•FOGHRAÍOCHT•AISTE•TUISCINT•ALT•LABHAIRT Aonad a Dó An ghramadach i gcomhthéacs
Aimsir Láithreach 1. An Chéad Réimniú Cuirtear:
(a)im (e)ann tú/sé/sí/sibh/siad (a)imid
• le briathra aonsiollacha:
• le briathra déshiollacha le ‘á’ sa dara siolla:
2. An Dara Réimniú
Cuirtear iad seo a leanas le briathra déshiollacha: (a)ím (a)íonn tú/sé/sí/sibh/siad (a)ímid
Baintear (igh) as briathra a chríochnaíonn ar (a)igh): dúisigh
dúisíonn -il Inis Insíonn fulaingíonn -ir oscail
Cuirtear -íonn le briathra a chríochnaíonn ar -ing -im: fulaing
3. Briathra Neamhrialta
Níl ach 11 bhriathar neamhrialta sa Ghaeilge agus níl ach 4 cinn díobh neamhrialta san Aimsir Láithreach:
Tar Tabhair
Tagaim Tugaim
• Is féidir cuireann mé cuireann muid
Ceacht 1
Scríobh amach agus cuir an fhoirm cheart den bhriathar isteach. Cad a dhéanann tú de ghnáth nuair a thagann tú abhaile ón scoil?
Gach lá tar éis na scoile (fan) ar scoil ag déanamh staidéir agus (déan) m’obair bhaile. (Tar) abhaile ar a sé a chlog agus (ith) mo dhinnéar agus ansin (lig) mo scíth. (Féach) ar an teilifís ar feadh tamaill nó (téigh) ar an Idirlíon. Uaireanta (cuir) mo chara glao orm agus (bí) ag caint. (Éist) le ceol i mo sheomra.
36 TUMADH TEANGA
Abair Téigh
a rá in áit a rá in áit
deirim/deir sé/deirimid Téann cuirim
cuirimid tarraingíonn ceannaigh ceannaíonn
Baintear an ‘(a)i’ as an dara siolla i mbriathra a chríochnaíonn ar -is