Een wilsverklaring is een juridisch document dat iemands medische wensen rond het levenseinde beschrijft als iemand wilsonbekwaam is en niet meer in staat is om voor zichzelf op te komen. Een wilsverklaring treedt ook pas in werking als de patient zelf niet meer zijn belangen kan vertegenwoordigen. In Nederland en Belgie is er daarnaast ook een papier waarop de patient vooraf al zijn concrete euthanasieverzoek kan formuleren.
In het zogenaamde Behandelverbod kan de patient aangeven dat hij niet behandeld wil worden als het hem geen kwaliteit van leven meer oplevert. Naast een algemene juridisch afgekaderde tekst is er ruimte voor een persoonlijke toelichting. Zo kan iemand besluiten om een bepaalde behandeling sowieso niet toe te staan, ook al heeft dit dan de dood tot gevolg. Een arts moet zich aan dit verbod houden omdat de wet bepaalt dat de arts altijd toestemming nodig heeft van de patient voor een behandeling. Uitzondering wordt gemaakt voor pijnbestrijding, wondverzorging en onrustbestrijding, die behandelingen moeten altijd mogelijk blijven. Dit kan met name belangrijk zijn in verband met aandoeningen zoals COVID-19, waar ‘normale’ ondersteunende behandelingen aan het levenseinde waarschijnlijk zinloos zijn.