Checkpoint Barry
Wanneer de schrijver is vertrokken, houdt zijn woord nog steeds de wacht
D
e afgelopen weken is mij als jurylid van de gedich- tenwedstrijd een kijkje ver- gund in een heleboel levens.
Levens van mensen die ik niet ken. In andermans woorden ben ik de halve wereld over gereisd, heb ik in een onderzeeër gezeten, op wacht gestaan en ben ik op patrouille in de jungle geweest. Ik heb gelachen en gehuild tijdens het lezen. Humor is een krachtig wapen, maar soms laat verdriet zich niet weg- lachen. Daarvoor is het verlies te groot. Het verlies van onschuld, kameraden, een familielid, liefde of gezin. Het ver- lies van alle hoop en verwachtingen voor de toekomst. Een uitzending kan veel, zo niet alles, kapotmaken en dan is een verkeerde keuze snel gemaakt, wanneer een mens op zoek is naar zichzelf. ‘Je krijgt er veel voor terug’, is een uitspraak die op vele manieren is uit te leggen. Het lezen van de gedichten voelde als thuiskomen, waarbij ik soms het gevoel had bij mezelf op bezoek te zijn; een licht ongemakkelijk gevoel, wanneer de woorden onder mijn huid kropen. Tussen de regels broeiden heimwee, onmacht, woede, verdriet, liefde, vecht- lust en trots en even zo vaak stond het er in klare taal. Alles geschreven en beschreven door kinderen, echtgenotes, broers en zussen, vrienden en natuur-
Mens en mensheid leven voort in het geschrevene dat ze nalaten
lijk veteranen zelf. Oprecht, bitterzoet en vol verlangen. Want gespiegeld aan het vele verlies dat ik noemde, sprak er ook veel verlan- gen uit de gedichten. Verlangen naar vroeger. Naar die plek en kameraden, naar die mooie momenten van intense vriendschap en samenzijn, die nu enkel nog dierbare herinneringen zijn. Verlangen naar huis en de grote liefde die daar wacht. Verlangen naar de toe- komst. Verlangen naar rust en vrede. Mens en mensheid leven voort in het geschrevene dat ze nalaten. Woorden op papier vormen een kostbare erfenis. Woorden die misschien nooit zijn uit- gesproken en toch niet verloren zullen gaan. Papier is geduldig en woorden kunnen wachten. Wees er zuinig op, beste schrijvers, en bewaar ze goed. Ze zijn ontzettend waardevol. Dagboeken, liedteksten, brieven, gedichten of wat voor soort hersenspinsels in welke vorm dan ook, het is allemaal van waarde. En wan- neer de tijd daar is, geef het door. Of geef het weg. Aan een gemeentearchief bijvoorbeeld. Persoonlijke teksten van ‘gewone mensen’ zijn van onschatbare waarde wanneer het op het schrijven van geschiedenis aankomt. Mooi of goed zijn wat dat aangaat nut- teloze kwalificaties en publicatie is leuk, maar dat maakt het niet per se waardevoller dan wanneer het netjes bewaard in een la ligt. Het gaat erom dat het er is, dat het bestaat.
Het stapeltje papier voor mij op tafel weegt haast niks en is evenzogoed ontzettend zwaar. Ik moet een winnaar kiezen en dat doe ik dan ook, maar van harte gaat het niet. Eigenlijk vind ik dat wedstrijden kunstuitingen devalueren. Maar ja, het is nu eenmaal een wed- strijd en het principe van een wedstrijd is dat er een winnaar moet zijn. Een van de positieve bijkomstigheden is dat ik alles mag lezen. En dat heb ik dan ook gretig gedaan de afgelopen weken. Als je al die gedichten over elkaar heen zou leggen, dan vormt zich een allesomvattend web van gedachten en emoties dat doordringt tot in ieder aspect van een mensenleven en een samenleving als geheel. Alles zit erin. Geboorte en dood, trouwen, kinderen krijgen, werken, geloof, hoop en liefde. Vijanden wor- den vrienden en vrienden raken zoek in de tijd. Andere culturen, andere gewoonten, verwondering en ergernis. Hier en daar, thuis en ver weg. Dromen en wensen, teleurstelling en vreugde. Dadendrang, hand in hand naast men- selijk onvermogen. Het ligt allemaal zo dicht bij elkaar en het is allemaal zo herkenbaar.
Inzenders, bedankt.
Barry Hofstede maakte van november ’92 tot mei ’93 als dienstplichtig chauffeur deel uit van het 1e NL/BE VN Transportbataljon in Centraal-Bosnië, waarna hij tien jaar nodig had om die periode enigszins een plek te geven. Sinds 2002 ontplooit hij zich als (toneel)schrijver. Hij schrijft over uiteen- lopende zaken, maar oorlog en veteraan zijn in Nederland zijn terugkerende thema’s in zijn werk. In 2013 verscheen zijn eerste boek, NL-Peacekeeper. Daarnaast is hij hartstochtelijk muziekliefhebber. Hij denkt nog iedere dag aan wat hij heeft gezien en meegemaakt tijdens zijn uitzending.
december 2015 13
Column
Foto: Birgit de Roij
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65