Menselijke factor
“Ja, er zijn inderdaad veel ongelukken gebeurd met de Mariner, maar zelf vond ik het eigenlijk best een fijne kist”, zo stelt Mulder. “Ze waren ooit gebouwd als watervliegtuigen en later is er een landingsgestel onder gezet zodat ze ook aan de wal konden landen. Het gewicht nam daardoor wel met een kleine 2.000 kilo toe, waardoor het motorvermogen feitelijk te licht was. Gevolg daarvan was dat de motoren tot het uiterste moesten worden belast, met extra slijtage als gevolg.”
Na een serie kleinere incidenten ging het in augustus 1957 voor het eerst heel erg fout. Tijdens het opstijgen kwam de Mariner met registratienummer 16-312 in de problemen en stortte vervolgens neer. Daarbij kwamen alle zeven bemanningsleden en twee passagiers van het zwaar beladen toestel om het leven. Mulder daarover: “Ja, het toestel kon veel lading mee- nemen, waarbij een juiste gewichtsverdeling enorm belangrijk was. Je kunt het natuurlijk nooit helemaal hardmaken, maar het zou niet voor het eerst en ook niet voor het laatst zijn dat er bij het trimmen, het in evenwicht bren- gen, van deze kist ook een fout is gemaakt. Ik heb het idee dat, in tegenstelling tot de gang- bare opvatting, bij zowel dit ongeluk als bij een aantal andere crashes de menselijke factor van grotere invloed is geweest dan de techniek.” Mulder noemt nog een aantal andere moge- lijke oorzaken voor de lange serie ongevallen met de Mariners. “Veel van onze vlieguren maakten we boven zee waardoor er zoutaan- slag ontstond, met als gevolg kans op corrosie. Bloedlink. In Nederland beschikte de MLD op Valkenburg over een grote sproei-installatie waarmee de vliegtuigen werden schoongespo- ten, maar op Nieuw-Guinea hadden we zoiets niet. Zo goed en kwaad als het ging, vlogen we waar mogelijk dan ook door regenwolken heen, maar dat was natuurlijk niet optimaal. De Mari- ners waren voor die tijd complexe en moeilijk te onderhouden toestellen waar altijd wel iets kapot aan was. In de praktijk bleken vooral de hydraulische landingsgestellen erg storingsge- voelig. Het was voor ons als vliegtuigmakers voortdurend improviseren en veel ondersteu- ning was er daarbij niet.”
Plicht
Maar daarmee zijn we er nog niet. “Juist omdat we op Nieuw-Guinea niet alle benodigde onderhoud konden verrichten, moesten de vliegtuigen eens in de zoveel tijd terug naar Nederland voor groot onderhoud. Een aantal kisten kwam daarbij in problemen, met soms desastreuze gevolgen. Denk maar eens aan de 16-303 die in juli 1958 op de terugreis naar Nederland bij Abadan in het toenmalige Perzië zou neerstorten waarbij alle tien inzittenden omkwamen (zie Checkpoint 2-2003; red). Dat gebeurde tijdens een noodlanding die nodig
‘Ja, er zijn veel ongelukken gebeurd met de Mariner, maar zelf vond ik het eigenlijk best een fijne kist’
NOVEMBER 2013 21
was na motorproblemen. Dat klinkt dus als een technisch probleem, maar hier zit net zo goed ook een menselijk aspect aan. Ga maar na: we maakten ondanks dat gebrekkige onderhoud wél het maximaal toegestane aantal vlieguren. De kisten hingen dus bij wijze van spreken al met plakband aan elkaar als ze aan die hele lange terugreis naar Nederland moesten begin- nen. Mogelijk had dus een iets andere planning een hoop ellende en slachtoffers kunnen voor- komen!”
Maar wat de precieze oorzaken ook geweest mogen zijn: de Mariners werden wel degelijk beschouwd als vliegende doodskisten. “Eigen- lijk was dat vanaf het begin al zo, maar we waren jong, zagen nauwelijks gevaar en voel- den het als onze plicht om te blijven vliegen. Stom eigenlijk en later waren er wél jongens die er problemen mee kregen en die op een gegeven moment ook weigerden om nog te vliegen. Als techneut had ik natuurlijk wel enige kijk op de zwakke kanten van het toestel. Als er problemen waren tijdens een vlucht, dan was het beter om op de rivier of op zee te lan- den dan door te vliegen naar een landingsbaan met alle risico’s van dien. De kist die op 10 juni 1959 in Goa verongelukte, die had geen keuze. Die moest vanwege motorproblemen wél op
Kees Mulder, links op de foto, bij de restanten van een verongelukte Mariner. Foto: privécollectie Kees Mulder
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64