38 HISTORISCH VERANTWOORDE OPLEIDING VOOR GROTE OF KLEINE ZEILVAART


Aandacht voor veiligheid en kennis in opleidingen


ENKHUIZEN Enkhuizen binnenkomen, met de auto of op een schip, het geeſt di- rect een gevoel alsof je de 17de eeuw in- gaat. Historische panden, kleine straatjes en een mooi zicht wanneer je langs de ha- venkant loopt. Dat sluit mooi aan bij de op- leidingen in Enkhuizen. Sinds 1978 beschikt Enkhuizen over een eigen nautisch instituut, de ‘Stichting Enkhuizer Zeevaartschool’ die gevestigd is in een pand nabij het centrum. In het parkje voor de school ligt Kaatje, ‘de beste simulator’ volgens directeur Cosmo Wassenaar.


1001 | WEEK 44-45 2 NOVEMBER 2022


De opleiding komt in grote lijnen overeen met de beroepsopleiding Maritiem Officier, maar is toch weer heel anders. De Enkhuizer Zeevaartschool is naar eigen zeggen de eni- ge school in de wereld die de opleidingen KZV en GZV uitvoert. Dat komt mede doordat Nederland de grootste vloot van historische zeilschepen heeſt.


Alle lessen zijn voor alle leerlingen te vol- gen op het YouTube-kanaal met een inlogco- de. Er zijn cursisten van over de hele wereld, van IJsland tot Costa Rica, zelfs iemand uit de Republiek Vanuatu, een eilandengroep in Oceanië. En vele cursisten uit de ons omrin- gende landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en België.


In het eerste jaar heeſt de school nu drie klassen: twee Nederlandstalige en één Engelstalige - met in totaal ongeveer 120 cursisten. Het tweede jaar is alleen Engelstalig. De examens worden afgeno- men door Stichting Landelijk Examenbureau Zeilvaart, dat onder toezicht staat van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Buitenlandse cursisten die de opleiding online volgen, moeten wel de reis naar Nederland maken om hun examen te doen.


Klipper Kaatje op het voorterrein, de beste simulator volgens ingewijden.


Traditie Cosmo Wassenaar, ooit zelf begonnen als deksman in de chartervaart, zit in de bibliotheek van de school die doet denken aan een school uit de vorige eeuw en vertelt: “We gebruiken hier nauwelijks digitale middelen. Het merendeel leren we met de boeken en van een schoolbord met een krijtje. Tijdens de coronaperiode zijn we meer lessen online gaan verzorgen. En dat doen we nog steeds.”


De opleiding is ooit opgezet in de jaren ’70, samen met de belangenvereniging voor de beroepszeilvaart, de BBZ, en Register Holland. Met de BBZ is een blijvend nauw contact over de verbetering en uitbreiding van de opleiding. Op het ogenblik staat de cursus ondernemersvaardigheden in de planning.


Ondernemen Wassenaar vindt het een goede zaak dat er nu daadwerkelijk een cursus voor de onder- nemer in de historische chartervaart opge- zet wordt. “We hebben het een aantal jaar ge- leden al eens aangeboden. Toen was er nog onvoldoende belangstelling voor. Nu zie je dat meer schippers en scheepseigenaren er het belang van inzien.” Daarbij komt dat de trend om met cargo te varen toeneemt, zo- wel in de zeilende zeevaart als in de zeilende binnenvaart. Schipper Wiebe Radstake bij- voorbeeld, vervoert met de tjalk Vrijbuiter al vracht en passagiers op zeil en met behulp van zoutbatterijen.


De bedoeling is dat het een opleiding wordt, vergelijkbaar met de cursus Algemene Ondernemersvaardigheden Binnenvaart (AOVB). “In de opleiding komt ook goed werk- geverschap aan de orde. Hoe ga je met de deksman/vrouw om die aangestuurd en betaald moet worden. We denken er vol- gend jaar mee te kunnen starten”, vertelt Wassenaar. Dat de BBZ al bezig is met de op- zet van een kredietunie voor de historische zeilvaart, naar het voorbeeld van de BKN (Binnenvaart Kredietunie) sluit mooi aan bij het initiatief.


Directeur Cosmo Wassenaar in de bibliotheek. Foto’s Routard Bleu


Basisveiligheid Nu is het nog niet verplicht te varen met een opgeleide matroos aan boord van de zeilen- de beroepsvaart. Ook de Basic Safety training


is niet verplicht voor de deksman/vrouw. Wassenaar: ” Wij geven het dringende advies de training Basic Safety te volgen aan de cur- sisten die van plan zijn beroepsmatig op de binnenwateren te gaan varen en dat doen zij ook bijna allemaal. De opleiding van de deks- man/vrouw te verplichten zoals bij de zeilen- de zeevaart al het geval is, heeſt de volle aan- dacht. Het hoe en wat is nu in handen van het directoraat-generaal Luchtvaart en Maritieme zaken en het CBR.” Het ministerie I&W ver- klaart via de woordvoerder dat ‘het streven is de wettelijke verplichting in de eerste helſt van het volgend jaar rond te hebben’.


Veiligheid Ondernemerschap, verduurzaming, refit, materiaalkennis en -controle, uitbreiding van de opleidingen en de aansluiting bij de Vereniging Samenwerkende Kredietunies zijn allen onderwerpen die op het ogenblik de aandacht opeisen. Met de dramatische ongevallen met de dood als gevolg aan boord van twee verschillende historische zeilschepen is materiaalkennis en materiaalcontrole nog meer onder de aandacht gekomen.


Sinds het ongeluk op de Amicitia in au- gustus 2016 waarbij drie opvarenden om het leven kwamen toen de mast brak, is het verplicht om de drie jaar een controle uit te laten voeren. En toch kan het nog misgaan. “Met schepen van honderd jaar en ouder is er, mits goed onderhouden, nog heel goed en veilig te varen. Hout voor het rondhout aan boord is kwets- baar en kan ondanks goed onderhoud toch door omstandigheden het begeven. Er zal kritischer gekeken moeten worden naar de controle op dit soort materialen”, zegt Wassenaar.


Burgemeester van Harlingen, Ina Sjerps, zei naar aanleiding van het ongeluk: “We houden van de bruine vloot, maar het moet wel veilig. We kunnen nu niet meer zeggen dat het een incident is.” Er ligt een zware taak voor de historische zeilchar- tervaart in het algemeen en voor de BBZ in het bijzonder.


De telefoons van de studenten gaan keurig in de vakjes.


Opleidingseisen De opleidingen zijn verre van eenvoudig voor de opleidingen beroepszeilvaart. In vijf maanden kun je je diploma stuurman of kapitein halen voor de beroepszeil- vaart op zee of een zeilbewijs voor de zeil- vaart op de binnenwateren. Gedurende die vijf maanden is er één dag per week les en een flink pak zelfstudie voor de rest van de week. Voor de kleine zeilvaart (KZV) is het aantal verplichte vaardagen 180 en voor de grote zeilvaart (GZV) 360 vaardagen aan boord van een erkend ‘training vessel’. Voor het zeilbewijs geldt een vaartijd van twee seizoenen. De mi- nimumleeſtijd om aan de studie te begin- nen is 16 jaar. Gemiddeld is de leeſtijd van de deelnemers 35 jaar. Het slagingsper- centage ligt boven de 70 procent, in de coronatijd was dat zelfs 90 procent.


De merklap van de cursus zeilnaaien, het echte handwerk.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76