ONDERNEMEN


Twee jaar na het Malieveld: wat zit er achter het protest?


Door Marjolein van Woerkom O


p 1 oktober 2019 liep ik op het Malieveld en vroeg me af waar al die boosheid en frustratie van- daan kwam. Het antwoord ligt deels voor de hand: het verdienmodel ha- pert. Maar voor mijn gevoel zat er veel meer achter en ik besloot mijn studie te wijden aan een zoektocht naar de achtergronden van deze spanningen.


Drie maanden lang deed ik onderzoek in een boerengemeenschap in het oosten van het land. Ik focuste me daarbij op melkvee- houders, omdat deze sector het meest werd aangesproken tijdens de eerste protesten. Ik observeerde hen in hun werk, ik inter- viewde vele boerenfamilies en verschillende generaties, ik werkte mee en liep mee in de dagelijkse routine. Van drachtcontrole bij de koeien tot aan huiswerk maken met de kinderen. Alleen zo kon ik ondervinden en ervaren wat het boerenleven inhoudt en een antwoord vinden op mijn onderzoeksvraag. De uitkomsten van dit ‘veldwerk’ combi- neerde ik met wetenschappelijke literatuur en zo kwam ik tot de conclusie dat er veel


spanningen en tegenstrijdigheden in het boerenleven zitten, die tot onrust en protest kunnen leiden. Drie thema’s waarin deze spanningen duidelijk zichtbaar zijn, sprin- gen eruit: autonomie, de boerenidentiteit en de rol van de boer in de samenleving. Wellicht zijn mijn conclusies voor de men- sen binnen de sector zelf niet zo verrassend, maar ik denk wel dat ze een eye-opener kun- nen vormen voor beleidsmakers en mensen in de periferie.


Autonoom én muurvast


Soms ben je erg druk, op andere momenten kun je een uur lang koffie drinken als je dat wilt. Je kunt je dag indelen zoals je wilt. Die autonomie, die vrijheid, noemen veel melk- veehouders als kenmerk van hun onderne- mersbestaan. Maar tegelijk zitten ze muur- vast – praktisch: elke dag twee keer melken,


Je bent verantwoordelijk voor je eigen succes,


heet het, maar in de praktijk is je vrijheid beperkt


maar ook vast in financiële constructies, vast aan afspraken met toeleveranciers of de melkfabriek, vast aan wet- en regelgeving. Veel van mijn informanten stellen dat er zeker regels vanuit de overheid moeten zijn, maar dat die wel werkbaar moeten zijn en gelden voor de lange termijn. Op een zig- zag-beleid kun je niet varen. Het probleem is dat de overheid boeren benadert als zelf- standig ondernemers, die rationele beslis- singen kunnen nemen, maar de boer is geen ict’er die van de ene opdrachtgever naar de andere kan hoppen. Aan de melkveehou- der zit een heel netwerk vast van vennoten, familie, toeleveranciers en een melkfabriek, waar hij niet zomaar uit kan stappen. In het huidige neoliberale tijdperk wordt zelfstandig ondernemerschap aangemoe- digd. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen succes, heet het, maar in de praktijk is die vrijheid nogal beperkt. Zo vertelde een boer dat hij graag een kleiner bedrijf wilde, maar dat dit onmogelijk was omdat de stal was gefinancierd op basis van de productie van 130 koeien. Hij gaf aan dat hij zich daar- door in zijn ondernemersvrijheid beperkt voelde.


18


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100  |  Page 101  |  Page 102  |  Page 103  |  Page 104  |  Page 105  |  Page 106  |  Page 107  |  Page 108  |  Page 109  |  Page 110  |  Page 111  |  Page 112  |  Page 113  |  Page 114  |  Page 115  |  Page 116  |  Page 117  |  Page 118  |  Page 119  |  Page 120  |  Page 121  |  Page 122  |  Page 123  |  Page 124