Ooggetuige
welk risico ik liep bij mislukking van deze missie, maar accepteerde dat. Ik werd met een aantal jonge jongens op de trein naar München gezet. Toen de trein uiteindelijk stopte, bleken we niet in München maar in Berlijn te zijn. De Duitsers hadden ons bedrogen. Mijn broer wachtte tevergeefs op mij en toen ik na weken in contact kwam met vrienden van hem, hoorde ik dat hij inmiddels in het concentratiekamp Dachau gevangenzat.” Of hij was gearresteerd naar aanleiding van hun vluchtplan, weet Van Straten niet. “Ik zag hem, totaal vermagerd, na de oorlog terug. Ik kende hem niet meer terug. We hebben nooit meer over de oorlog gesproken.”
Bombardementen Van Straten werd in Berlijn in een fabriek tewerkgesteld met mensen van diverse nationaliteiten, waardoor communicatie moeilijk was. Hij werd ondergebracht in een groot stenen gebouw. “Daar maakten we de eerste zware bombardementen van november 1943 op Berlijn mee. We zaten als ratten in de val in de kelder van het gebouw. De huizen naast ons lagen in puin en dat puin lag voor onze kelder. We konden er niet uit en zouden met z’n allen sterven. Onze enige hoop was een grote, zware hamer met lange steel die ergens moest liggen. Licht was er natuurlijk niet. Het was warm, want alles buiten stond in brand. Eindelijk wist iemand op de tast de hamer te vinden en konden we een gat in de muur slaan. We wisten door het puin een uitweg te forceren en kropen naar buiten. Prompt kwamen we in een onvoorstelbaar grote en heftige vuurstorm terecht. Je moest op handen en voeten proberen weg te komen, weg van het vuur. Je kon niks meer zien. Zoveel stof, je kon amper ademhalen.”
Gebakken vis en wijn Hij zou nog enkele van deze bombardementen meemaken voordat hij naar Zuid-Duitsland werd gestuurd. De fabriek in Berlijn functioneerde niet meer en zij gingen naar het Zwangsarbeiterlager in het dorp Laucherthal bij Sigmaringen om in de moederfabriek te werken. “Daar heb ik nog een keer
46 september 2016
Tekeningen van kinderen van basisschool De Hommel in Venray na het bezoek van Henk van Straten aan hun klas.
gevangengezeten onder heel nare omstandigheden”, herinnert Van Straten zich. “Ik werd door de Franse koloniale troepen bevrijd. Ik had nog nooit kleurlingen gezien, maar sprak goed Frans en stond al gauw met deze zwarte soldaten te praten. Meestal hadden ze een gebreide muts op in duizend kleuren, ze liepen heel nonchalant door het dorp. Het eerste wat ze deden was met handgranaten vis vangen in de slotgracht. Ik kreeg gebakken vis en wijn. Ik had in geen vijf jaar wijn gedronken. Na twee glazen was ik stomdronken, dat was mijn bevrijding.” Bij terugkeer in Nederland trouwde Van Straten, kreeg twee kinderen en werkte tot zijn pensioen bij de douane. Maar de oorlogsjaren laten hem nooit meer
los. “Ik heb geleerd dat oorlog een gruwelijke misdaad is tegenover de mensheid. Daarom vertel ik in het kader van het educatieve programma Veteraan in de Klas nog op 98-jarige leeftijd mijn verhaal aan kinderen. Ik zie dat als een opdracht, iets wat me opgelegd is. Misschien is het volslagen idioot om te denken dat ik zo vaak gespaard ben gebleven om op scholen aan kinderen te vertellen wat vrijheid is. Dat oorlog altijd een misdaad is tegenover kinderen, maar ik vind het belangrijk voor kinderen om dat te leren op school en om verdraagzaam te zijn tegenover iedereen, ongeacht kleur of ras. Want dat is waar het om gaat: kennis, verdraagzaamheid en vooral liefde.”
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65