Tekst: Roel Notten Beeld: Inge van Mill/HH
aanspreken hierop: “Het lijkt alsof artsen zich door alle recente berichtgeving weer meer aan het ingraven zijn. Ook de juridisering helpt niet mee. Het OM heeft zorgprofessionals steeds meer op de kor- rel. Iedereen zoekt zijn loopgraaf op. Ik merk dat er weer een ijzige stilt valt on- der de zorgprofs. Men lijkt unaniem van mening dat het melden van misstanden de carrière niet helpt. Zelfs de minister geeft aan niet positief te zijn.”
zozeer een geïsoleerde cultuurinterventie nodig als wel een ontwikkeling van het individu naar het collectief.” Diezelfde noodzaak constateert Pieter Ramler, directeur VvAA opleidingen & teamcoaching: “Het feit alleen al dat je klokkenluiders nodig hebt, is een veeg te- ken. Als een arts zich zo alleen voelt staan dat hij nog maar één laatste noodgreep ziet – namelijk de klok luiden – dan is de zaak al veel te lang op zijn beloop gela- ten.” Ramler denkt dat het absoluut moge- lijk is om de huidige cultuur onder artsen te doorbreken, mits de betrokkenen daar- van nut en noodzaak onderschrijven. Zij hebben in zijn ogen ook simpelweg geen alternatief. “Van de hele gezondheidszorg, en eigenlijk de hele samenleving, wordt steeds meer samenwerking gevraagd. Je moet op elkaar kunnen bouwen. Als je daar als maatschap niet in slaagt, geef je de regie uit handen.”
Perceptie Naast het streven om meer in teams te werken zouden zorgprofessionals ver- plicht moeten worden om permanent te zoeken naar fouten. Volgens hoogleraar Klein betekent dit feitelijk een omgekeer- de situatie van hoe er nu gewerkt wordt:
“Zowel professionals als patiënten leven op dit moment met de perceptie dat de zorg altijd goed gaat. Zodra het dus fout gaat, moet er een zondebok worden ge- vonden. De oorzaak van dit probleem ligt ook in de opleidingen die artsen genieten. Daar worden zij getraind volgens het ada- gium: als je je best doet, doe je geen foute dingen en – omgekeerd – als je een fout maakt, heb je je best dus niet gedaan. In mijn ogen is dit een belangrijke oorzaak van het ‘blamen’ van zorgprofessionals die fouten maken.” Klein benadrukt dat professionals bij situaties met een acuut risico voor de patiënt, direct alles in het werk moeten stellen om de patiënt uit de gevarenzone te halen, onafhankelijk van de ernst van het onderliggende samenwerkingspro- bleem. Maar zonder veiligheid van de zorgprofessional kan er ook geen veilig- heid bestaan voor de patiënt, stelt Klein. Om dat te creëren is leiderschap nodig bij de raad van bestuur, de voorzitter van de medische staf en de voorzitter van de maatschap. Zij zouden melders optimale bescherming moeten bieden. Ondanks alle ideeën tot verbetering is de hoog- leraar niet optimistisch gestemd over meer openheid over fouten en het elkaar
Reflectie De vraag of de cultuur moet veranderen, is makkelijker te beantwoorden dan de vraag hoe dit moet gebeuren. Vertrouwen kun je moeilijk afdwingen, erkent Ramler. Daar komt nog bij dat artsen geneigd zijn om het werken aan de onderlinge samenwerking niet als onderdeel, maar als sluitpost van het werk te zien, zo stelt hij. Ramler adviseert dan ook om kleine stapjes in de goede richting te nemen: “In feite draagt iedere zorgprofessional ver- antwoordelijkheid voor het functioneren van de groep. Ieder lid van een vakgroep of maatschap kan het initiatief nemen om met regelmaat een bijeenkomst te organi- seren waar onderling wordt gereflecteerd op de samenwerking en organisatie: waar zijn we over te spreken, wat moet beter en wat verwachten we daarbij van elkaar? Het is een eenvoudig, maar doeltreffend mechanisme om structureel met elkaar in gesprek te blijven. Op die manier kun je samen een cultuur creëren waarin elkaar aanspreken een vast onderdeel wordt van professioneel samenwerken.” Volgens Ramler lopen vakgroepen
en maatschappen die dit in praktijk brengen, een kleinere kans dan nu dat er uiteindelijk een klokkenluider nodig is om misstanden aan de kaak te stel- len. Dat ligt anders voor vakgroepen en maatschappen waarin de zaak al verder geëscaleerd is. Hier is nauwelijks tot geen bereidheid bij betrokkenen om kritisch- constructief op de samenwerking te reflecteren: “In zo’n situatie liggen de geslepen messen op tafel en kan alleen mediation de zaak nog rechttrekken. Samen met de mediator kunnen zake- lijke afspraken worden gemaakt, waarbij ook een van de conclusies kan zijn dat er mensen moeten vertrekken.”
ArtsenAuto juli/augustus 2013 031
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100 |
Page 101 |
Page 102 |
Page 103 |
Page 104 |
Page 105 |
Page 106 |
Page 107 |
Page 108 |
Page 109 |
Page 110 |
Page 111 |
Page 112 |
Page 113 |
Page 114 |
Page 115 |
Page 116 |
Page 117 |
Page 118 |
Page 119 |
Page 120 |
Page 121 |
Page 122 |
Page 123 |
Page 124 |
Page 125 |
Page 126 |
Page 127 |
Page 128 |
Page 129 |
Page 130 |
Page 131 |
Page 132
