volgens Wecke de Wereld Uniform H
et was niet het mooiste moment van zijn prinselijk leven toen prins Bernhard te horen kreeg dat hij verzocht
werd zijn uniform niet meer te dragen. Het was Den Uyl die een constitutionele crisis wist te voorkomen die er bij straf- vervolging van de prins zeer wel inzat. Hij stelde Bernhard publiekelijk op de hoogte van onder meer het ‘uniformver- bod’. De commissie van drie wijze man- nen had immers hard geoordeeld over Zijne Koninklijke Hoogheid: ‘dat Zijne Koninklijke Hoogheid zich aanvankelijk veel te lichtvaardig (had) begeven in transacties, die de indruk moesten wek- ken dat hij gevoelig was voor gunsten en dat hij zich toegankelijk had getoond voor onoorbare aanbiedingen en hij had zich laten verleiden tot het nemen van initiatieven die volstrekt onaanvaard- baar waren en die hemzelf en het Neder- landse aanschafbeleid bij Lockheed (…) en niet alleen bij Lockheed, in een bedenkelijk daglicht moesten stellen.’ Het vervangen dan wel aanschaffen van straaljagers geeft altijd gedoe, maar dit keer trof de vervanging van de Lockheed F-104 Starfighter de prins der Neder- landen in het hart. Naast de erkenning van zijn fouten moest hij zijn functies in het bedrijfsleven en die van Inspecteur- Generaal der Krijgsmacht neerleggen. Hem werd verboden zich nog langer in uniform te vertonen. Niet bepaald een boodschap om over naar (het Konink- lijk) Huis te schrijven door iemand die juist toentertijd veel waarde aan uni-
Waarom worden uniformen zo belangrijk gevonden?
12 JANUARI-FEBRUARI 2014
formen hechtte. Bernhard trouwde in het uniform van ritmeester bij het regi- ment Huzaren van Boreel. Overigens, ver daarvoor, meldde hij zich op 1 mei 1933 bij de NSDAP (Mitglieds-Nr 2 583 009) en had toen als lid van de gemo- toriseerde afdeling van de SS ook een uniform aangetrokken. De prins werd begraven in het uniform van generaal- vlieger. Waarom zijn uniformen zo belangrijk, of beter, worden ze zo belangrijk gevon- den? Een uniform is volgens een van de vele definities of omschrijvingen ‘werkkleding waarmee een persoon zich onderscheidt als lid van een organisatie of als functionaris’. De functie van het uniform is als professional herkenbaar te zijn. Het woord uniform betekent gelijk- vormig. Maar de volstrekte gelijkvormig- heid wordt bij uniformdragers over het algemeen niet volgehouden. Het uni- form wordt immers bestukt met tal van verwijzingen naar de bijzondere status van de geüniformeerde. Rangonderschei- dingen van een eenvoudige visgraat op de mouw van de gediplomeerde soldaat tot een rode pet voor de generaal dui- den, naast gelijksoortigheid van beroep, op onderscheid in rang en stand. Het uniform straalt veelal ook een zekere deskundigheid en bevoegdheid uit. De verbaliserende agent in uniform heeft het per definitie gemakkelijker dan zijn collega in burger. En ook de franc-tireur, zonder uniform, zal min- der bescherming van het oorlogsrecht ondervinden dan zijn geüniformeerde
collega. Het uniform staat borg voor een verwijzing naar de deskundigheid van de drager. De witte jas van de tandarts, die op de tv een tandpasta aanprijst, suggereert kennis van zaken, evenals de generaal die in buitenmodel op het scherm zijn visie op oorlog en vredes- operaties geeft. Een probleem blijft wel het onderscheid tussen gewone werkkleding en een uni- form. De dominee, priester, hoogleraar en advocaat hebben hun toga, een ambts- gewaad dat je toch ook een uniform mag noemen. Maar hoe zit het met de werkkleding van de plantsoenendienst? En hebben Sinterklaas en de Kerstman ook een uniform aan? Misschien is het beste antwoord op de vraag of er van een uniform sprake is als mensen menen dat zulks het geval is. En hoe is het met de gevangene in streepjespak dan wel oranje overall gesteld? Gaat het hier niet vooral om een herkenningsmogelijkheid waardoor de booswicht bij ontsnapping gemakkelijker te herkennen zal zijn? Uniformen blijken zinvol te zijn zowel als werkkleding en ook als aanduiding van professionaliteit. In bepaalde geval- len, zie de gevangeniskleding, zal het de maatschappij waarschuwen voor de geüniformeerde delinquent. Misschien is die functie van het uniform, of beter, de bestukte werkkleding, zo gek nog niet. Zouden we in onze maatschappij niet de bonusgraaiende medemens kun- nen verplichten een uniform te dragen bestaande uit een blazer met goud- gerande kraag waardoor ze als zodanig herkenbaar zijn? En wegmisbruikers zouden in een donkere overall, voorzien van de beeltenis van verkeersslachtof- fers, gehesen kunnen worden. En mis- schien kan het uniformjasje van de wei- geraars om kinderen te laten vaccineren op de rug bestukt worden met de zin ‘laat geen kinderen tot mij komen’.
Drs. Leon Wecke is docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen en oud-directeur van het Studiecentrum voor Vredesvraagstukken.
Column
Foto: William Moore
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64