onderwijs
Ook is bekeken in hoeverre de inzet van Bouw! invloed heeft op het aantal leerlingen dat mogelijk in aan merking komt voor vergoede dyslexiezorg – zie de doelstelling van het project. Het aantal leerlingen met blijvende achterstand (drie maal bij de laagste 10% (3xE) op opeen volgende CITO-toetsen voor woord lezen) is laag: 3,3% van wie 2,7% met Bouw! werkte. De meeste van de 3xE Bouw!-leerlingen voldoen in groep 3 geheel of grotendeels aan de 20-24 uur die als tijdsstandaard gelden voor intensieve begeleiding, waarmee vroeg- tijdige verwijzing in principe mogelijk wordt. Een minderheid (30%) heeft onvoldoende met Bouw! geoefend om aan de standaard te voldoen.
Opgemerkt wordt dat de leesprestaties in de Hoeksche Waard bij alle leerlingen stegen in de periode tussen halver wege en eind groep 3. In hoeverre de implementatie van Bouw! een positief effect heeft op het reguliere leesonderwijs is niet te bepalen in dit praktijkonderzoek. Beleidsmatig is er echter reden voor optimisme: niet alleen het aantal leerlingen dat in aanmerking komt voor doorverwijzing naar de dyslexiezorg daalt, maar het aantal leerlingen dat dreigt laag geletterd te worden ook (en daarvan zijn er potentieel veel meer: bijna 25% van de Nederlandse leerlingen kan laaggeletterd genoemd worden volgens internationaal onderzoek).
BEGINNEN HALVERWEGE GROEP 3 OF LATER (REMEDIËREND GEBRUIK) Omdat Bouw! primair ontwikkeld is als middel om leesachterstand te voorkomen, omvatte het experimentele onderzoek geen aparte studie naar effecten wanneer het later wordt ingezet ter remediëring van al opgelopen leesachterstand. Scholen zijn echter vrij om Bouw! in te zetten wanneer zij dat nodig vinden. In het praktijkonderzoek is er wel enige ervaring mee opgedaan. Zo wordt, volgens een Bouw!-expert, vanaf januari groep 3 meestal niet begonnen met deel 1 omdat de leerlingen veel van de letters al kennen, maar met deel 5 waarin
lastige dubbeltekens als ou, au, ui, ei aan de beurt komen. In het algemeen is ‘inschaling’ in Bouw!-delen (waarvan er twaalf zijn) afhankelijk van de instaptoets die de behoef- te en de vaardigheid van de leerling indiceert.
Voor remediërend gebruik bij opgelopen achter stand is het raadzaam om het minimum aantal lessen per maand op te hogen tot 30,in vier sessies per week met 7 tot 8 lessen per sessie. Dat is nodig om het programma op tijd af te kunnen ronden (medio-eind groep 4).
Als bijzondere toepassing is er ook al enige ervaring opgedaan met leerlingen die in ons onderwijs stappen met geringe kennis van de Nederlandse taal (bijv. van ouders die asielzoekers zijn). Als zij wel aan lezen toe zijn (wellicht kunnen ze al lezen in hun moedertaal), dan starten ze bij het begin om daarna vrij snel te vorderen.
TOT BESLUIT Bouw! heeft zijn effectiviteit experimenteel en in de praktijk bewezen, ook is er steeds meer bekend over implementatie en de voor waarden die aan optimaal gebruik verbonden zijn (o.a. onderdeel van een inte grale aanpak van leesproblemen door de school, het aanstellen van een Bouw!- coördinator, het verwerven van externe inhoudelijke en technische ondersteuning, SWV-aansturing, het realiseren van een optimale oefenfrequentie, ondersteuning van de tutors). Het onderzoek daarover is nog gaande en zal in de komende tijd meer informatie opleveren.
Bouw! is, voor zover mij bekend, het enige interventiepro gram ma op ondersteunings- niveau 3 waarvan herhaaldelijk de effectivi- teit is (en wordt) aangetoond. Het wordt bovendien veel vroegtijdiger ingezet (halver- wege groep 2 – eerste maanden groep 3) dan gebruikelijk is. Daardoor is het niet alleen mogelijk om leesachterstanden en laagge- letterdheid te voorkomen of te reduceren, maar ook om ernstige lees problemen zoals dyslexie vroegtijdig te signaleren.
OVER ARYAN VAN DER LEIJ
Aryan van der Leij, emeritus-hoogleraar Orthopedagogiek is nog steeds betrokken bij
het Research Institute Child Development and Education van de Univer- siteit van Amsterdam. Als emeritus-hoog- leraar houdt hij zich bezig met preventie van laaggeletterdheid en re- ductie van dyslexie door kwaliteitsverbetering
van het leesonderwijs. Zijn onderzoek richt zich op leesproblemen op school, de rol van de leerkracht, diagnostiek, interventies en onder- wijsverbetering.
Meer weten? Kijk op de website:
www.lexima.nl/preventie/ bouw. Hier vind je ook de link
naar de webinar Kennismaken met Bouw!.
JAARGANG 2021 25
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56
