039


de leden van het OMT in het begin niet bekendgemaakt werden. Nog vreemder werd het toen ze vragen begon te stellen over het gebrek aan persoonlijke be- schermingsmiddelen in verpleeghuizen. Eén verpleegkundige vertelde Nieuwsuur dat haar werk aanvoelde als Russische roulette. Zij zei: “Ik mag die mondkapjes niet dragen en ik weet dat het niet veilig is, maar ik ga wel van kamer naar kamer met daarin coronapatiënten. En óók naar bewoners van verpleeghuizen waar nog niets mee aan de hand was.” Op dat moment wisten Holdert en haar collega Van Hest dat ze veel meer mensen wil- den spreken. Maar de overheid reageerde afwerend


en soms regelrecht getergd: als Holdert de woordvoerders van het ministerie van VWS confronteerde met kritische vragen, kreeg ze keer op keer een ont- wijkend of helemaal geen antwoord. “Ik vroeg bijvoorbeeld waarom het veilig zou zijn om binnen 1,5 meter onbe- schermd een coronapatiënt te verzorgen, zoals eerst in de richtlijn van het RIVM stond”, vertelt Holdert. “Waar was dat op gebaseerd? Er werd gedaan alsof ik een ‘nuisance’ was, alsof ik ze lastig aan het vallen was. ‘Het is hier heel druk’, hoorde ik dan, of: ‘we zijn bezig de zorg overeind te houden’. Ik bleef de bood- schap krijgen dat ik irritante vragen stelde.” Resoluut: “Ik doe gewoon mijn werk. Zo hoort de vrije pers te functio- neren in een democratische rechtsstaat. Maar ondertussen heeft het ministerie van VWS meer dan een jaar de wet niet gehandhaafd door alle WOB-verzoeken van journalisten op te schorten. Het argument was dat daar geen tijd voor was in een crisis, maar ook – of juist – in een crisis is het belangrijk om toegang te hebben tot informatie.”


Er was veel kritiek op journalisten het afgelopen jaar. De media waren te volg- zaam, klonk het op social media. Jour- nalisten stelden oppervlakkige vragen op de persconferenties, zeiden critici: maatregelen werden nauwelijks in twij- fel getrokken, wel wilden journalisten graag weten wanneer het terras weer open mocht. Ook Holdert vindt de Neder- landse journalistiek vaak te autoriteits- getrouw: “Al voor corona hadden we in Nederland een braaf interviewcultuurtje waarin veel journalisten een te volgende


houding aannamen. In coronatijd werd die houding nog sterker. Dat zag je aan hoe Van Dissel werd benaderd: hij is een wetenschapper, dus hij zal het wel weten. Terwijl je een wetenschapper als Van Dissel, die in dienst is van het RIVM en dus een overheidsambtenaar is, net zo kritisch moet benaderen als Grapper- haus, die ook een PhD heeft maar tevens minister is en doorgaans wél gewoon stevig wordt aangepakt.”


Kritiek Freelance wetenschapsjournalist Jop de Vrieze (38) vond het afgelopen jaar ook dat journalisten te mak waren. Hij schreef voor 2020 over allerlei onderwer- pen die te maken hebben met ontwik- kelingen in de medische wetenschap, maar werd al snel ‘in corona gezogen’, zoals hij het noemt. Aanleiding was een coronabesmetting in de crèche van zijn zoontje, eind februari 2020. De Vrieze en zijn vrouw wilden dat hun kind getest zou worden. Ze belden met de kinder- opvang, de huisarts en de GGD, maar kregen overal nul op het rekest. “Het was een mix van chaos en onwil. Na drie dagen besefte ik dat de coronabestrij- ding allesbehalve een geoliede machine was. Vanaf dat moment stortte ik me helemaal in het onderwerp.” En met succes: niet alleen Nieuwsuur


schakelde De Vrieze in voor onderzoek, ook kreeg hij wekelijks twee pagina’s tot zijn beschikking in de Groene Amsterdam- mer. Onvermoeibaar wierp hij vragen op: waarom kiest Nederland zijn eigen strate- gie in de corona-aanpak? Wat kunnen we leren van Zuid-Korea? Hoe weten we of de vaccins veilig zijn? Ook kapittelde hij de testsamenleving: willen we straks virus- vrije bubbels waar de elite kan feesten? Vooral in de begintijd, toen hij zich


openlijk afvroeg of Nederland wel genoeg deed om Italiaanse toestanden te voorko- men, kreeg hij zelfs het etiket ‘paniek- zaaier’ opgeplakt en het verwijt het gezag te ondermijnen. “Dat gebeurde toen ik de Groningse microbioloog Alex Friedrich interviewde. Terwijl na het zuiden ook het westen van Nederland de greep op het coronavirus begon te verliezen, lieten de noordelijke provincies het landelijke beleid los: daar begonnen ze ook bui- ten ziekenhuizen uit eigen beweging zorgmedewerkers te testen.” Het artikel van De Vrieze kreeg veel aandacht, maar


Jop de Vrieze:


‘Vooral in de begintijd kreeg ik zelfs het


etiket ‘paniekzaaier’


opgeplakt en het verwijt het gezag te ondermijnen’


hij kreeg ook kritiek van artsen die in cri- sistijd de gelederen wilden sluiten en niet zaten te wachten op uit de pas lopende collega’s. “Sommige artsen zijn nog erg gezagsgetrouw, gatekeepers die het niet gewend zijn dat gevestigde instituties aangevallen worden. Toch is het goed om ook experts aan het woord te laten die dit soort tegengeluiden laten horen.”


De Vrieze erkent dat het lastige onder- werpen zijn. “Een verhaal over allergi- sche reacties op vaccins kan antivaxers in de kaart spelen. Dat realiseer ik me heel goed. Het zijn spannende afwegin- gen die je als journalist maakt. Maar je kunt zo’n onderwerp heel genuanceerd brengen, als je het maar goed uitlegt. Wat dat betreft heeft de overheid ook nog lessen te leren: als de minister zegt dat vaccins veilig zijn, ontkent hij im- pliciet dat er in zeer zeldzame gevallen mensen aan doodgaan. Je kunt er maar beter transparant over zijn.”


<


FOTO: MIRIAM GUTTMANN


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100  |  Page 101  |  Page 102  |  Page 103  |  Page 104  |  Page 105  |  Page 106  |  Page 107  |  Page 108  |  Page 109  |  Page 110  |  Page 111  |  Page 112  |  Page 113  |  Page 114  |  Page 115  |  Page 116  |  Page 117  |  Page 118  |  Page 119  |  Page 120  |  Page 121  |  Page 122  |  Page 123  |  Page 124