64 ‘EEN SPECIALISTISCHE TAK VAN SPORT’ Zandschipper, een afwisselend beroep


950 | WEEK 46-47 11 NOVEMBER 2020


Een grijze middag aan boord in de haven van Urk.


URK Op een druilerige zaterdagmiddag stap ik de stuurhut binnen van mbs Zagri, een zandzuiger half geladen met zand. Een in- drukwekkende persoonlijkheid kijkt mij met vorsende blik aan vanaf de bank en een jon- geman, zelfverzekerd en stoïcijns kijkend, zit op de stoel van de schipper.


TRUUS DEN HARTOG


Het is druk in de haven van Urk. Kotters van klein tot groot, werkschepen, binnenvaart- schepen en pleziervaartschepen liggen in de haven. Plus twee botters; de oorspronkelijke bezoekers van de haven. Maar in de stuurhut van mbs Zagri heerst rust en komt de koffielucht je tegemoet. Het is weekend en dan wordt er niet gewerkt.


De imposante figuur op de bank is Ben Eeltink, tot voor kort eigenaar van Eeltink Nijkerk bv. Het bedrijf is opgericht 1979 en uit- gebouwd door Eeltink en dit jaar in juni ver- kocht aan een aannemer uit Nijkerk. Er is al een plaatsvervanger die zijn werkzaam- heden over gaat nemen, maar Eeltink blijſt aan de slag om die opvolger in te wer-


ken. Hij denkt nog ongeveer een jaar tot an- derhalf jaar in het bedrijf bezig te zijn, om daarna langs de zijlijn mee te kijken.


De jongeman op de stoel van de schipper is de net twintig geworden André Bos, geboren en getogen op Urk. Bos heeſt dit jaar zijn schip- persdiploma behaald op ROC Friese Poort op Urk. En wordt nu verder opgeleid door een er- varen schipper op de zandzuiger. Hij heeſt het prima naar zijn zin. In de weekenden kan hij naar huis en als het even kan gaat hij sportvis- sen op karpers in de omgeving.


Twee generaties De nieuwe en de oude generatie binnenvaart- schippers zitten tegenover elkaar en begrijpen waar het om gaat in het werk. De handen uit de mouwen en op tijd komen. De vader van André is in de visserij begonnen, maar na 15 jaar overgestapt naar de binnenvaart. Voor André was er geen twijfel. Ook hij wilde varen op de binnenvaart. De school is tien minuten fietsen van zijn huis, dus de keuze was mak- kelijk. Tussen de middag even naar huis om te eten is dan geen probleem. Na het vmbo is hij naar het mbo gegaan en is zijn stage begonnen op de Zagri, de zandzuiger. Daarna is hij op meerdere schepen van hetzelfde bedrijf als stagiair aan de slag gegaan. Vanaf het be- gin heeſt hij met plezier gewerkt op de schepen en ging hij ook met plezier naar school. Toen hij bij Eeltink Nijkerk bv in dienst kwam, voelde het met- een goed. Bos: “Het is afwisselend


werk, je gaat niet te ver van huis. Het werk is meestal op het IJsselmeer. Vlak bij de Ketelbrug is een plek waar we veel moeten zijn om zand te winnen en dan is het maar een klein stuk- je naar Urk.


Soms


blijf je vijf da- gen


Opvolger André Bos, geboren en getogen op Urk.


aan boord. Dat vinden sommige jongens een bezwaar van het beroep. Die willen naar de sportschool of met vrienden ’s avonds bij el- kaar komen. Ik blijf varen en wil mijzelf verder ontwikkelen als schipper. En zie in het week- end mijn vrienden wel. Ik hou van de zelfstan- digheid die je als schipper hebt.” Zandwinning is een specialistische tak van sport. Waar je veel kennis moet hebben om het in goede ba- nen te leiden. Misschien dat Bos nog eens een keuze maakt voor de droge lading. Dat ziet hij wel zitten. Voorlopig is het echter zand wat de klok slaat.


‘Dat wordt een skippertje’ Meer dan veertig jaar ervaring heeſt Ben Eeltink met de binnenvaart en in zijn bedrijf heeſt hij al veel matrozen en schippers voor- bij zien komen. Zijn opleiding heeſt Eeltink nog genoten via het KOF in Rotterdam. Als leerling-matroos aan boord gestapt van een beunschip en zijn papieren verder bij el- kaar gesprokkeld via avondstudie, ook de Rijnpatenten. Eerst twee jaar in loondienst en toen de stap genomen en begonnen met de aankoop van een kleine zandzuiger, niet te duur: “Je moet lef hebben en durf om te investeren en je kansen grijpen. Mijn vi- sie is dat je zo veel mogelijk in eigen beheer moet doen. Wij hebben zandwinvergunnin- gen in het IJsselmeer en de Randmeren van Rijkswaterstaat. We hebben verschillende loswallen in eigen beheer en verkopen het gewonnen zand zelf. Nu varen er drie beun- schepen en vijf zandzuigers en zo een acht huurschepen, afhankelijk van de vraag. Ik heb mijn vrouw ook mee. Zij staat er volkomen achter. Dat is wat je ook nodig hebt.” Het is het bedrijf voor de wind gegaan. En ook altijd goed personeel gehad. Eeltink: “Veel personeel heeſt een lang dienstverband bij ons en wanneer enkelen een andere keu- ze maken, komen zij vaak toch weer te- rug.” Toen André Bos aan boord kwam, zei Eeltink tegen Andries de Weerd: ‘Dat wordt een skippertje’. Eeltink: “De jongens moe- ten groeien aan boord en alles doen. Niet alleen de verfkwast hanteren, maar ook door bruggen en sluizen varen. Zo veel mogelijk zelfstandig laten werken en ge- lijkwaardig behandelen. Zo leren zij het vak.” De leerlingen die van de binnenvaartschool afko- men, kiezen vaak voor de tankvaart of con- tainervaart. In de promotie van de binnenvaart gaat vol- gens


Foto’s Truus den Hartog


Eeltink te veel aandacht naar de grote binnen- vaartschepen toe: “Juist op de vaart met de kleinere schepen leer je het vak. Je moet meer zelf doen. Daar mag wel eens meer aandacht voor komen.”


Vaaruren heet hangijzer Het rusttijdenbesluit binnenvaart is van over- heidswege vastgelegd. Het geldt overal in het commerciële transport, dat een beperking krijgt opgelegd voor het aantal uren dat ge- werkt mag worden. In de binnenvaart bij de zandwinning kan soms niet doorgewerkt wor- den vanwege slecht weer. Echter, er moet wel gestopt worden wanneer het vastgestelde aantal uren is bereikt. Dat vindt Eeltink lastig: “Het werk aan boord heeſt een andere invul- ling. Alles is zo strikt. Mensen achter het bu- reau maken de regels.”


Als bestuurslid bij de Koninklijke BLN- Schuttevaer, afdeling Utrecht, doet Eeltink zijn best voor het Randmerengebied en een stukje IJsselmeer, samen met Andries de Weerd die regiovertegenwoordiger is. Samen stellen zij de knelpunten en struikelblokken vast en zorgen dat er wat aan gedaan wordt. Zo hebben zij zich sterk gemaakt voor de bouw van de Reevesluis, die op 10 augustus van dit jaar in gebruik is genomen. Eeltink ver- telt: “De Roggebotsluis wordt verwijderd en over het Vossemeer komt een hogere brug te liggen, waar schepen met een hoogte van 7 meter eenvoudig onderdoor kunnen. Daar is de binnenvaart, de pleziervaart en het weg- verkeer mee gediend, omdat de brug dan minder open moet. Zo zijn er genoeg aandachts- punten waar de bin- nenvaart de vinger aan de pols moet houden.”


André Bos is in- middels over- gestapt naar mbs Zeemeeuw van dezelfde firma.


Ben Eeltink: “Op de vaart met de kleinere schepen leer je het vak.”


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68