Het gaat economisch goed met Nederland, de banenmotor draait op volle toeren en de infrasector heeft, net als diverse andere branches, moeite gekwalifi ceerd personeel aan te trekken. Een zorgelijke ontwik- keling aan de vooravond van een grootschalige renovatieopgave aan onder meer bruggen, wegen, via- ducten en tunnels. Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Tilburg University, erkent de schaar- ste die omzet, productiviteit en groei belemmert, maar heeft ook een top 10 aan maatregelen om het tekort aan personeel terug te dringen. “Arbeidsmarktkrapte is geen natuurverschijnsel, maar onze eigen schuld.” Tekst: Wilma Schreiber
T
er onderbouwing van deze uit- spraak schetst Wilthagen de hui- dige Nederlandse arbeidsmarkt: veel werkenden, die gemiddeld echter slechts 30 uur in de week oftewel 1.400 uren per jaar werken. Ter vergelijking: in Zuid-Korea ligt dat aantal op 2.200 uur. En er is nog meer onbenut arbeidspo- tentieel: circa 1,2 miljoen mensen zijn om welke reden dan ook niet aan het werk. “We weten niet veel over hen of over hun opleidingsniveau en compe- tenties. De beleidstheorie is om hen zo snel mogelijk terug naar de arbeids- markt te brengen. Maar als dat niet lukt, investeert Nederland niet in deze men- sen, zij krijgen geen upgrade”, stelt hij. “Krapte is niet een natuurverschijnsel, maar onze eigen schuld. Tijdens de cri- sis zijn we niet zuinig geweest op ons menselijk kapitaal en hebben we mede- werkers laten vertrekken.”
Na de crisis in 2008 heeft zich een fl exi- bele schil ontwikkeld, mensen met wei- nig werkzekerheid en vakgerichtheid, die snel terugvallen in een uitkering. Voor hen wordt het steeds moeilijker om terug te keren in het arbeidsproces, stelt Wilthagen. “Zo snel mogelijk terug aan het werk, terug in de carrousel van scholing blijkt geen duurzaam model bij de huidige tweedeling flex-vast op de arbeidsmarkt. Het werk verandert te snel, je valt buiten de boot als je je kwa- lifi caties niet hebt kunnen updaten.”
Daar komt bij dat het in ons land nog niet mogelijk is werkzoekenden en va- catures te matchen op competenties; dit gebeurt alleen op functies. “In België kan de arbeidsbemiddeling selecteren op skills en competenties. Zo komen mensen ook voor andere banen eer- der in beeld. Denk aan een bouwvakker die al dertig jaar penningmeester is van zijn vereniging en verstand heeft van cij- fers.” Op dit moment zijn de metropool- regio’s Amsterdam, Eindhoven, Rotter- dam en Den Haag samen met het UWV, de SER en de ministeries van SZW en OC&W druk doende om in samenwer- king met sectoren en de Vlaamse ar- beidsvoorziening VDAB één standaard op te stellen, een skills-paspoort met taxonomie van competenties. “Deze ontwikkeling is afgedwongen door de grote steden. Die hopen het aantal uit- keringsgerechtigden en de krapte terug te kunnen dringen door mensen en be- drijven te matchen op competenties”, aldus Wilthagen. “De systemen zijn er, we moeten ze nu in Nederland ook gaan bouwen en doorontwikkelen.”
Daarnaast betoont Nederland zich een zeer traditioneel land, waar in verge- lijking met Europa de minste vrouwen economisch zelfstandig zijn. “Vrouwen werken nu gemiddeld 25 uur, dus je mist arbeidspotentieel. Uit onderzoek van McKinsey blijkt dat als zij 5 uur extra werken, de schaarste een stuk zou zijn
28 Nr.5 - 2019 OTAR
opgelost. Maar hoogopgeleide vrouwen doen dat niet; de werkpatronen zijn nog steeds dezelfde als in de jaren 80”, zegt Wilthagen. “Dit is te wijten aan de ster- ke moederschapscultuur, die vrouwen onder druk zet de zorg voor hun kinde- ren op zich te nemen. Je ziet vrouwelij- ke studenten uitblinken en even later in kleinere baantjes belanden. Terwijl je die best opgeleiden het meest nodig hebt.” Ook de voorzieningen in Nederland – twee dagen vaderschapsverlof, dure kinderopvang – laten te wensen over. “We willen graag modern zijn en ande- re landen vertellen hoe het moet, maar op dit punt lopen we achter en die cul- turele infrastructuur heeft effect op de arbeidsmarkt. Dit terwijl het aantrekke- lijk is om mensen die in deeltijd werken hun uren te laten uitbreiden. Zij zijn im- mers al gekwalifi ceerd. Maar dan moet je uitbreiding voor hen wel interessant en mogelijk maken.”
En ondanks het aanvalsplan voor de krapte dat de overheid in 2017 presen- teerde, is er volgens Wilthagen sprake van een zekere krapte in beleidsvisie. “In de Haagse bubbel wordt gedacht dat het allemaal wel goed komt, maar dan snap je niet wat er in de technische sectoren speelt. Als je wilt verduurza- men, heb je mensen nodig die warm- tepompen kunnen installeren. En, kij- kend naar de richting die het uitgaat, data scientists. Studenten hebben wel een digibord en een iPad, maar kunnen
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48
