Kunst


Dekinderen van


Moeders die hun kinderen proberen te beschermen tegen onheil. Het is een terugkerend thema in het werk van grafisch kunstenaar en artsenvrouw Käthe Kollwitz (1867-1945), die woonde en werkte in Berlijn. De armoede van haar tijd en de tragiek van twee wereldoorlogen druk- ken een zwaar stempel op haar werk.


I


Käthe Käthe en haar man, huisarts Karl Kollwitz, 1935


n 1889 tekent Käthe Schmidt een zelfportret: het laat een vrolijk lachende jonge vrouw op straat zien, in de zon, met twinkelende ogen. Ze is dan 22, een geboren tekenaar en een van de talent- volste leerlingen van de Berlijnse


Künstlerinnenschule. In de loop van haar meer dan vijftig jaar lange kunste- naarsloopbaan blijft ze zelfportretten maken. Maar lachend is ze nooit meer te zien. De onderwerpen in haar werk blijven recht uit het leven gegrepen en vol met mensen. Maar zonder het heldere licht en de vrolijke dynamiek van straten, cafés, terrassen, parken en tuinen zoals die uit Parijs ook naar Berlijn overwaaide. Haar werk werd synoniem met tragiek, melancholie, duisternis, wanhoop en dood. Käthe wordt namelijk al snel bekend


072 maart 2016 ArtsenAuto


door haar aangrijpende tekeningen, etsen en houtsneden over armoede, werkloosheid, alcoholisme en prostitu- tie; thema’s die ze afwisselt met verzets- thema’s. In 1891 trouwt ze met gepas- sioneerd sociaaldemocraat en huisarts Karl Kollwitz, die een praktijk opent in het proletarische Noord-Berlijn. Samen zullen ze daar meer dan vijftig jaar wonen en werken. Käthe gaat regelmatig met haar man mee op visites, die ze soms zelfs deels overneemt. Zo komt ze op de meest directe manier in contact met de harde leefomstandigheden van gewone arbeiders. Als ze een plakkaat ontwerpt uit protest tegen de woningnood in Ber- lijn – een stad waar zeshonderdduizend mensen met vijf of meer personen op één kamer wonen en kinderen letterlijk geen plaats hebben om te spelen –, weet ze waar ze het over heeft.


In haar persoonlijke leven breekt desondanks de gelukkigste tijd aan. Ze krijgt erkenning en opdrachten uit eigen kring. Ze onderneemt een aantal kunstreizen naar Parijs, ontvangt een kunstprijs bestaande uit een verblijf van zes maanden in Florence, exposeert met de Berliner Secession en maakt gevreesde tekeningen voor het gerenom- meerde politiek-satirische tijdschrift Simplicissimus. Met Karl, door dik en dun een trouwe ‘levenskameraad’ (haar eigen woorden), krijgt ze twee zonen, Hans (1892) en Peter (1896).


Hartverscheurend ‘Moeder en kind’, een van Käthes levenslange hoofdonderwerpen, vormt tegelijkertijd het meest lichte én meest verdrietige deel van haar oeuvre. Naast gelukkige moeders die vrolijke kinderen


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100