andere EU-staten mogen wonen en werken. Ook gelden er andere regels met betrek- king tot BTW wanneer EU-landen met elkaar zaken doen.” Denk daarbij aan de intracom- munautaire dienstverlening. Daarnaast bestaan er voor de EU-landen gelijke tarieven voor handel met non-EU landen. “Dit heeft heeft te maken met de buitengrenzen van de EU. Stel dat de Duitse auto-industrie goedkoop Chinees staal wil importeren. Daarvoor zou Duitsland de tarieven van Chinees staal omlaag willen brengen. In dit voorbeeld zou Frankrijk ech- ter zijn eigen staalindustrie willen bescher- men en wil dus een importtarief van twintig procent. De interne markt en douane unie werken alleen als de EU als geheel besluiten neemt over de importtarieven van non-EU landen voor de complete EU. De Britten willen graag uit die douane-unie treden, zodat ze zelf, zonder tussenkomst van de EU, handelsverdragen kunnen sluiten met non-EU landen.” Van een soft-Brexit wordt vaak gesproken als er een constructie komt die vergelijkbaar is met Noorwegen. Prins: “Noorwegen is
Tweede referendum? In de Britse pers wordt weliswaar gesproken over een nieuw referendum, waarbij de kiezer kan stemmen op het bestaande EU- lidmaatschap of het nieuwe handelsverdrag maar volgens Prins is de kans daarop mo- menteel klein. “Premier Theresa May heeft vooralsnog aangegeven daar niet toe over te gaan. Maar, ondanks dat de kans op een tweede referendum klein is, is het ook niet uitgesloten dat het er alsnog komt. Wij als Rabobank verwachten dat er een transitie- periode van zo’n twee jaar zal komen waarin het VK lid zal blijven van de interne markt en de douane unie en dat er daarna een vrijhandelsverdrag zal komen, lijkend op het verdrag van Zwitserland en Canada. Maar een harde of een zachte Brexit zijn ook nog steeds mogelijk”
Transitieperiode Prins: “De EU heeft voorgesteld dat het VK weliswaar uittreedt, maar dat de voorwaar- den in de transitieperiode die nu gelden voor de interne markt en de douane-unie ongewijzigd blijven. Dat betekent dus dat er
Aangenomen wordt dat de Britten lid kunnen blijven van de WTO, maar de Brexit is de eerste keer dat een land via een EU-lidmaatschap uittreedt uit de EU...
geen volwaardig EU-lid, maar is wel lid van de Europese Economische Ruimte. Noorwe- gen zit niet in de douane-unie, maar wel in de interne markt en volgt dus de EU-regel- geving. Er is dus vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal tussen Noor- wegen en de EU. Voor Noorwegen werkt dat model prima, maar de Britten wil graag het vrije verkeer van personen aan banden leggen. Voor hen zou dat dus minder goed werken. Een zachte Brexit zal voor pro-Brexit stemmers dus geen bevredigende oplossing zijn. Voor het Britse bedrijfsleven is een har- de Brexit, dus volledige terugtrekking uit de EU, veel minder gunstig dan een soft-Brexit. Bij een hard-Brexit zijn er geen afspraken tussen EU en het VK en zal de handel terug- vallen op de afspraken van de WTO.”
handel kan plaatsvinden, maar ook dat het VK zal moeten accepteren dat er vrij verkeer van personen moet kunnen plaatsvinden en dat EU jurisprudentie boven nationale jurisprudentie staat. De vraag is of de Brit- ten hiermee akkoord zullen gaan. Lang niet iedereen in het VK zal hier blij mee zijn. Voor het Nederlandse en Britse bedrijfsleven zou deze optie echter wel veruit de beste zijn.”
Amsterdam Eén van de wapenfeiten van de aanstaande Brexit is al behaald, in het voordeel van Ne- derland wel te verstaan. Zo verhuist het Eu- ropees Medicijn Agentschap (EMA) van Lon- den naar Amsterdam. Hoewel de verhuizing uiteraard geld kost, levert het ook een fors aantal banen op in Nederland. “Dat is een
duidelijk neveneff ect van de Brexit”, meent Prins. “Het VK wordt voor veel bedrijven toch een minder aantrekkelijk vestigingsland, vooral als ze zaken binnen de EU willen gaan doen. Londen is nu nog een groot Europees fi nancieel centrum, maar dat zou best eens kunnen veranderen, vooral omdat fi nanciële dienstverlening onder het vrije verkeer van diensten valt binnen de Europese interne markt. Sterker nog, het zogenaamde bank- paspoortrecht, waarmee je als fi nanciële instelling alle landen binnen de EU kunt bedienen, zal het VK waarschijnlijk niet krij- gen. Dat krijg je alleen als je volledig lid bent van de interne markt. In plaats van Londen wordt Parijs, Frankfurt of Amsterdam dan een aantrekkelijker vestigingsplaats.”
Productdiff erentiatie We hadden het eerder al even over de ge- volgen voor de Nederlandse industrie. De meest voor de hand liggende conclusie, na- melijk dat exporterende bedrijven het moei- lijker krijgen en importerende bedrijven het makkelijker krijgen, bleek niet op te gaan. De Boeck benadrukt nogmaals dat het aan veel meer zaken ligt: “Kijk, je moet als bedrijf goed kijken waar je kwetsbaarheid zit. Als bij wijze van spreken tachtig procent van je productie naar het VK gaat, heb je straks wel een probleem. Maar je moet je afvragen of dat sowieso verstandig is. Daarnaast is het belangrijk om heel goed naar de keten te kijken. Als jouw onderdelen dus via een aantal andere landen uiteindelijk toch in het VK belanden, kan dat dus gevolgen hebben voor je productie.” Prins vult aan: ”Er zijn zelfs producten waar- van de onderdelen soms heen en weer gaan tussen de EU en het VK voordat het eindpro- duct af is. Dat zou bij een harde Brexit niet meer houdbaar kunnen zijn.” “Daarnaast moet je kijken naar de waarde van jouw product in de totale keten”, gaat De Boeck verder. “Als jij onderdelen maakt die cruciaal zijn voor het productieproces van een bepaalde machine, maakt het niet zoveel uit dat er tarifaire en non-tarifaire belemmeringen komen. Als jij iets maakt dat makkelijker vervangbaar is met Chinese of Amerikaanse producten, zul je het wel degelijk merken. Uiteindelijk draait het dus ook voor een groot deel om productdiff e- rentiatie.”
26
| nummer 1 | 2018
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48