1019 | WEEK 28-29 12 JULI 2023
Trainingen voor de vaart met alternatieve brandstoffen
HARLINGEN De deur naar de voortstuwings- systemen van de toekomst gaat steeds ver- der open. Het eerste Nederlandse project in de binnenvaart met de toepassing van de energiedrager waterstof is vijf jaar geleden gestart met de installatie van de brandstof- cel en de elektromotor aan boord van het opleidingsschip ms Emeli van de Maritieme Academie Harlingen. Hiermee heeſt de MAH de nek uitgestoken met als doel leerlingen kennis te laten maken met wat in de toe- komst mogelijk is.
47
TRUUS DEN HARTOG
Met de introductie van waterstof was de MAH haar tijd ver vooruit. Degenen die het aandrijf- systeem moesten keuren waren er - ondanks grote interesse - nog niet volledig klaar voor, waardoor het schip uiteindelijk geen definitie- ve goedkeuring heeſt mogen krijgen voor het varen op waterstof. Desalniettemin is het pro- ject een succes te noemen, omdat wel belang- rijke kennis werd opgedaan en heeſt geholpen de weg vrij te maken.
Nu is het 2023 en het eerste binnenvaartschip dat met succes is omgebouwd van een met gasolie aangedreven dieselmotor naar een schip dat vaart op waterstof met een elektro- motor is in de vaart: de H2 Barge 1 van Future Proof Shipping uit Rotterdam. Het schip vaart voor Nike tussen Rotterdam en Meerhout (België) waar het distributiecentrum van het bekende sportschoenenmerk is gevestigd. Het uitdokteren van een veilig en goed werkend systeem heeſt enige jaren in beslag genomen. Maar donderdag 25 mei jl. was het zo ver dat het schip het eerste AO-emissielabel uitgereikt heeſt gekregen van minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) en is de hoop uitgesproken dat er nog vele zullen volgen.
Twee lesdagen Tenslotte zal er ook mee gevaren worden door mensen die om kunnen gaan met een ander systeem dan gebruikelijk. Jan-Henk Braam, docent MAH, heeſt een training van twee les- dagen voor de bemanning van de H2 Barge 1 verzorgd. Hij vertelt: “We hebben veel erva- ring opgedaan tijdens het bouwen van het systeem aan boord van ons opleidingsschip de Emeli. Tegelijkertijd ook met de regelge- ving daaromtrent en wat de bemanning nodig heeſt aan kennis om ermee te werken. Met die ervaring hebben we meegedaan aan het Europese project Platina 3.”
Jörn Boll en Pieter Zandhuis, beiden werk- zaam bij de MAH, hebben de competenties ontwikkeld die nodig zijn om met schepen met alternatieve brandstof te kunnen gaan va- ren. Het rapport met aanbevelingen is vorig jaar overgedragen aan CESNI. Braam: “Tijdens het schrijven van de competenties hadden we
De machinekamer voor waterstof is brandschoon en heeſt geen poetsdoeken meer nodig.
geregeld contact met FPS, dat daarbij sterk was betrokken. Op het moment dat het schip klaar was om te gaan varen, hebben zij ons gevraagd de bemanning te trainen. We zijn aan de ontwikkeling van de competenties be- gonnen met het idee dat het onderwijs moet aansluiten op het beroepsveld. Als de toe- komst brengt dat wij op alternatieve brand- stoffen gaan varen dan wij tot nu toe gewend zijn om de uitstoot van CO2 te verminderen, dan willen wij onze leerlingen daarop kunnen voorbereiden.”
CESNI zal tenslotte het finale oordeel moeten geven en dan zal de trainingsopzet Europees goedgekeurd worden. In hetzelfde Platina 3 heeſt het STC het rapport met aanbevelingen voor ‘autonoom varen’ ingeleverd.
Superschoon Jan-Henk Braam zegt verder: “Bij een diesel- motor staat er een apparaat met bewegende onderdelen in de machinekamer te stampen en stomen. Bij waterstof heb je de brandstof- cel en daar gebeurt helemaal niks. Je ziet niks, je hoort niks, je ruikt niks. Een geslo- ten systeem is het, waar een chemische re- actie plaatsvindt die van waterstof elektrici- teit maakt. Het enige wat overblijſt is water. Er staat alleen nog een elektromotor en een brandstofcel. Voorheen waren er aan boord alleen maar 12 en 24 volt systemen en nu zit je met veel hogere voltages, zoals 750 volt. Je moet de mensen ervan bewust maken welke gevaren er zijn.”
“Het doel is eenvoudig duidelijk te maken: wat is waterstof, wat zijn de gevaren, wat is elektriciteit en hoe moet je ermee omgaan. Onderhoud is er niet of nauwelijks. Af en toe het water- en luchtfilter vervangen, dat is al- les. Er is geen poetsdoek nodig, het is su- perschoon. Het heet tegenwoordig geen
engineroom meer, maar een propulsion room. Bij een nieuw te bouwen schip zal de ruimte anders ingericht worden.”
Regelgeving Het varen met alternatieve brandstof is nog in de pilotfase. Voorlopig heeſt de H2 Barge 1 toestemming van het ministerie I&W en CCNR. Regelgeving is nog onduidelijk. Hoe gaan we het vormgeven in de toekomst? Alle partijen willen heel graag maar er zijn nog zo veel vra- gen. De Emeli mag niet op waterstof varen. Het op het schip aanwezige waterstofsysteem is nooit volledig goedgekeurd, maar het heeſt een belangrijke taak verricht. De tijd, moeite en geld dat je erin zou moeten stoppen om het systeem alsnog goedgekeurd te krijgen, daarvoor heeſt MAH zelf niet de middelen. Jan-Henk Braam: “We zijn een opleidingsinsti- tuut. Maar we zijn intussen wél de voorloper geweest.”
De bemanning van de H2Barge1 heeſt als eer- ste de tweedaagse waterstoſtraining met goed gevolg doorlopen. Voor de zomervakantie is de volgende cursus voor de nieuwe beman- ning. De training is gebaseerd op de aanbeve- lingen van het competentie-rapport van Boll en Zandhuis en op de samenwerking met de bedrijven die betrokken waren bij de installa- tie van het waterstofsysteem aan boord.
A 0
2323207 H2 Barge 1
8010 MVS MOTORVRACHTSCHIP (MEB) 537 kW 1997
1eded864-8506-690e-a01e-f7cfd4159081 0 0 0 1 kg Waterstof 0 ton 0 kg 0 kg
Intussen heeſt ook Lenten Scheepvaart uit Nieuwegein, het bedrijf dat het eerste nieuwbouw binnenvaartschip dat op waterstof gaat varen in de vaart brengt, de Antonie, interesse ge- toond. De MAH is tot nu toe de enige die deze training verzorgt. Jan-Henk Braam verwacht: “We gaan de kennis die we vergaard hebben in de toekomst inte- greren in ons reguliere onder- wijsprogramma. In het huidige curriculum is al opge- nomen ‘Je moet je verdiepen in alternatieve brandstof’. Alle vernieu- wingen die op de
De elektromotor heeſt duidelijk andere afme- tingen dan de dieselmotor.
binnenvaart afkomen, zoals de energietran- sitie, autonoom varen, vraagt wel wat van de aankomende bemanning.”
Diesel blijſt “Elektriciteit is tot nu toe een ondergescho- ven kindje gebleven. Dat gaat anders worden in de leerstof. Diesel blijſt, maar hoe lang moe- ten we daar nog mee doorgaan? Daarvoor is het nu nog te vroeg, maar op een gegeven mo- ment moeten we keuzes maken. Leggen we de essentie van de dieselmotor uit met alle ver- schillende onderdelen, gaan we er niet te diep op in? En besteden we daarentegen meer aan- dacht aan elektriciteit? We weten niet hoe snel nieuwe energiedragers zich in de toekomst gaan ontwikkelen.”
Henk-Jan Braam ‘Bij waterstof heb je de
brandstofcel en daar gebeurt helemaal niks. Je ziet niks, je hoort niks, je ruikt niks’
Waterstof zit in gastanks en is lastig te tran- sporteren. Dat heeſt wel wat haken en ogen, ook wat de regelgeving betreſt. Bij ande- re energiedragers is het in wezen het- zelfde probleem. De elektromotor zal wel blijven. Het autonoom va- ren en elektrische voortstuwing be- sparen allebei arbeidskrachten. Zoals Europarlementariër Caroline Nagtegaal al naar voren bracht op de jaarlijkse algemene vergade- ring van EDINNA op 16 mei dit jaar: “Het is het kip en ei-verhaal. De ondernemer wil vooruit en de overheid hobbelt er achteraan.”
100% Elektrisch -
08-05-2023
MAH-docent Jan-Henk Braam. Foto’s Routard Bleu/ TdH
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60
