onderwijs O


m ervoor te zorgen dat leer- lingen gemotiveerd zijn om te leren, is een veilige en ver- trouwde leeromgeving nodig. Zeker voor de dyslectische


leerlingen! Dat kan voor onderwijsprofessionals in het Primair Onderwijs (PO) en Voortgezet Onderwijs (VO) een hele uitdaging zijn. De Self-Determination Theory biedt inzicht in het belang van drie componenten autonomie, competentie en relatie voor de intrinsieke motivatie van leerlingen. Een goede balans vinden tussen de componenten: competentie, autonomie en relatie zorgt ervoor dat de leerling zich goed voelt en vorderingen laat zien op alle vlakken. Een disbalans kan bij- voorbeeld leiden tot demotivatie, frustratie, minder leerplezier, minder zelfvertrouwen of het gevoel er niet bij te horen. Dit artikel biedt vanuit de drie componenten (CAR model) een verklaring voor problemen in de intrinsieke motivatie bij leerlingen met dyslexie en wat compenserende dyslexiesoftware kan bijdragen om deze problemen op te lossen.


COMPETENTIE Leerlingen met lees- en spellingsproblemen willen net zoals alle andere leerlingen laten zien wat zij kunnen. Aansluiten bij de onderwijsbehoeften van de leerling, zodat op het juiste niveau wordt gewerkt, is hierbij van belang. De leerling ervaart succes en zal meer zelfvertrouwen krijgen. Compenserende softwareprogramma’s kunnen hierbij onder- steunen. Leerlingen kunnen met behulp van deze software meedoen met het lesaanbod op hun eigen niveau en laten zien dat zij in staat zijn om de lesstof inhoudelijk te begrijpen.


De leerling maakt bijvoorbeeld gebruik van de voorleesfunctie en ondersteuning bij schrijven en studeren. Deze ondersteuning maakt het mogelijk dat de leerling teksten beter en sneller kan begrijpen, kan functioneren op zijn eigen cognitieve niveau én zich beter kan voorbereiden op een toets. De software kan ook tijdens een toets of examen ingezet worden waardoor de leerling de toets nauwkeuriger kan lezen en maken, mét een beter resultaat tot gevolg.


AUTONOMIE Een leerling met dyslexie wil ruimte en de middelen om zelfstandig te kunnen zijn. In welke mate een leerling begeleiding en hulp wil en accepteert, is per leerling anders. De confrontatie met het onvermogen om zelfstandig te kunnen werken kan leiden tot een laag zelfvertrouwen en demotivatie. Door het aanbieden van bijvoorbeeld dyslexiesoftware is het mogelijk de zelfstandigheid van de leerling te vergroten. Met als gevolg dat het gevoel van eigenwaarde groeit. De leerling is niet meer aangewezen op anderen en kan zelfstandig aan de slag met het bestuderen van de leerstof.


RELATIE De onderwijsprofessional heeft de taak om met iedere leerling een vertrouwensband op te bouwen, waarbinnen de leerling zich veilig en fijn voelt. De invloed van de onderwijsprofessional op de kwaliteit van deze relatie is groot. Zodra er spanning optreedt zullen de meeste leerlingen een gesloten boek zijn en niet of nauwelijks leerstof kunnen opnemen. Dit geldt zeker voor de leerling met dyslexie, die zich wellicht een beetje anders kan voelen dan de anderen in de klas. Zeker als in de klas weinig met de computer wordt gedaan, valt het extra op als de leerling met dyslexie dat wel doet. Het is voor onderwijsprofessionals van belang een veilig klimaat te creëren voor het gebruik van dyslexiesoftware, inclusief het nakomen van afspraken omtrent het gebruikt hiervan.


Het vinden van de juiste balans tussen deze componenten kan een uitdaging zijn. Neem als onderwijsprofessional daarom de tijd om te luisteren naar wat een leerling daadwerkelijk nodig heeft. Bied de leerling indien hij dat wil, ondersteuning door het beschikbaar stellen van compenserende dyslexiesoftware en observeer en bespreek wat het doet met het welbevinden en de motivatie van een leerling met lees- en spellingsproblematiek!


Meer informatie over de Self- Determination Theory leest u hier.


LITERATUUR U kunt de literatuurlijst opvragen door een e-mail te sturen naar educatie@lexima.nl.


JAARGANG 2020 49 OVER IRIS VERHAAGEN


Iris Verhaagen is onderwijskundige en werkt bij Lexima als projectleider en docent. Ze begeleidt


voornamelijk implemen- tatieprojecten voor de programma’s Bouw! en Read&Write. Voorheen heeft zij 7 jaar als basisschoolleerkracht


gewerkt. Gedurende haar baan als leerkracht heeft zij de master Onderwijs- wetenschappen afgerond.


OVER SUZAN RAMAKERS


Suzan is orthopedagoog en werkzaam bij Lexima als projectleider van implementatietrajecten Bouw!, Kurzweil en


Read&Write. Voorheen heeft zij gewerkt als orthopedagoog in het regulier en speciaal


voortgezet onderwijs. In haar werk heeft zij gezien wat een enorme meerwaarde ondersteuning middels technologie voor de


zelfstandigheid kan zijn.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52