COMPENSEREN TRECHTER LEZEN:


STUDEREND LEZEN VOOR LEERLINGEN MET DYSLEXIE IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS


DOOR: MARZENKA ROLAK


Als leerlingen naar het voortgezet onderwijs gaan, krijgen ze te maken met steeds langere teksten die ze eerst moeten begrijpen, dan moeten kunnen onthouden, om vervolgens de kennis uit teksten te kunnen reproduceren op toetsen. Voor leerlingen met dyslexie vormt het niet vlot kunnen lezen een barrière om snel tot begrip te komen. Zij geven aan teksten vaak meerdere keren te moeten lezen om tot begrip te komen en dat kost tijd, veel tijd. Als ze de tekst begrijpen moeten ze de informatie nog ordenen en de rode draad eruit halen: waar gaat dit nu allemaal over?


B 42


ij de traditionele manier van studerend lezen worden leerlingen aangemoedigd om een tekst oriënterend, globaal én intensief te lezen en om daarna een samenvatting te maken en die te leren. Deze manier werkt voor de meeste


leerlingen met dyslexie niet goed, maar welke manier sluit dan wel aan bij leerlingen met dyslexie?


alles lezen belangrijke informatie markeren samenvatting maken kortere


samenvatting stampen


leerdoelen leesvragen


scannend lezen antwoorden markeren mindmap


Trechter lezen bestaat uit vijf stappen: 1. Op zoek naar leerdoelen 2. Leesvragen opstellen 3. Scannend lezen 4. Antwoorden markeren 5. Mindmap maken


Het inzetten van (potentieel) sterke kanten lijkt hierbij een belangrijke schakel. Onderzoek naar succesvolle volwassenen en studenten met dyslexie heeft geleid tot het ontwikkelen van de ‘dyslexie tienkamp’ (Nicolson e.a., 2019). Tien vaardigheden die belangrijk zijn om succesvol te zijn met dyslexie. Drie van deze vaardigheden zijn cognitief: creativiteit, visueel-ruimtelijk denken en overzichtsdenken.


Trechter lezen is een manier van studerend lezen waarbij die aansluit bij (het ontwikkelen van) deze drie vaardigheden. Het is één van de leerstrategieën die aan bod komt in de lessenserie Dyslekeys (Rolak, verwacht in 2020).


De strategie kan flexibel worden ingezet afhankelijk van het niveau van de leerlingen en het te leren materiaal.


Voor dit artikel zijn twee toepassingen uitgewerkt: leren


voor een toets biologie met een vmbo-bb brugklas en leren voor een SE Nederlands over proza in de jaren ‘60 met een HAVO examenklas. Bekijk hier deze voorbeelden.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52