030 Reizen Hippocrates Op zoek naar
Kos is het eiland van Hippocrates. Voormalig huisartsenechtpaar Ignace en Mia Schretlen bezocht het eiland op zoek naar sporen van de grondlegger van de westerse geneeskunde.
K
os likt zijn wonden. Griekenland staat nog diep in het rood en de vluchtelingenopvang op het eiland vlak bij Turkije schrikt toeris-
ten af. Het vliegveld, met slechts één start- en landingsbaan, kampt met achterstallig onderhoud. ‘Welkom op Kos, eiland van Hippocrates’ staat in de aankomsthal. In de vertrekhal hangt een levensgrote foto van een beeld van Hippocrates. Een instituut, filmfestival en activiteitenpro- gramma dragen zijn naam, maar wat is er op Kos overgebleven van de man die de geneeskunde van magie ontdeed en fundeerde op empirie? De eerste indruk van het eiland belooft
weinig: een kurkdroog lichtglooiend landschap met huizen die nooit zijn afgebouwd of al tot ruïne zijn vervallen. Alles lijkt met stof overdekt. Waarom Kos dan toch zo veel toeristen trekt? Vanwege de schitterende stranden, de levendige hoofdstad en de verborgen pareltjes – elk tijdperk liet hier zijn sporen na – en na- tuurlijk de beminnelijke eilandbewoners.
In elke arts schuilt een goddelijk vonkje. Hippocrates (circa 460 v. Chr.-circa 370 v. Chr.) geldt immers als nazaat van Asklepios, de god van de geneeskunde. Deze zoon van Apollo was zo begaafd dat hij zelfs doden tot leven wekte, hetgeen oppergod Zeus tot woede wekte: hij dood-
de Asklepios met een bliksemschicht, maar gunde hem daarna toch weer het leven. In het kleine, fraai gerestaureerde archeologische museum in Kos-stad toont een mozaïek Asklepios, die in een boot aankomt en door Hippocrates en een andere eilandbewoner wordt verwel- komd. Net als het imposante beeld van de arts in een belendende ruimte is dit echter pas lang na zijn dood gemaakt.
In de heuvels vlak bij Kos-stad bevindt zich de belangrijkste archeologische trekpleister van het eiland: het op drie terrassen gelegen Asklepieion. In dit aan Asklepios gewijde heiligdom – een van de zeer vele – hoopten zieken tijdens hun slaap te genezen of aanwijzingen te krijgen om dit te bewerkstelligen. De leer van Hippocrates werd hier uitgedragen, maar pas na zijn dood. Het is twijfelach- tig of de leermeester zelf hier ooit is ge- weest. Ook het zogenaamde Corpus Hip- pocraticum, circa zestig geschriften over de geneeskunde waaronder de befaamde eed en aforismen, is vermoedelijk niet van de hand van Hippocrates. Overigens wijkt de artseneed die sinds 2003 wordt afgelegd fors af van de oorspronkelijke eed.
Is er dan nergens een plek waar Hip- pocrates is geweest? Kos-stad is pas na zijn dood ontstaan. De grondlegger van de westerse geneeskunde werd geboren
in Astypalea (niet te verwarren met het gelijknamige eiland), de voormalige hoofdstad die zich op het westelijk deel van het eiland bevond. Na aardbevingen en aanvallen van de Spartanen trokken de bewoners weg naar het oosten, dat gunstiger ten opzichte van Klein-Azië ligt en waar de grond vruchtbaarder is.
Vlak bij het oude Astypalea ligt nu Kéfa- los, de tweede stad van Kos, op het gelijk- namige eilanddeel. Er huist één arts die in het hoogseizoen versterking krijgt. Wanneer we hier ’s avonds langsrijden, is het er donker, terwijl op het er tegenover gelegen kerkhof tientallen kaarsjes voor leven zorgen. Voor specialistische hulp moet men naar Kos-stad. In het (open- bare) ziekenhuis lijkt de geest van Hip- pocrates ver te zoeken; wij horen louter negatieve verhalen. Schuin tegenover de hoofdgang wordt betere particuliere zorg geboden. Van Astypalea uit de tijd van Hippocrates is nauwelijks iets over. Met twee reisgidsen in de hand rijden
we vanuit Kéfalos zuidwaarts. Tegenover een waterbron bevindt zich links van de weg een roestig hekwerk. We openen de poort en lopen tussen de naaldbomen een stukje naar beneden. Daar treffen wij het restant van een klein amfitheater. Slechts twee rijen zijn bewaard gebleven. Dít is het. Wie in de voetsporen van Hip- pocrates wil treden, kan niet dichter bij hem komen dan op deze stille plek!
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100
