016 Interview


mishandeling in hun jeugd. Jonge vrouwen met de dodelijke aandoening anorexia. Zorgverzeke- raars komen hun zorgplicht naar hen niet na en de overheid grijpt als stelselverantwoordelijke niet in. Stel je voor dat we kankerpatiënten maanden of zelfs jaren op een behandeling zouden laten wachten. Dan zou het land te klein zijn. Maar bij EPA-patiënten doen we dat wel. Vandaar dat ons niets anders rest dan namens de mensen op de wachtlijst een rechtszaak aan te spannen.”


Negen jaar terug in de tijd. Kleijweg werkt als ouderenpsychiater bij een grote ggz-instelling in het midden van het land, waar ze onder andere een FACT-team en lithiumpoli voor ouderen runt. Vanwege het grote financiële risico stoot de instelling echter steeds meer relatief dure zorg af, met name voor EPA-patiënten. “Stuur ze maar terug naar de huisarts, kreeg ik te horen. De situatie werd zo nijpend, dat ik mijn werk voor mijn gevoel niet meer op een verantwoorde manier kon doen.” Ze besluit naar een kleinere ggz-organisatie


over te stappen, waar ze meer vrijheid krijgt om haar patiënten de zorg te geven die ze nodig acht. “Daar kon dat wel. Vermoedelijk door de lagere overheadkosten en omdat we andere keuzes maken. Onze vestigingen zijn kleinschalig. Zoveel mogelijk geld gaat naar patiëntenzorg — als we een training voor het personeel organiseren, doen we dat in het lokale buurthuis en nemen we ons eigen brood mee. En de lijntjes met andere zorgprofessionals in de regio zijn kort. Als een patiënt niet naar mij toe durft te komen, spreek ik af in de huisartsenpraktijk. Of ik ga met de huisarts mee op huisbezoek. Eens in de 6 weken overleggen we met casemanagers dementie en we hebben nauw contact met wijkteams. Zo helpen we elkaar over en weer en werken we efficiënter. Ik doe dit er trouwens allemaal ‘gratis’ bij, want die uren kan ik nergens declareren.” Haar ervaringen zetten Kleijweg aan het den-


ken: waar gaat het precies mis? Waarom moet haar werkgever ieder jaar weer schipperen om de begroting rond te krijgen? En waarom blijven de landelijke wachtlijsten onverminderd lang? In haar zoektocht naar antwoorden, besluit ze haar overpeinzingen publiekelijk te delen. Begin 2018 publiceert ze op skipr.nl een blog over de psychiater-uittocht bij grote ggz-instellingen. Haar tekst wordt duizenden keren gelezen en online veel gedeeld. De jaren erna volgen er meer opiniestukken, ook in kranten. Kleijwegs analyses blijven niet onopgemerkt.


Als in 2022 drie hoog-specialistische klinieken wegens geldgebrek moeten sluiten, komen be- handelaren en patiënten in actie. Samen richten ze de actiegroep Red de GGZ op, met als primair doel de financiering van specialistische ggz-zorg


te veranderen. Ze vragen Kleijweg zich bij hen aan te sluiten.


Wat is het probleem met de financiering? “Er zit een fundamentele fout in hoe we de zorg voor EPA-patiënten bekostigen. De crux zit hem in de risicoverevening. Zorgverzekeraars die veel hoog risicopatiënten onder hun klanten hebben, krijgen de extra kosten gecompenseerd uit het Zorgverzekeringsfonds. Maar wat de meeste mensen – ook zorgprofessionals – zich niet rea- liseren, is dat deze tegemoetkoming alleen geldt voor voorspélbare zorgkosten. Bij borstkanker bijvoorbeeld kun je redelijk goed inschatten wat de behandelkosten zullen zijn. Maar het verloop en de behandeling van ernstige psychiatrische aandoeningen zijn veel minder voorspelbaar. En dus kunnen verzekeraars daar geen afdoende compensatie voor krijgen.”


CURRICULUM VITAE


Manon Kleijweg (1969), geboren in Haarlem


1987-1995


studie geneeskunde, Universiteit van Amsterdam 1999-2004


aios psychiatrie, Amsterdam UMC 2004-2016


ouderenpsychiater


bij Altrecht, opleider ouderenpsychiatrie 2016-heden


ouderenpsychiater


bij MoleMann Mental Health


2019-heden


voorzitter Raad van Commissarissen CAREDATE 2020-2024


lid Raad van Advies,


Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen 2022-2025


initiatiefnemer actiegroep Red de GGZ 2024-heden


penningmeester Recht op GGZ


Met als gevolg dat zij verlies lijden op deze groep. “Precies. Let wel: 0,8 procent van alle ggz-patiën- ten maakt jaarlijks twee derde op van het totale ggz-budget van 5,5 miljard euro. Laat die cijfers even op je inwerken. Als jij als zorgverzekeraar toevallig veel van dit soort patiënten als cliënt hebt, ga je aan die kosten ten onder. Daarom stellen verzekeraars budgetplafonds in om de geleverde zorg te beperken. Zo wentelen ze het financiële risico als het ware af op de instellingen. Die durven vervolgens geen zware patiënten meer aan te nemen, uit angst halverwege het jaar niet uit te komen met het budget — lopende behandelingen mag je immers niet zomaar stop- pen omdat je krap bij kas zit. Ondertussen worden we als behandelaars gedwongen immorele keuzes te maken. Onze beroepscode zegt: als je plek hebt, moet je iemand helpen. Maar in de praktijk kunnen we dat vaak niet doen vanwege die omzetplafonds. Door dit alles is het zorgaanbod voor EPA-patiënten de afgelopen 10 jaar flink gekrompen. Kortom: niet de groeiende vraag, maar het verminderde aanbod is de belang- rijkste oorzaak van de steeds langer wordende wachtlijsten.”


Het aantal mensen met psychische klachten neemt ondertussen wel al jaren toe. “Klopt. Maar er wordt onterecht een verband gelegd tussen deze stijging en de lange wacht- lijsten. Voor de goede orde: de toename van psychische klachten zien we vooral bij jong- volwassenen met depressieve stoornissen of angststoornissen. In veel gevallen kunnen zij goed worden geholpen in de basis-ggz en in de huisartsenpraktijk. De wachtlijsten daarvoor zijn over het algemeen redelijk kort. Zo begelei- den POH-GGZ’s jaarlijks ruim 700.000 patiënten. De kosten: slechts 5 procent van het macro ggz-budget. Daar zit het probleem dus niet. Wel


<


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100  |  Page 101  |  Page 102  |  Page 103  |  Page 104  |  Page 105  |  Page 106  |  Page 107  |  Page 108