DE STANDAARD
DONDERDAG 25 MAART 2010
als het waait
af aan een buffervat waarin 200 li- ter water kan worden opgewarmd. Door dat buffervat loopt een spi- raal waar het water van de centra- le verwarming doorheen loopt. Een warmtepomp gebruikt ook energie, want de ventilator en de compressor werken op elektrici- teit. Maar het wonder is dat hij meer energie opwekt dan hij ver- bruikt. In ruil voor één kilowatt- uur aan elektriciteit produceren warmtepompen 3 tot 5,5 kilowatt- uur aan warmte – met dank aan de buitenlucht. ‘Ik kan het zien als ik inlog op mijn energiebeheerpro- gramma’, zegt Timmerman. ‘Dan zie ik een piekje in elektriciteits- verbruik, gevolgd door een daling in gasverbruik. Dan is de warmte- pomp aan het werk geweest.’
Spookachtig
Overigens is energie besparen niet het eerste doel in Powermatching City. Het gaat om de afstemming van alle nieuwe energiebronnen op elkaar. Behalve de micro-wkk’s en de warmtepompen doen ook nog een windpark mee, dat ergens in Noord-Holland staat, en 350 vierkante
meter zonnecel, die
van min 18 weer opdoemt. In Hoogkerk worden die machines nog niet ingezet, maar dat gaat binnenkort
wel gebeuren. ‘Ze
moeten nog wat goedkoper wor- den’, bromt Nabuurs. In de 25 huishoudens die aan het experiment meedoen, staan wel twaalf microwarmtekrachtinstal- laties. Dat zijn huiscentrales die met behulp van aardgas elektrici- teit opwekken, en met de rest- warmte het huis verwarmen en voor heet water zorgen. Verder dertien warmtepompen die uit de buitenlucht warmte halen. Het principe is bekend en de warmte- pompen werken inmiddels feil-
loos. De buitenlucht wordt met een ventilator langs fijne buisjes geleid waardoor een vloeibaar koelmiddel stroomt dat al op een lage temperatuur verdampt. Dat verdampen krijgt ook relatief koude buitenlucht voor elkaar – al doen de gangbare warmtepompen beneden de drie
graden niets
meer. Met een compressor wordt de damp onder druk gebracht. De temperatuur loopt op, en in een condensor gaat de damp weer over in de vloeistoffase en staat dan zijn warmte af – aan de lucht of, in een warmtewisselaar, aan water. In de woning van Timmerman staat de warmtepomp zijn warmte
voor een flink deel op het dak van het Kema-gebouw in Groningen staan. Tot slot rijden drie elektri- sche auto’s mee, die ook steeds met de best beschikbare stroom moeten worden opgeladen. De Po- wermatching bestaat erin dat een computerprogramma steeds uit- rekent welke energiebron op elk moment het overvloedigst aanwe- zig is en dus ook het goedkoopst kan worden aangeboden. Over ongeveer een jaar is het pro- ject afgelopen, en dan wordt beke- ken wat het heeft opgeleverd. Be- langrijkste vraag: lopen de men- sen er warm voor? Kost het geld of levert het wat op? Accepteren ze dat het energieaanbod afhankelijk wordt van het weer en van de ge- dragingen van hun buurtgenoten? De mensen blijven de baas, bena- drukken de initiatiefnemers, je kunt zelf instellen bij welke prijs je stroom aan de buren gaat leve- ren of wanneer je
diepvriezer
wordt uitgeschakeld. Het moet niet spookachtig worden. In een project dat in 2007 in de Verenigde Staten is gehouden, kon ook de koelkast worden uitgezet als er heel veel wasdrogers aangingen. Maar het slimme was dat het lampje in de koelkast wel altijd aanging als je de deur opendeed.
© NRC Handelsblad
WETENSCHAP W3
Russisch genie weigert 1 miljoen dollar
De Rus Grigory Perelman is een kei in wiskunde. Maar als gezelschap verkiest hij kakker- lakken boven mensen.
WISKUNDE
VAN ONZE REDACTRICE
SANNE STANDAERT
BRUSSEL De écht ‘slimste mens ter wereld’, Grigory ‘(Gris- ha’) Perelman, heeft een prijs van één miljoen dollar geweigerd. De Russische wiskundige bewees in 2003 het ‘vermoeden van Poinca- ré’ en loste zo een van de grootste wiskundige mysteries
de juistheid van zijn werk. Noch- tans geniet Perelman wereldwijd een goede reputatie en wordt zijn werk serieus genomen. In de ja- ren negentig verbleef hij enkele jaren in Amerika en bezocht er verschillende universiteiten als gastprofessor. Toen hij terugkeer- de naar Rusland werd hij onder- zoeker voor het Steklov Instituut voor Wiskunde in Sint-Peters- burg. Hij werkte er acht jaar lang aan het raadsel van Poincaré.
Leven als kluizenaar
van de
twintigste eeuw op. Nu leeft hij als een kluizenaar en heeft hij de wiskunde vaarwel gezegd. De 44-jarige Perelman woont al jaren teruggetrokken in een arm- tierig appartementje in een bui- tenwijk van Sint-Petersburg. Het gebouw krioelt van de kakkerlak- ken. In zijn appartement staan al- leen maar een stoel, een tafel en een bed met een vieze matras. ‘Ik ben er één keer binnen geweest’, vertelt buurvrouw Vera Petrova. ‘Het was verschrikkelijk. Die ma- tras heeft hij gekocht van de vori- ge bewoners, alcoholici.’ Het ge- bouw wordt geteisterd door een kakkerlakkenplaag. ‘We krijgen dat ongedierte maar niet weg’, zegt Petrova. ‘Het lijkt wel alsof ze zich allemaal bij hem verstoppen.’ Volgens velen is Perelman even mysterieus als het raadsel van Poincaré zelf. Toen maandag een man met een cheque van één mil- joen dollar, of 740.000 euro, voor Perelmans deur stond, deed hij niet open. ‘Ik heb alles wat ik wil’, riep de Rus vanachter de gesloten deur. Waarom de wereldvreemde man zo’n grote som geld niet wil aannemen, begrijpt niemand. Vier jaar geleden verraste hij ook al toen hij niet opdaagde voor de uitreiking van de prestigieuze Fields-medaille in Madrid. Dat is de hoogste wiskundige onder- scheiding die er bestaat. Ze wordt beschouwd als een soort Nobel- prijs van de wiskunde. Toen ver- klaarde hij: ‘Ik ben niet geïnteres- seerd in geld of naambekendheid. Ik wil niet te kijk gesteld worden als een aap in de zoo.’ Hij zou al- leen maar erkenning willen van
Het ‘vermoeden van Poincaré’ hield een eeuw lang wiskundigen in de ban. Het ging zo ver dat het Amerikaanse Clay-Institute een beloning van één miljoen dollar (740.000 euro) uitloofde aan wie het raadsel kon oplossen. In 2003 slaagde Perelman daarin en pu- bliceerde hij de oplossing op in- ternet. Van de beloofde beloning wil hij nu niets meer weten. Vol- gens vrienden heeft hij de wis- kunde vaarwel gezegd en het wis- kundig instituut in Sint-Peters- burg verlaten. Aanbiedingen van Amerikaanse
laat hij onbeantwoord. Hij zou liever door de Petersburgse bos- sen lopen en broeden op een nieuw wiskundig raadsel.
topuniversiteiten
Grigory Perelman. © ap
MARS-RELIËF
Wetenschappers van de Nasa hebben dit 3D-model ge- maakt van het reliëf in de krater Mojave op Mars. Ze baseer- den zich op metingen van de satelliet Mars Reconnaissance
Orbiter. © afp
FLUOMUG
Deze mug is genetisch gewijzigd om te fluoresceren. Niet om esthetische redenen, maar als onderdeel van een Ja- pans project muggen te gebruiken om mensen te vaccine- ren tegen malaria. © afp
KLAAR VOOR GEBRUIK
Het nieuwe Spaanse synchrotron Alba nabij Barcelona, een soort geavanceerde bron van straling voor weten- schappelijk onderzoek, is klaar voor zijn feestelijke inge-
bruikname. © epa
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88