872 | WEEK 46-47 15 NOVEMBER 2017
UITVINDING JAC VAN HAM IN MKB INNOVATIE TOP 100 Doorvaartsluis verlaagt vaarweg onder brug
53
De doorvaartsluis (hier onder de Haringvlietbrug) in verkorte vorm en open stand.
ALKMAAR Je moet er maar opkomen: een doorvaartsluis. Dankzij deze recente uitvin- ding houdt de scheepvaart de gang erin, ter- wijl ook de brug in de vaarweg niet open hoeſt. Dus zonder oponthoud of files op de kruisende weg.
oplossing bieden voor tachtig procent van de professionele doorvaarten. Voor de hoogste schepen zal de brug toch open moeten.
MARK VAN DIJK
Bedenker is de Alkmaarse hobby-uitvin- der Jac van Ham (72), die met zijn idee voor de doorvaartsluis dit jaar op de dertiende plaats staat van de MKB Innovatie Top 100. Volgens TNO komt de jaarlijkse economi- sche schade door files in ons land ruim boven de miljard euro uit, deels veroorzaakt door brugopeningen. “De investering is een peulenschil”, beweert de gepensioneerde Van Ham over de 40 tot 60 miljoen euro die zijn doorvaartsluis moet gaan kosten. Volgens de eerste contacten die hij hierover had met Rijkswaterstaat zou het nieuwe sluistype wel toepasbaar zijn op zeven plaatsen in ons land. Zelf noemt hij er twee: de Haringvlietbrug (A29) en bij Zijkanaal C (A9). Het concept kan een
Van Hams doorvaartsluis is bedacht voor lage oeververbindingen. Zijn waterkunstwerk is ei- genlijk niet veel anders dan een bijna 20 me- ter brede afsluitbare vaargeul van maxi- maal een kilometer (!) lengte. De lange sluis- kolk treedt in werking als schepen van een bepaalde hoogte de onderdoorgang nade- ren. Tientallen grote zuigers/cilinders in beide wanden – wer- kend op zonne-ener- gie – kunnen het wa- terniveau razendsnel meters doen dalen, waardoor de gelei- delijke passage van de brug probleemloos verloopt. Daarna vult de kolk zich weer en zwaaien de sluisdeuren dankzij ingebouwde lamellen vliegensvlug open.
Timmerman De uitvinder woont nu weliswaar in Alkmaar,
maar is afkomstig uit een middenstandsgezin in Breda. Hij werkte vanaf zijn 9de
jaar mee in Van Ham
Misschien heb ik wel dertig uitvindingen aan mijn neus voorbij laten gaan
het bedrijf van zijn ouders en werd door een oom opgeleid tot timmerman. Op zijn 21ste werd Van Ham evenwel werkvoorbereider bij Volker Stevin en vervolgens bij Visser & Smit Hanab, waar hij ook in een directiefunctie kreeg. “Misschien heb ik wel dertig uitvin- dingen aan mijn neus voorbij laten gaan”, zo blikt Van Ham te- rug - waarbij zijn vin- dingrijkheid ten goede kwam van het bedrijf. Inmiddels staan er in totaal toch wel twintig patenten op naam van de Alkmaarder.
Sinds 1999 heeſt Van Ham diverse eigen be- drijfjes opgezet, zo-
als Waterblock, om zijn producten aan de man te brengen. Die hebben meestal met water te maken. Een goede uitvinding moet in zijn ogen voldoen aan drie voorwaarden: er moet sprake zijn van een probleemoplos- sing; er is een markt voor te vinden en de wet- geving moet meezitten. “En toch heb ik vele
mislukkingen meegemaakt”, vertelt Van Ham. Een voorbeeld daarvan is een mobiele dijk, die over tientallen kilometers kan worden ge- plaatst. Met behulp van een stalen vangrail en een kunststof slab waren de te gebruiken an- kers in de ondergrond van de dijk aanvanke- lijk taboe, maar is het concept inmiddels wel weer elders opgedoken.
Rotte files En net als het idee voor de mobiele dijk is het plan voor de doorvaartsluis onderweg in de auto ontstaan en in de file. Hij vertelt: “Ik had net een bedrijfje verkocht en was weer enkele weken thuis. Ik kon me daarom goed concen- treren op die rotte files die steeds weer voor geopende bruggen ontstaan”. Bij het aanvra- gen van een octrooi waren er evenwel allerlei misverstanden gerezen, want zo was er al eer- der een kantelsluis bedacht en zelfs een sluis in de vorm van een waterrotonde. Van Ham: ”Vandaar dat we uitgekomen zijn op de bena- ming doorvaartsluis, want het bijzondere is dat de schepen hier blijven varen”.
u
Als u de e-paper leest kunt u hier het filmpje over de wer- king van de doorvaartsluis bekijken
Uitvinder Jac van Ham, met zijn seniorenappartement op de achtergrond.
Dezelfde sluis, maar dan met verlaagd waterpeil. Zonnepanelen leveren de energie aan de tientallen cilinders om het water weg te trekken.
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64
