1031 | WEEK 51-01 20 DECEMBER 2023


GEESTELIJK VADER VAN DE DELTAWERKEN, MAASVLAKTE EN DE EEMSHAVEN Johan van Veen: miskend maar scherpzinnig waterstaatkundig talent


kennen. Compleet met alle sluizen en dammen die in Zeeland en tussen de Zuid-Hollandse eilanden zijn aangelegd. Zo zou zonder Van Veen nu nog altijd zeewater door het Hellegat bruisen op de plek waar tegenwoordig de Volkeraksluizen liggen.


Foto Nationaal Archief


De bouw van de Volkeraksluizen in 1965, die zonder Van Veen niet zou zijn gebouwd.


GRONINGEN Dit jaar bestaat de Eemshaven vijſtig jaar. Op 7 juni 1973 heeſt de toenmalige koningin Juliana de officiële opening verricht vanaf het passagiersschip Rottum door een stoot op de scheepshoorn te geven. Zonder de geestelijk vader van de haven; het miskend talent en waterstaatkundi- ge dr. ir. Johan van Veen, zou er nooit een Eemshaven zijn geweest. Daarom speelde de toneelgroep ‘Peerd’ tijdens de feestelijke her- denking een korte sketch met de acteur Max Sietsema in de rol van Johan van Veen, de be- scheiden visionair op het gebied van watervei- ligheid en landinrichting.


JAN DOUWE TIEMERSMA


Het plan voor een uitwijkhaven in het Noorden voor het aanlanden van brandstoffen is van Dr. Ir. Van Veen. Na zijn dood vormt de in Onstwedde geboren professor Nanninga een vurig pleitbezorger voor de plannen van Ir. Van Veen. In 1962 pleit Nanninga bij een commis- sie vurig voor aanleg van een haven aan het Doekegat met de woorden: “Het kan en het


Max Sietsema in de rol van Dr. Ir. Johan van Veen.


Foto Jan Douwe Tiemersma


moet!” Samen hebben zij dus aan de wieg ge- staan van het ontstaan van de Eemshaven.


Maar Johan van Veen is naast de bedenker van de Eemshaven, vooral de geestelijk vader van de Deltawerken. Drie dagen vóór de waters- noodramp van 1953 waarschuwt van Veen nog voor de gevaren van de ernstig verzwakte dij- ken van de Zeeuwse- en Zuid-Hollandse Delta, met een rapport van zijn hand waarin een der- gelijke ramp wordt voorzien. Wie was toch deze waterstaatkundige visionair die bij het grote publiek zo onbekend is gebleven?


Van boerenzoen tot waterstaatkundig ingenieur De op 21 december 1893 in Uithuizermeeden geboren Johan van Veen ontwikkelt zich in zijn leven tot een waterstaatkundig genie. Na het doorlopen van de HBS in Warffum, ging hij in 1913 naar Delſt om er civiele techniek te stu- deren aan de Technische Hoogeschool van Delſt, waaraan hij in 1919 afstudeerde. Na ge- werkt te hebben voor de Provinciale Waterstaat in Drenthe en een korte periode bij een


De tweede Maasvlakte, in juni 2020. Foto Danny Cornelissen – Port of Rotterdam


Bauxietmaatschappij in Suriname treedt hij in 1929 in dienst van Rijkswaterstaat. Dat dienst- verband blijſt tot aan zijn dood. Hij vervulde in die tijd diverse functies voor Rijkswaterstaat.


Deltaplan Vanaf 1937 waarschuwt van Veen in diverse pu- blicaties onder het pseudoniem Dr. Cassandra voor de kwetsbaarheid van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse dijken. Drie dagen voor de waters- noodramp van 1953 presenteert van Veen met zijn ‘Stormvloedcommissie’ een rapport met een plan tot afsluiting van de diverse zeearmen. Direct na de watersnoodramp krijgt de com- missie opdracht de plannen tot in detail uit te werken.


Al in 1954 wordt begonnen met de Deltawerken als de eerste schop de grond in gaat voor de bouw van de hoogwaterkering bij Capelle aan den IJssel; de bij schippers welbekende stuw met naastgelegen sluis in de monding van de Hollandse IJssel. Uiteindelijk wordt in 1958 de Deltawet aangenomen die zal leiden tot de grote Deltawerken zoals wij die tegenwoordig


Maasvlakte Maar Johan van Veen had meer noten op zijn zang: waar de regering had besloten de ha- ven van Rotterdam af te sluiten met een slui- zencomplex, voorziet van Veen dat zulks nade- lig zou zijn voor de groei en ontwikkeling van de haven. Daarom komt hij in 1956 met het Rapport ‘Rotterdam-Diepzeehaven’ waarin hij voorstelt om de haven uit te bouwen op on- dieptes voor de kust; de huidige Maasvlakte. Dat de ingenieur een visionair was, bewijst het feit dat Rotterdam lange tijd de grootste zeeha- ven ter wereld was. Dit in tegenstelling tot de havens van Amsterdam en Antwerpen die wel achter (weliswaar grote) zeesluizen liggen. De Scheldestad heeſt niet voor niets drie grote ter- minals direct aan de open Schelde gebouwd in de afgelopen jaren.


Onbekend Voor iemand die een dergelijk grote impact heeſt gehad in het waterstaatkundig aanzien van Nederland is het vreemd dat hij niet meer bekendheid geniet. Waar ir. Lely levensgroot op de Afsluitdijk staat en een hele stad naar zich vernoemd weet, moet Van Veen het doen met een borstbeeld op een plein met zijn naam in Uithuizermeeden en een stenen kopie daarvan op de dijk bij Capelle aan den IJssel. Maar als u de volgende keer de sluizen in het Zeeuwse passeert of op weg bent naar de Maasvlakte of Eemshaven, denk dan eens aan deze grote maar onbekende waterstaatkundige: dr. ir. Johan van Veen.


89


FIJNE KERST EN EEN GEZOND 2024


Prettige kerstdagen en een gelukkig Nieuwjaar! Proost op een succesvolle en fi jne samenwerking.


WWW.KOOIMANMARINEGROUP.NL KOOIMAN MARINE GROUP | LINDTSEDIJK 84 | 3336LE ZWIJNDRECHT | THE NETHERLANDS | (T) +31 (0)78 61 00 477


+32 3 353 26 89 - info@blommaertalu.be www.blommaertalu.com


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96