1031 | WEEK 51-01 20 DECEMBER 2023


‘GROOT DEEL VAN MOBILITEITSSECTOR VERDUURZAMEN’ Air Liquide pronkt met waterstofschip H2 Barge 1


ROTTERDAM Mede dankzij een innova- tie van chemiebedrijf Air Liquide vaart er non-stop een CO2-neutraal binnenvaart- schip vol sneakers heen en weer tussen de Rotterdamse haven en het logistiek cen- trum van Nike, ten oosten van Antwerpen. Het containerschip H2 Barge 1 legt deze 200 kilometer af op hernieuwbare water- stof met verwisselbare waterstoſtanks, waardoor er geen uitstoot plaatsvindt.


Een wereldprimeur betekent een belangrij- ke stap voor de binnenvaart, maar de am- bities van Diederick Luijten, directeur wa- terstofenergie van Air Liquide, gaan verder. “We willen een heel groot deel van de mobi- liteitssector verduurzamen met de overstap op waterstof”, vertelt hij op de website van Havenbedrijf Rotterdam.


Air Liquide is een Franse multinational die industrieel gas aan de industrie, zorg en elektronicasector levert. Luijten werkt al drie decennia bij het bedrijf en sinds 2019 focust hij zich op de versnelling van de markt van waterstof voor vervoer op de ri- vier, op zee en over land, maar ook in de luchtvaart. In mei 2023 ging het eerste bin- nenvaartschip van Future Proof Shipping op waterstof in de vaart, een nieuwe mijlpaal.


Hoe zit het met die ‘uitvinding’? Luijten ver- telt: “Het is een containerschip van 110 me- ter lang met de naam ‘H2 Barge 1’. Het heeſt


De in mei in de vaart gekomen H2 Barge 1 van Future Proof Shipping is voor Air Liquide nog maar het begin.


een speciaal ingebouwd brandstofcelsys- teem waardoor het op waterstof kan varen. Die waterstof zit in verwisselbare tankcon- tainers die ontwikkeld zijn door Air Liquide. Met één container kan het schip een dag va- ren. Als er een container leeg is, halen we deze dus makkelijk van boord en tanken we de container weer vol in onze waterstoffa- briek. Daarna rijdt de chauffeur met de volle


veel tijd gestoken in het bedenken en ma- ken van het concept van de herlaadbare tank en uiteindelijk hebben we nu een veili- ge en efficiënte oplossing voor de markt.


Door de verwisselbare tanks heeſt het schip altijd brandstof aan boord zodat het geen tijd verliest aan bunkeren. Dat het schip vaart, is te danken aan de samenwerking tussen verschillende partijen, zoals Fututre Proof Shipping en Nike, alsook bedrijven uit het havennetwerk en alle contractors die zich met elkaar in willen zetten voor een schonere industrie. Het team dat de H2 Barge 1 heeſt gerealiseerd zijn pioniers en laat zien dat de binnenvaart op grote schaal snel kan verduurzamen, als we de handen maar ineenslaan.”


Foto Havenbedrijf Rotterdam


container naar het schip waar die weer aan boord wordt geladen. Doordat het schip op waterstof vaart, besparen we meer dan 2000 ton CO2 per jaar. Dit is het eerste schip dat 100 procent emissieloos is.”


Pionier


“Dit schip is het eerste ter wereld van deze grootte dat op waterstof vaart. We hebben


Kanttekeningen bij op het OVV-rapport over de aanvaring Schuitengat


“Op 6 december heeſt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) zijn rapport uitgebracht over de aanvaring in de maand oktober 2022 tussen de veerboot Tiger en de wa- tertaxi Stormloper in het Schuitengat, een vaarwater in de Waddenzee.


Het is een zeer lezenswaardig rapport geworden. De toe- dracht tot de aanvaring wordt helder uiteengezet en ook de aanbevelingen zijn zeker het overwegen waard. Toch een kanttekening bij het rapport.


De betrokken schepen De Tiger is in termen van het Binnenvaart Politie Reglement (BPR) een groot en snel varend schip. Het betreſt een vaar- tuig (schip) met een lengte van 20 meter of meer (55m) dat (in het water gemeten) sneller kan varen dan 40 km/u. Het is ook een passagierschip omdat het meer dan 12 passagiers (414) mag vervoeren.


De watertaxi Stormloper is een zogeheten snelle motor- boot. Dat is een klein schip (lengte minder dan 20 meter) dat sneller kan varen dan 20 km/u. Het is geen passagiers- schip omdat het CE-certificaat vermeldt dat tijdens de vaart maximaal 10 personen aan boord mogen zijn (inclusief schipper).


De toedracht De Stormloper was op die bewuste vrijdagmorgen (21/10/2022) omstreeks 6.30u vertrokken uit Harlingen, met 8 personen aan boord, voor de overtocht naar Terschelling. De Tiger was die morgen om even na 7.00u vertrokken van- uit Terschelling voor de overtocht naar Harlingen met 4 be- manningsleden en 23 passagiers aan boord.


Beide schepen kwamen elkaar tegen in het Schuitengat. Het beeld is dat de Tiger, varend in zuidelijke richting, ongeveer in het midden van het vaarwater voer. De Stormloper hield (ook) niet “zijn” stuurboordzijde van het vaarwater aan (de groene kant) maar voer meer aan de rode kant. Over de ma- rifoon hebben beide schippers gesproken over een groen- op-groen-passage maar een duidelijke afspraak werd niet gemaakt.


Op het laatste moment is de Stormloper echter naar stuur- boord uitgeweken, vermoedelijk om de Tiger op de gebrui- kelijke manier (rood op rood) te passeren. De schipper van de watertaxi kan zich niet meer herinneren waarom hij plot- seling naar stuurboord is uitgeweken.


Het gevolg van die manoeuvre was wel dat beide sche- pen met elkaar in aanvaring kwamen met zeker 3 dode- lijke slachtoffers tot gevolg. De vierde opvarende van de


watertaxi wordt nog steeds vermist, kortom, een vreselijk drama.


Vaargedrag De OVV stelt dat de Tiger voorrang had moeten verlenen aan de Stormloper, ook al voer deze aan de bakboordzijde van het vaarwater. De raad wijst daarbij op art. 6.02 BPR dat zegt dat een snel schip verplicht is aan andere schepen voorrang te verlenen. Maar wat is voorrang verlenen in deze situatie? In het rap- port wordt gesuggereerd dat de Tiger snelheid terug had kunnen nemen om zo meer afstemmings- en handelingstijd te hebben. Dat mag zo zijn maar was er behoeſte aan die ex- tra tijd?


In het rapport van de OVV wordt gesteld dat beide schepen elkaar naderden op tegengestelde koersen. Laten we aan- nemen dat dat juist is. Uit de radarbeelden blijkt dat als de watertaxi haar koers gewoon had vervolgd (en niet plotse- ling naar stuurboord was uitgeweken) er voldoende ruim- te was geweest om elkaar (ook zonder afspraak) groen-op- groen te passeren.


Zowel bij tegengestelde als bij kruisende koersen zegt het BPR dat beide schepen hun koers en snelheid niet mogen veranderen als daaruit gevaar voor aanvaring kan ontstaan. Naar mijn mening heeſt de Tiger zich aan die bepaling ge- houden, de Stormloper uitdrukkelijk niet.


Voorrang Bovendien zegt het BPR dat als twee schepen elkaar nade- ren op tegengestelde of kruisende koersen en er bestaat gevaar voor aanvaring, moet het kleine schip voorrang ver- lenen aan het grote schip in het geval beide schepen niet stuurboordwal houden. Die situatie heeſt zich hier voorge- daan dus had de Stormloper moeten uitwijken als er sprake was geweest van gevaar voor een aanvaring op basis van ‘groot wijkt voor klein’. Maar er was geen gevaar voor een aanvaring; de aanvaring is ontstaan doordat de Stormloper van haar koers is afgeweken.


Hoe de regel dat een snel schip verplicht is voorrang te ver- lenen aan andere schepen moet worden gelezen in relatie tot de bepalingen die betrekking hebben op tegenstelde en kruisende koersen is mij niet duidelijk. Feit is wel dat die be- palingen elkaar lijken tegen te spreken.


Een schone taak voor de wetgever om deze onduidelijkheid op te heffen. In de tussentijd moeten we antwoord kunnen geven op de vraag welk vaargedrag, even los van de overige bepalingen van het BPR, in deze situatie zou getuigen van goed zeemanschap (zie art. 1.04 BPR).


Goed zeemanschap Dan denk ik dat je kunt stellen dat de Stormloper, op het moment dat deze de Tiger gewaarwerd, direct had moeten oversteken naar de groene kant zodat een 'normale' rood- op-rood passage mogelijk werd. In dat geval werd van de Tiger niet meer verlangd dan behoud van koers en vaart. Nu de Stormloper er voor koos aan de bakboordzijde van het vaarwater te blijven varen was er ook niets aan de hand ge- weest als beide schepen ook in die situatie koers en vaart hadden behouden. Ik vind dat de Tiger erop mocht vertrou- wen dat de Stormloper zich ook zo zou gedragen en dan was er voor de Tiger ook geen enkele aanleiding om koers en snelheid aan te passen. Het getuigt niet van goed zee- manschap om onverwacht, onnodig en op onveilige wijze van koers te veranderen.


Snelheid Vast staat dat in het Schuitengat een snelheidsbeperking geldt van 20 km/u. Beide schepen hebben zich niet aan deze beperking gehouden. De watertaxi voer met een snel- heid van ongeveer 30 km/u, de snelboot voer maar liefst 55 km/u. Vast staat ook dat ter plaatse de vaarsnelheid struc- tureel werd en wordt overtreden, niet in de laatste plaats omdat handhaving ver weg is. Maar dagelijks passeren de veerdiensten elkaar, ook in het Schuitengat, met hoge snel- heid zonder dat zich daarbij problemen voordoen.


Bekend is ook dat bochten worden afgesneden en dat groen-op-groen-passages veel voorkomen. Dan is het niet zo bijzonder dat je een watertaxi aan de verkeerde kant van het vaarwater tegenkomt. Gegeven de praktijk van alledag was er dan ook voor de Tiger geen aanleiding om gas terug te nemen en de snelheid te verlagen. Het probleem is ont- staan doordat de Stormloper plotseling en onverwacht naar stuurboord is gedraaid. Afgezien van de te hoge snelheid zie ik niet goed welk verwijt de schipper van de Tiger dan moet worden gemaakt.


Strafvervolging Inmiddels heeſt het OM laten weten dat zowel de schipper van de Stormloper als de schipper van de Tiger worden ver- volgd. Bij de vervolgingsbeslissing zal het onderzoeksrap- port van OVV geen rol hebben gespeeld (dat mag ook niet) maar zal gebaseerd zijn op een proces-verbaal van onder- zoek van de politie, Rijkswaterstaat en/of ILT. Wellicht dat dat onderzoek nog een ander licht op dit ongeval werpt maar duidelijk is wel dat ook onder professionals de veilig- heid niet altijd gegarandeerd is.”


Rob Schoute, gepensioneerd officier van justitie, Breda


Luijten: “Nog een volgende concrete stap naar een uitstootvrije industrie is het pro- ject HyTrucks: duizend zware vrachtwa- gens die in 2025/2026 in de havens van Rotterdam, Antwerpen en Duisburg op wa- terstof moeten gaan rijden, inclusief de in- frastructuur voor tankstations. Uiteindelijk willen we ook de trein- en luchtvaartsector verduurzamen. De waterstoſtanks op het schip zijn daarom zo’n belangrijke stap in de energietransitie en naar de toekomst. Wat mij betreſt kan het niet snel genoeg gaan. Air Liquide praat er niet alleen over maar doet het ook echt, ‘we walk the talk’. We laten zien dat het echt kan.”


25


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96