030 Boek


Luisteren naar het lichaam


Het jaar 1816 was niet alleen het jaar waarin men voor het eerst naar Rossini’s opera De barbier van Sevilla kon luisteren, maar ook naar het menselijk lichaam. In dat jaar introduceerde de Franse arts René Laennec de stethoscoop, een sindsdien niet meer weg te denken instrument. Anna Harris en Tom Rice onderzochten de geschiedenis en schreven er een boek over: Stethoscope: The Making of a Medical Icon.


H


et moet een vreemde gewaarwording zij n geweest toen vakgeno- ten en studenten van Laennec in 1816 niet alleen meer het men- selij k lichaam bekeken


of besnuff elden, maar het ook konden beluisteren. Hartslagen, ademhalingen en darmgeluiden konden eindelij k beter dan ooit gedetecteerd worden dankzij René Laennecs uitvinding, die hij de stethoscoop (borstkaskij ker) noemde. In het begin niet meer dan een papieren buis, later het instrument zoals we dat nu kennen, bestaande uit een oor- en borst- stuk, verbonden door een fl exibele buis. De stethoscoop heeft altij d een centrale


plek behouden in de dagelij kse diagnos- tiek en van alle medische instrumenten wel de grootste iconische betekenis gekregen. Want naast alle praktische en medische aspecten van de stethoscoop is


er ook de symbolische functie: hij staat voor de kracht van luisteren, begrij pen en zorgen voor elkaar, essentieel in de wereld van de geneeskunde. “Het gebruik ervan laat zien dat de zorgmedewerker even de tij d voor de patiënt neemt”, zegt Anna Harris. “De zorgmedewerker luistert naar het lichaam. En dat is bete- kenisvol. Luisteren is tegenwoordig zo’n zeldzaam goed, dat zelfs de aanwezig- heid van de stethoscoop in een klinische setting als een soort belofte fungeert.” Ook heeft de stethoscoop bij gedragen


aan het verminderen van sociaal-medi- sche ongelij kheden. Het is een relatief betaalbaar en draagbaar instrument waardoor artsen in afgelegen gebieden toegang kregen tot basisdiagnostiek.


Ervaringen Mede-auteur Tom Rice raakte geïnteres- seerd in stethoscopen door het lezen van antropologische artikelen over de


luistervaardigheid van mensen die in het regenwoud van Papoea-Nieuw-Guinea wonen. “Zij zij n erg goed in luisteren naar dingen die je door de bebossing niet kunt zien, maar wel kunt horen”, zegt hij . “Ze herkennen bij voorbeeld de roep en de hoorbare vluchtpatronen van veel vogelsoorten. Ik vroeg me af of er paral- lellen waren met de luistervaardigheid van artsen bij het gebruik van stethosco- pen.” Die parallellen blij ken te vinden in de diagnoses die met behulp van de stethoscoop kunnen worden gesteld. De stethoscoop staat ook voor het


kanaliseren van vaardigheden en aandacht. Maar er is nog een bij zonde- re functie van het instrument. Door de stethoscoop hebben patiënten het vermogen ontwikkeld om opdringerige onderzoeken te doorstaan en de fysieke nabij heid van de arts te tolereren. Het klinkt nu ouderwets, maar in het Victoriaanse tij dperk, halverwege de


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100  |  Page 101  |  Page 102  |  Page 103  |  Page 104  |  Page 105  |  Page 106  |  Page 107  |  Page 108