Interview
‘Van elke uitbraak leren we; een volgende keer doen we er ons voordeel mee’
Maar epidemiologen wisten beter. En sinds de jaren tachtig – toen aids de kop opstak – begon het ook bij de gewone mens te dagen. Coutinho: “Toen SARS en de dreiging van biologische oorlogsvoering er nog eens bij kwamen, wisten we dat we één centrum nodig hadden. Een plek waar infectiebestrijding centraal en als samen- hangend geheel gecoördineerd kon worden. Dat werd het CIb. Niet dat er een heel nieuw centrum werd gebouwd, hoor. Het was meer een kwestie van het samenvoegen van al bestaande laboratoria en instellingen, maar daarmee werd wel een grote stap vooruit gemaakt.”
Curriculum vitae Roel Coutinho (1946)
Studie geneeskunde, Amsterdam 1973-1974 tropenarts in Guinee-Bissau en Senegal 1977 hoofd afdeling Volksgezondheid GGD Amsterdam 1989-2011 hoogleraar epidemiologie en infectieziektepreventie Universiteit van Amsterdam 2000-2005 directeur GGD Amsterdam 2005-2013 directeur Centrum Infectieziekte- bestrijding RIVM 2011-heden hoogleraar epidemiologie en preven- tie van infectieziekten (veterinair-humaan domein) Universiteit Utrecht
014 juli/augustus 2014 ArtsenAuto
Forse kritiek Het draagvlak voor het CIb is groot. Zowel in de samenleving als in de politiek. Ook (para) - medici onderschrijven in overgrote meerder- heid het belang van het centrum. Niet dat er nooit kritiek geweest is op het werk van Coutinho en zijn medewerkers. Coutinho, die immers een adviserende rol had als het ging om politieke beslissingen, had geregeld te maken met forse kritiek. Zo stak na zijn advies om vac- cins in te kopen voor de bevolking ten tijde van de Mexicaanse griep, het verhaal van belangen- verstrengeling de kop op. Dat wil zeggen; nadat gebleken was dat het risico op overlijden aan de H1N1-variant (wereldwijd) met een factor 100 was overschat. Het advies om op grote schaal vaccins in te kopen, werd daarna gekoppeld aan vermeende nauwe banden tussen Coutinho en de farmaceutische industrie. De directeur van het CIb kwam onder vuur, maar overleefde het spervuur aan kritiek. “De situatie was lastig. Zoals altijd aan het
begin van een uitbraak met een nieuw virus, wisten we nog niet hoe het virus zich precies zou gaan gedragen. In het begin maak je vooral inschattingen op grond van de kennis die je al hebt. En het zag er toen helemaal niet goed uit. Ook hadden we nog niet in de gaten dat een groot deel van de risicogroep (boven de 60 jaar)
deels beschermd was door het vroeger door- maken van influenza met een verwant virus. Daardoor hebben we het risico op overlijden enorm overschat, maar toen we de minister ad- viseerden, wisten we dat nog niet. Het is altijd moeilijk zo’n advies. Je zet een politicus, in dit geval Ab Klink, voor het blok. Uiteindelijk is het een politieke beslissing. Als er geen vaccins gekocht worden en het loopt uit de hand, volgt er begrijpelijk felle kritiek. Als ze wel worden aangeschaft en de ernst van de gevolgen valt mee – zoals in dit geval – heeft iedereen het over het ten onrechte uitgegeven overheidsgeld. Maar het was niet voor niets, want van elke uit- braak leren we wat. Elke uitbraak bouwt verder aan een soort van collectief geheugen, waarmee we een volgende keer ons voordeel kunnen doen. Van deze uitbraak hebben we geleerd dat we ons niet alleen moeten focussen op de ern- stige individuele zieken die in de ziekenhuizen worden opgenomen, maar dat we ook moeten kijken naar de minder ernstige gevallen in de hele bevolking.” Volgens Coutinho is elk probleem weer
anders en helpt ieder probleem de wetenschap verder. Van de Q-koorts heeft men bijvoorbeeld geleerd dat er continue aandacht moet zijn voor One Health. “Dierenartsen zijn zich daar in zijn algemeenheid meer van bewust dan artsen in de humane geneeskunde”, stelt Coutinho. “Art- sen in de humane geneeskunde zijn logischer- wijze meer gericht op individuele gevallen. Toch moeten we het van hen hebben, als het om het signaleren van een groter probleem gaat. Ze spelen een cruciale rol in de infectieziektebe- strijding. Juist als het om iets nieuws gaat. Kijk maar naar de Q-koorts. Die werd gemeld door een huisarts uit Herpen, die in korte tijd wel erg veel longontstekingen zag langskomen en er een verband tussen zag, én een microbioloog in een van de Brabantse ziekenhuizen.”
Duidelijkheid Coutinho trad gedurende perioden van drei- ging veel op in de media. Naar eigen zeggen omdat media, die toch de afspiegeling zijn van de samenleving, in zulke perioden behoefte hebben aan duidelijkheid en geruststelling. “Dus dan vroegen ze me om het publiek uit te leggen hoe het zat en dan deed ik dat”, vertelt hij. “Maar ik kon niet altijd de behoefte aan geruststelling bevredigen. Soms is het heel
<
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100 |
Page 101 |
Page 102 |
Page 103 |
Page 104 |
Page 105 |
Page 106 |
Page 107 |
Page 108 |
Page 109 |
Page 110 |
Page 111 |
Page 112 |
Page 113 |
Page 114 |
Page 115 |
Page 116 |
Page 117 |
Page 118 |
Page 119 |
Page 120 |
Page 121 |
Page 122 |
Page 123 |
Page 124 |
Page 125 |
Page 126 |
Page 127 |
Page 128 |
Page 129 |
Page 130 |
Page 131 |
Page 132
