PS16 schakenMaxPam
Larsen speeldeookmetzijnmaag ‘H
et schaakspel,”heeft Bent Larsen eens ge- zegd,“is eenaantrek- kelijke maîtresse.” Vo-
rige week is deze Deense groot- meesterinBuenosAiresop75-jarige leeftijdoverledenenéén dingisze- ker: hij is zijnmaîtresse zijn helele- ventrouwgebleven. In de jaren zestigenzeventig be-
hoorde Larsen totdesterkstescha- kers vanzijn tijd. Fischer en hij wa- rendeenigendie met succesaan de Russische suprematie wisten te tor- nen. Larsen heeftzichzelf zelfs een tijdje‘toernooiwereldkampioen’ genoemd,omdat er geen andere speler wasdie zoveeltoernooien wist te winnen. Hij zegevierde in maar liefst drie
kandidatentoernooien(Amsterdam 1964, Sousse1967enBiel 1976), een ongehoorde prestatie die nooit is geëvenaard. Alleenaandewereldti- telishij niet toegekomen. In 1971 maakteBobbyFischer eeneinde aan al zijn illusiesdoorhemin Den- vermet 6-0teverslaan.Die uitslag wasgeen werkelijkeweergave van de krachtsverhoudingen,maar Lar- sen is de klap nooit meerteboven gekomen. In zijn grotetijdwas Larsen een
vechterdie tothet uitersteging. Op Chessvibes verteltYasser Seirawan over eentoernooi in Argentinië. An- dersson en Larsen hadden de lei- dingmet een half puntenwanneer de partij in remise zou eindigen, moestende achtervolgersmaarzien te winnen. Andersson zettemet wit een onschuldigsysteemop en bood na een paar zetten remise aan. Waarop Larsen achteruitdeinsde
en riep:“No!” TypischLarsen. Hij schrok voor
geen enkele complicatie terugen toonde vaak stalenzenuwen. “De maagiseen essentieel onderdeel
dammenNikhila
Hetaxiomavandoelman Harrie Spaling I
ndejaren zeventigmaakte EvertDollekamplangdurigdeel uitvandenationale jeugdselec- tie. Ik fungeerde in die jarenals
trainer vandebond en kende hem als eenleergierige deelnemer,maar wellicht heefthij zijn gebrekaan trainingsijvergoed wetenteverhul- len. Dollekamppubliceerde onlangs
een hilarisch damboek met de titel Wiedoor deweek traintis’szondags moe.Een boekje (ruim 200pagi- na’s) met smakelijkeverhalen, waarinbekendeenminderbekende gebeurtenissen in de damwereld worden beschreven. Steeds kort en krachtig en altijd met eenflinke do- sishumor. “De rode draadindit boek is het
adviesindesportvooral niet te veel te oefenen,” aldus Dollekamp.“De legendarische uitspraak vanHarrie Spalingheeft in dit verband vele volgelingengekregen.” Natuurlijk passeert het Deense
voetbalelftalderevue, dat in 1992 (als invaller)deEuropese titelver- overde, nadat de spelersvan de Zuid-Europese strandenwaren ge- plukt. Ook eentoevalliggesprekje met de moeder vanzwemster Mar- leenVeldhuisindetrein, die toever- trouwdedat haar dochter vooral niet te veelmoet trainen. Allebekendenamenindedamwe-
overtdespits de bal en gaat in volle vaartopHarrie af. Maar eenmaal in het strafschopgebied traptdeonge- lukkige in de grond en gaat onder- uit.Harrie, die de ontwikkelingen rustigheeft afgewacht, raapteen- voudigdebal op en spreekt de on- sterfelijkewoorden: ‘Ja, ja mien jong. Wiedoor de week traint is ’s zondags moe!’Wewinnen uiteinde- lijkmet 4-1 en pakken later de titel.” Metdedamcarrièrevan Dolle-
Diagram1
reld komenlangs, maar wie in ’s he- melsnaamis Harrie Spaling? Dollekamp geeft uitlegaan de hand vanzijn eigenvoetbalverle- den. “Naeen blauwemaandagin het tweede elftal vind ik mijn be- stemminginhet legendarische Va- ko 4.Waarmee ik implicietafscheid neemvan eenmooie carrière. Het vierde elftal heeftzozijn eigenspel- benadering. Bezoeken vantrai- ningsavondeniseen doodzonde. Hoon word je deel en een basis- plaatskunjewel vergeten.Hetteam bestaat uit een bonteverzameling levensgenieters.” Spalingisdedoelman vandit vro-
lijke gezelschap. “Westaan met 2-1 achter tegeneen ambitieuze tegen- stander. Rond de middellijn ver-
kampis overigens niets mis.In1974 paktehij als vijftienjarige zilverop het NK voor aspiranten en ontwik- kelt zichdaarna totprominent spe- lervan Drents Tiental, het huidige DTC Hijken. Hij veroverdedemees- tertitel en reiktein1984 totdefinale vanhetNK.Nadit onbetwistehoog- tepunt kreegzijn aangeboren lui- heid kennelijk de overhand.Na- tuurlijk scoorde hij punten voor Drents Tiental, maar als teamleider vielhij vooral op door zijn spraak- makendevoor-ennabeschouwin- gen. Ik vind ook mijzelf teruginhet
boek, waarin gelukkiggeen plek voor de techniek is ingeruimd.“Hoe zit het met de komendetegenstan- der,” isdevraagvandezelfbenoem- de sportpsycholoogSpaling. “TDV heefteen bondstrainer in hun mid- den,”ishet antwoord.Harrie valt bijna vanzijn stoel vanhet lachen.
“Nee maar,wat eenpoppenkast! Eenbondstrainer.Dat is bijna onge- neeslijk!Enalle teamgenoten aan- gestoken natuurlijk. Zelfs in jullie toestandhoevenjullie niet bang te zijn. Even twee wekenonthouding en de winst is binnen!” In het boek ook eenverwijzing
naar mijn (enige) partij met Evert, die ik als trainer vanhet Tilburgse TDVheb gespeeld.Waarom hij al die ruiltjes heeft genomen, schijn ik hem na afloop te hebben gevraagd. Natuurlijk hebikhet bewuste duel even opgediept.
Dollekamp-Nikhila DrentsTiental-TDV1988 32.34-29 23x34 33.40x20 15x24 34. 27-2116x27 35. 32x21 7-11 36.21-17 11x2237.28x813x2Dewitspeler on- derschat de problemen in deze ze- ven-om-zevenstand. 38.41-37 9-13 39.37-3218-22! Als lokzetgespeeld. 40.32-28? Voor eenvermeende snelle remise: na 32-27 heeft zwart nogsteeds de beste kansen. 40.... 22-2741. 43-39Op45-40volgt natuurlijk 2-8! Z+ 41.... 13-18!42. 28-22 2-843. 22x2 27-31! Direct 19-23isonvoldoende. 44. 26x37 19-2345. 2x3025x41 en witgaf zichgewonnen. Voor de prachtige verhalenover meestersengrootmeestersishet
Diagram1
vandeschaakmeester,” heeft hij ook eens gezegd.Hij wildealtijd winnen, maar na eennederlaag ginghij niet bij de pakken neerzit- ten. In zijn originele, onnavolgbare stijl versloeghij menigwereldkam- pioen.Botwinnik, Smislov,Tal Spasski, Petrosjan en zelfs Karpov zijn allemaal weleen keer onder zijnjuk doorgegaan. Larenhad zo zijn eigenopenin-
genrepertoire. Daarover heeft hij eens gezegd:“Ik speelniet met op- zetopeningendie slechtzijn. Ik ga uit vanhet verrassingselement,wat betekent dat ik soms eenvariant speel, waarvan ik zelf ook welweet dat die niet helemaalcorrect is.” Toch is Larsen zeker geen kamika-
zeschaker geweest.Hij wasook in zijn element in zwarepositionele stellingeneninmoeizame eindspe- len. Om Larsen te eren, volgenhier zijntweeoverwinningenopFischer.
Fischer-Larsen (Santa Monica, 1966) 1. e2-e4e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-b5a7-a64.Lb5-a4Pg8-f65.0-0 Pf6xe4 6. d2-d4b7-b5 7. Lc4-b3 d7- d5 8. d4xe5 Lc8-e6 9. c2-c3Lf8-c5 10.Pb1-d20-0 11. Lb3-c2 Le6-f5 12. Pd2-b3 Lf5-g413. Pb3xc5 Pe4xc5
Diagram2Diagram3
14. Tf1-e1 Tf8-e8 15.Lc1-e3Pc5-e6 16.Dd1-d3g7-g6!? (Veiligerwas 16. ...Pf8,met ongeveer gelijkspel.) 17. Lc1-h6 Pc6-e7 18.Pf3-d4 Pe7-f5 19. Pd4xf5 Pe7xf5 20.Lh6-d2Dd8-h4! (Want 21. Dd5x? Tad8 22.Dc6 Pe7 wint eenstuk.) 21. Dd3-f1Pe6-c5 22. g2-g3Dh4-c423. Df1-g2Pc5-d324. Lc2xd3Dc4xd325.Ld2-g5c7-c626. g3-g4Pf5-g727.Te1-e3(Hier isvoor- al 27.Lf6 aanbevolen;zwartkandan misschien standhouden) 27.... Dd3- d2!28.b2-b3b5-b429.Dg2-h3? (Zie diagram 1. Een blunder.) 29. ...b4xc3! 30.Dh3-h6 (Zeldzaam. Fi- scher moet overzien hebben dat 31. Lf6 d4 32. Dh7x+Kh7x 33. Th3+niet matiswegens33. ...Dh6!)30....Pg7- e6enwitgafop.
Fischer-Larsen(PalmadeMallor- ca,1970) 1. e2-e4c7-c5 2. Pg1-f3 d7-d63.d2- d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pg8-f6 5. Pb1- c3 Pb8-c6 6. Lf1-c4e7-e6 7. Lc4-b3 Lf8-e7 8. Lc1-e3 0-0 9. Dd1-e2a7- a6 10.0-0-0 Dd8-c7 11. g2-g4Pf6- d7 12.h2-h4? (Nuweten wijdat dit te langzaamis.) 12....Pd7-c5 13.g4- g5 b7-b5 14.f2-f3 Lc8-d7 15.De2-g2 b5-b4 16.Pc3-e2 Pc5xb3+17. a2xb3 a6-a5 18.g5-g6 f7xg6 19.h4-h5 Pc6xd4 20.Pe2xd4 g6-g521.
Le3xg5? (Hij had moeten doorpak- kenmet 21. h6!) 21. ...Le7xg5+22. Dg2xg5 h7-h6! 23. Dg5-g4 Tf8-f7 24. Th1-g1 a5-a4 25. b3xa4 e6-e5! (Ziediagram 2.Wint eenstuk,want 26.Pf5 Lf5x27. ef5x Ta4x is hope- loos.) 26.Pd4-e6Dc7-c427. b2-b3 Dc4xe6 28.Dg4xe6 Ld7xe6 29. Td1xd6 Ta8-e8 30.Td6-b6Tf7xf3 31.Tb6xb4 Te8-c8 (Wit heeft nog watcompensatie,maar het is niet genoeg.) 32.Kc1-b2Tf3-f2 33.Tg1- c1 Le6-f7 34.a4-a5 Tc8-a8 35. Tb4- b5 Lf7xh5 36.Tb5xe5 Lh5-e237. Te5-c5 h6-h538. e4-e5Lh5-f3 39. Kb2-c3h5-h440.Kc3-d3 Tf2-e2 41. Tc1-f1 Ta8-d8+42. Kd3-c3 Lf3-e4 43.Kc3-b4Td8-b8+44.Kb4-a3h4- h3 45.e5-e6 Le4xc2 46.b3-b4Te2- e3+47. Ka3-b2Lc2-d348. Tf1-a1 Ld3-a6 49.Tc5-c6Tb8xb4+50. Kb2-c2La6-b751. Tc6-c3 Te3-e2+ 52.Kc2-d1Te2-g2 en witgaf op.
Volgendeweekhet vervolgoverLar- sen, maar nu wil ik udepartij laten ziendieMagnus Carlsenspeeldete- genderest vandewereld. Carlsen zat in New York en schaaktetegen een ieder die via internet mee wilde doen. Helemaal vrijwas de keus niet,want de Wereld hadsteeds de keus uit driezetten, die doorNaka-
denksport
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 2010
mura, LagraveenJudit Polgar wa- renvoorgesorteerd. De zetten die vanhetpubliek demeeste stemmen kregen, werden gespeeld.Carlsen kwam in zijn eentjealsnel in het voordeel en maaktehet fraaiuit,dit totgenoegen vanKasparov die ook zijn stemop het internetliet horen.
Carlsen-De Rest vandeWereld (NewYork, 2010) 1. d2-d4Pg8-f6 2. c2-c4g7-g6 3. Pg1-f3 Lf8-g7 4. g2-g30-0 5. Lf1-g2 d7-d66.Pb1-c3Pb8-c67.0-0e7-e5 8. d4-d5Pc6-e79.e2-e4 c7-c610. a2-a4 Lc8-g4 11.a4-a5 c6xd5 (Na- kamurawas voor 11. Dd7.Hij vond de tekstzet een fout. 12.c4xd5 Dd8- d713.Lc1-e3Tf8-c814.Dc2-a4Pf6- e8 15.Pf3-d2Dd7-d8(Zwart staat al niet lekker.) 16.Da4-b4Pe8-c7 17. Pd2-c4 Pc7-a6 18.Db4xb7 Tc8xc4 19.Db7xa6 Tc4-b4 20.f2-f3 Lg4-c8 21.Da6-e2 (Een pionnetjemeer.) 21. ...f7-f5 22.De2-d2Lc8-a623. Tf1-c1 Dd8-b8 24. Pc3-a4 Tb4-b3 25. Tc1- c3 Tb3-b426. Tc3-a3 f5-f427. Le3- f2Lg7-h628.Pa4-b6!? (Ziediagram 3. Kasparov,die ook toekeek, voor- spelde 28.g4! met eensuperieure stelling,maarMagnuswildehetpu- bliek ietsbijzonderslaten zien.) 28. ... f4xg3 29.Dd2xb4 g3xf2+ 30. Kg1xf2La6-c8(Beterwas: 30.... Lf4 met enigtegenspel.) 31.Tb1-b3! a7xb632.Db4xb6Db8-a733.a5-a6 Kg8-f7 34.Db6xa7Ta8xa7 35. Tb3- b6 Kf7-e8 36.Tb6xd6 Lg7-f8 37. Td6-b637....Pe7xd5!? (Eenaardig- heidje:38. ed5x?Lc5+39. Kg3Lb6x enzwartwint.) 38.Tb6-b8!Lf8-c5+ 39.Kf2-g3Pd5-e740. Lg2-h3 Ke8- d8 41.Lh3xc8 Pe7xc8 42.Ta1-c1 (“Opgeven!,”riep Kasparov.) 42.... Ta7-c7 43.Tc1xc5!Tc7xc544.a6-a7 en door Polgar,Vachier and Naka- muraopgegeven wegens 44.... Ta5 45.a8DTa8x46.Ta8x enzwartstaat te veel achter.)
boek beslisteen aanrader.Dekos- tenzijn 13 euro(inclusief verzen- ding):
evert.dollekamp@
casema.nl of direct via banknr. 4492438t.n.v. E.Dollekampondervermeldingvan het boek enuwadres. DTC Hijken doetnatweekeer
bronsopnieuween gooi naar het podium. Vandaagisdeaftrap van de bondscompetitie,waarin VBI Huissen
(titelverdediger),VST
Schiedam en WvMWesterhaarde belangrijksteconcurrenten zijn. Voor spelersmet gebrekaan trai- ningsijvernog een hoopgevende passage uit het boek vanDolle- kamp. “Laat ik nogmaar éénkeer uitleg-
genwaaromde zienswijze vandein Zuidlaren woonachtige oud-keeper vanVako4nog zo gekniet is.Hoe talrijk zijn nietdespelersdie nietop eigenkrachteen dampartij kunnen volbrengen.Metopeningsvarianten en andere theoretische bagagepro- beren zij zichstaande te houden. Nadenken is er niet meer bij. Of om met schaker Hein Donner te spre- ken: ‘Ze wetenveel, die spelersvan tegenwoordig. Meer dan wijwisten. Maar wij moesten dan ook denken, omdat wij niet zoveelwisten.’ De kern vandezaak is hiermeege-
raakt.Juistdoor niet zoveeltewe- ten, worden spelersvanaf de eerste zet gedwongenomnatedenken.
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100 |
Page 101 |
Page 102 |
Page 103 |
Page 104 |
Page 105 |
Page 106 |
Page 107 |
Page 108 |
Page 109 |
Page 110 |
Page 111 |
Page 112 |
Page 113 |
Page 114 |
Page 115 |
Page 116 |
Page 117 |
Page 118 |
Page 119 |
Page 120 |
Page 121 |
Page 122 |
Page 123 |
Page 124 |
Page 125 |
Page 126 |
Page 127 |
Page 128 |
Page 129 |
Page 130 |
Page 131 |
Page 132 |
Page 133 |
Page 134 |
Page 135 |
Page 136