ZATERDAG 18 SEPTEMBER 2010
wetenschap 41
Zelfreparerende computerinzicht ‘E
en fabrikantvan auto- bandendie eens in de zoveeltijdklappen, kan niet zeggen: ‘Hoort er-
bij, bandenploffen soms.’ Maar bij software komjedaarwelmeeweg.” AndyTanenbaum, hoogleraar
computersystemenaan de Vrije Universiteit in Amsterdam, ver- baast zicheraljaren over dat be- trouwbaresoftwarenog steeds niet normaal gevondenwordt. De Amerikaan Tanenbaum ont- wierp al begin jaren negentigeen besturingsprogrammavoor compu- ters,dat in tegenstellingtot Win- dows,Linux en Apple OS welbe- trouwbaar is,endus niet geregeld met fatale fouten vastloopt. Minix noemdehij zijn minimale
programma, dat aanvankelijk be- doeld wasomstudenten foutloos te leren programmeren. Inmiddelsis hij al toeaan Minix versie 3. De eer- steversiebesloeg 12.000regels computercode; editie driekan toe met nogmaar 4000 regels.Win- dowstelt 50 miljoen regels. Tanenbaum ontvingin2008 2,5
miljoen euroEuropese subsidie, met de opdracht Minixuit te bou- wentot ‘werkelijk betrouwbareen veilige systeemsoftware’. Eénvan zijn leerlingen, Jorrit Her-
der,kreeg hierdoor de kans Minix op te voeren toteen besturings- systeemdat fouten kanweerstaan en zelfs verhelpen. Dezemaand promoveerdehij hierop aan deVU. Ook onderMinix kaneen pro-
gramma nogcrashen, bijvoorbeeld eenstuurprogramma dat deeltaken uitvoert, zoals besturingvan een muis of printer.Maar onderMinix sleept zo’n fout niet het helebestu- ringssysteemmee in zijnval. Promovendus Herder heeftalle
stuurprogramma’s –injargon devi- ce drivers –die actief zijn op een
ProgrammeursKenThompsonenDennis Titchiebijhuncomputer.Zijvondenin1969Unixuit,devoorlopervanMinix.
computer,afgeschermd vanderest vanhet systeem. Eenstoringblijft zo lokaalentast de rest vandepcen het besturingssysteemniet aan. Minix kanineen aantal gevallen
de fout zelfs opsporen en automa- tischherstellen, zonder dat de ge- bruiker daar iets vanmerkt. ‘Fatal error’isvoor Windows-ge- bruikerseen bekende mededeling ophunmonitor.Het betekent:depc is gecrasht,zoek het maar uit. EenonderzoekonderWindowsge- bruikersliet ziendat 77 procent van de klantenéén totvijf fatale fouten
per maand ontdekt.Deoverige 23 procent ervaart maandelijkszelfs meer dan vijffatale fouten Probleem is dat Microsoftde
stuurprogramma’s stevig heeft ver- ankerdinhet besturingsprogram- ma Windows.Hierdoor ontregelt een fout in een drivergemakkelijk het hele systeem, met eenblauw crashschermtotgevolg. Fatale fouten zijn niet voorbehou-
denaan Windows.Zij komen even- goed voor bij concurrerendebestu- ringssystemenals Linux,MacOSen FreeBSD.
Hetprobleemis echter nogveel gro- ter: al deze besturingssystemenmet hun risico op fatale fouten, bestu- rensteeds vakeronsmobieltjeende fotocamera, maar ook de elektroni- ca die de industrie steeds vakerin- bouwt in auto’s,pin-automaten en medische apparatuur.Een fatale fout kanhier dodelijk aflopen, nog los vandeeconomische schade die eenbug kanaanrichten Dat Jorrit Herder Minix-3gebruikt,
is niet nieuw. Weluniek is dat hij eenfoutbestendig ontwerp heeft af- geleverd,dat in staat is eenzeer bre-
SoftwareMinix spoortfatalefoutenin pcopenhersteltze
weleens wilexperimenteren. Intussenwaarschuwt de aartsva-
der vanMinix, Tanenbaum, dat we er noglangniet zijn: “Dit is nog steeds eenonderzoeksproject.Wij moeten dit nogzodanigontwikke- len dat het bulletproof wordt.Deze oplossing kanook zekerniet zo- maar worden geïmporteerdinLi- nuxofWindows.Wel lijkt hetmoge- lijkdeze oplossing te gebruiken in telefoons, auto’s en tv’s.” Tanenbaum:“Wemoeten niet ver-
getendat de Europese Unie speelt met de gedachtesoftwaretelaten vallen onder de gewone aansprake- lijkheidswetten. Als wij overtui- gend in staat zijn aan te tonen dat het mogelijkisbetrouwbaresoft- ware te bouwen, zou dat eengrote drukleggenopsoftwarefabrikanten dat ook te doen.Nukunnen zij nog zeggen:‘Het isondoenlijk’,maar als wijkunnen aantonen dat het kan, vervaltdezesmoes.”
MARCLAAN IJburg stabielmet pannenkoekmethode
Net als bij de eersteeilandenvan IJburg wordt ookvoordegeplande uitbreidingvan dezewoonwijk hetzandweer in laagjes opgebracht. Ditkeer wel ietsdikker. Een serie overdefundamentenvan de stad.
ADTISSINK
reau Amsterdam, praat over land- winnen voor IJburg. Tien jaar geleden washij al pro-
P
jectleiderlandmaken, dit keer zal hijeenbelangrijkeadviesrol vervul- len. Als het tenminsteallemaal doorgaat. Noem het vooral geen zandop- spuiten watzegaan doen, daar aan de noordkant vandenog piepjonge eilanden.Want dat is hetvolgensDe Leeuwdus juist niet.Overalinde wereld winnen Nederlandsebagge- raarsland door dikke pakketten zand uit de buik vanhun schepen op de bodem te laten vallen. Zodra het te ondiepwordt voor de boten, spuiten ze het zand,vermengd met water, er met veel kracht op. Maardebodemonder het IJmeeris
daarvoorteslap. Veel slapper nog dan de veenbultwaarop de binnen- stad ooit is neergelegd.Vla noemt DeLeeuwhet.Diezounaarallekan-
annenkoeken, vlaenriet- jes: de metaforen zijnniet vandelucht als Henry de Leeuw, vanIngenieursbu-
tenweglopen als je daarmet het ge- bruikelijkegeweldzandopzouaan- brengen. Daarom is voor IJburg de pannenkoekmethode ontwikkeld en wordt het zand in dunne laagjes gelijkmatigopgebracht. Na het aanbrengenvan eenlaag,
Veenlaagonder nieuwewoonwijk iszoslapalsvla
EensproeipontonspuitbehoedzaamzandlaagjesopdeslappeveenbodemvanhetIJmeervooreeneilandopIJburg.
of pannenkoek,moet vierweken worden gewachtvoor er eenvolgen- de laagvan vijftigtot zeventigcenti- meter bovenop kan. In die tijd klinkt de ‘vla’ eenbeetjein. Om de pannenkoeken gecontro-
leerdaan te kunnen brengen, is tien jaargeledendoordeaannemerseen speciaalsproeiponton gebouwd. Dat laat eenzand/watermengsel heel gelijkmatigvia eenbrede goot het waterinlopen. De zandkorrels dwarrelen rustignaar beneden.
Door de dichtheid vanhet zandwa- termengsel voortdurend te meten kanprecies worden bepaald wan- neerhet ponton verplaatst moet worden om een mooiegladde pan- nenkoek te krijgen. Datwerktevol- gens De Leeuwprachtig, duseris geen enkele reden dat bijdeuitbrei- dingvan IJburg niet weer te doen. Hijdurftdit keer weliets dikkere pannenkoeken neer te leggen. Mis- schienweltot eenmeter dikte. Zodraalhet zandopzijn plekligt,
worden er verticale drainagebuizen ingedrukt.Rietjesnoemenzedie bij IngenieursbureauAmsterdam –ze houden daar vansimpelenamen. Dezedunnekunststofbuisjeszor- genervoor dat het watersneller naar boven komt.Deruimte tussen de zandkorrelsneemt daardoor af en het helezandpakketklinkt snel- ler in. Alle rietjes,pannenkoeken en an-
dervoorzorgsmaatregelen tenspijt zal het maaiveld vanhet nieuwe ei-
landdaarna nogwel een stukje zak- ken. Stoepen,wegenenparkjeszul- len de eerstekwarteeuwhooguit twintigcentimeter zakken. Daarna vlakt de zettingaf. Maar dat is niets om je druk over te maken, steltde projectleiderLandmaken gerust. “Dat gebeurtoveralinhet westen vanhet land. De negenduizend hui- zenwaarvoor plekisopdetweede fase vanIJburg,wordensolide neer- gezet op palen die stevig met hun voeten in de derde zandlaagstaan.”
dereeks aanfoutenin driversenan- derehulpsoftwareoptesporenénte repareren. Hiermeekomt de zelfreparerende
computer is zicht,zij het veraan de horizon. De gebruiker blijft alleso- resonderdemotorkap vanzijn pc bespaard. Herder heefthet niet bijeen theo-
retischontwerp gelaten. Hijheeft een werkend programma gemaakt. Zijn besturingssysteemisopde
websitewww.minix3.org te down- loaden voor iedereendie hiermee
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100 |
Page 101 |
Page 102 |
Page 103 |
Page 104 |
Page 105 |
Page 106 |
Page 107 |
Page 108 |
Page 109 |
Page 110 |
Page 111 |
Page 112 |
Page 113 |
Page 114 |
Page 115 |
Page 116 |
Page 117 |
Page 118 |
Page 119 |
Page 120 |
Page 121 |
Page 122 |
Page 123 |
Page 124 |
Page 125 |
Page 126 |
Page 127 |
Page 128 |
Page 129 |
Page 130 |
Page 131 |
Page 132 |
Page 133 |
Page 134 |
Page 135 |
Page 136