GLAS ▶▶▶


Ondiepe geothermie kansrijk voor tuinbouw


Bij lage-temperatuur-aardwarmte haalt een ondiepe geothermiebron watertemperaturen omhoog die in de buurt liggen van retourtemperaturen van uitgekoeld water bij gangbare diepe geothermie. Toch kan geothermie in ondiepere aardlagen financieel interessante projecten opleveren.


DOOR PETER VISSER B


ij Greenbrothers in Zevenbergen (N.- Br.) start het eerste glastuinbouwpro- ject met ondiepe geothermie, ofwel lage-temperatuur-aardwarmte. Het


hele project is ontwikkeld en uitgevoerd door Visser & Smit Hanab in Papendrecht (Z.-H.). Waar tot nu toe gerealiseerde diepe geother- miebronnen meerdere kilometers diep gaan, blijft het zoekgebied voor ondiepe geothermie beperkt tussen 500 en maximaal 1.200 meter. Daarbij zal eerder rond de 700 meter geboord worden, zoals bij Greenbrothers, dan dieper. Met iets meer dan 30 graden levert de ondiepe geothermie in Zevenbergen een lagere tempe- ratuur op dan een diepe bron. Maar dit kan juist goed passen bij meer solitair gelegen glastuinbouwbedrijven in buitengebieden, die niet beschikken over een warmtenetwerk voor distributie naar grotere tuinbouwclusters.


Voordelen ondieper boren Ondiepe geothermie biedt verschillende voor- delen boven diepe bronnen. In de ondiepere bodemlagen zijn risico’s op trillingen en bo- demverschuivingen veel minder. Er is goedko- per te boren met kleinere boorstellingen (rigs), wat zorgt voor minder en korter overlast, en er is minder pijpmateriaal en onderhoud nodig. Het zoutgehalte van dit opgepompte water zit slechts op zeewaterniveau, wat voor minimale corrosie aan pijpen en andere materialen zorgt. De bron-levensduur blijkt daardoor in berekeningen overtuigend veel langer dan bij het enorm zoute water uit diepe geothermie-


24


bronnen, en het risico op lekkages is minimaal. Toevoegen van gebruikelijke extra middelen om corrosie tegen te gaan, de zogenoemde inhibitors, zijn bij ondiepe geothermie dan ook niet nodig. Ook tijdens de boring is het milieu- technisch veel makkelijker om opgevangen zout boorwater af te voeren. Op de relatief geringe diepte is de kans op het mee omhoog halen van aardgas of radioactie- ve normstoffen zeer laag. Projectmanager geo- thermie Mark de Vrieze van Visser & Smit Hanab: “Onze metingen bevestigen dat. Bij an- dere traditionele aardwarmteprojecten zie je links en rechts veel loodaanslag op de warmte- wisselaars. Wij verwachten daar geen last van te krijgen.” Het ontbreken van de behoefte aan extra voor- zieningen zoals ontgassers en gasopslagtanks maakt dat bovengronds veel minder ruimte- beslag nodig is voor de opstelling van een aardwarmte-installatie.


Horizontale filters Er wordt eerst een groot deel van de diepte verticaal naar beneden geboord. Daarna wordt de boorstelling gekanteld, waardoor er gelei- delijk richting een horizontale stand van de boorpijpen wordt gewerkt. Aan de produce- rende kant van de bron loopt de buis 500 me- ter horizontaal. Dit gedeelte bestaat steeds uit filtersecties van 8 meter, voorzien van gaatjes om het water binnen te laten. Daaromheen zit filterdoek. Aan elke zijde van de filtersecties zit steeds een gesloten koppelstuk van twee me- ter.


De injectieput wordt bovengronds vanaf de- zelfde boorlocatie gemaakt. Aan de injecteren- de kant is de lengte van het horizontale filter iets langer, 600 meter, omdat de ervaring uit eerdere aardwarmteprojecten heeft geleerd dat de injectiviteit vaak het meest beperkend is voor de installatie. Tussen het onttrekkingsfilter en de retour- injectie zit ongeveer 1.000 meter afstand. “Het ontwerp is zo berekend dat het minimaal 30 jaar duurt voordat er, door ondergrondse waterstroming, invloed kan ontstaan van kou- der retourwater op de warmwateropbrengst. Dat is gelijk aan de economische levensduur van een bron.”


Boren in ondiepere aardlagen is minder kostbaar, en minimaal gevoelig voor corrosie. ▶GROENTEN & FRUIT | 29 maart 2019


FOTO: VISSER & SMIT HANAB FOTO: PETER VISSER


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48