925 | WEEK 48-49 27 NOVEMBER 2019


De Vooruitgang voorbeeld van duurzame scheepsbouw


ROTTERDAM V.O.F. De Vooruitgang is een vergaderschip. Nu is dat al een bijzonder concept, maar extra bijzonder is dat de eige- naren van dit schip ervoor hebben gekozen alles zo duurzaam mogelijk te doen: van aan- schaf, renovatie tot afbouw en proefvaart aan toe. “We horen veel mensen over duur- zaamheid praten, er een mening over heb- ben. Wij hebben ook een mening, maar we hebben er ook iets mee gedaan”, zeggen ei- genaren Susan en Jorrit Jouwsma.


NOELIA ROMERO CABRERA


Mensen die aan boord komen van De Vooruitgang kunnen vergaderen als het schip stilligt of als ze vaart. Daarbij kan direct ge- toond worden wat het schip kan, hoe het er- uit ziet en wat er zo bijzonder aan is. Het schip dient hiermee niet alleen als vergaderlocatie: juist door dit schip, kunnen mensen op een andere manier naar transport kijken en daar geïnspireerd door raken.


“Toen we het schip kochten, zat er helemaal niks in. Dat was voor ons juist fijn, zo konden we echt met een blanke lei beginnen, zelf be- denken wat we erin wilden en hoe we het wil- den”, vertelt Susan. De twee hebben dan ook samen een ontwerp laten maken voor het schip. Opvallend genoeg door iemand die geen scheepvaartachtergrond had. “We wil- den juist dat wat je op het land hebt, ook cre- eren op het water. Het hoeſt niet per defini- tie donkerbruin met koperen ornamenten te zijn”.


Toen het schip in hun bezit kwam, is het naar de werf gebracht, waar het schip gestript is tot op de kern. Aan de hand van de schets en het ontwerp, is daarna ook het elektrische sche- ma en de machinekamer uitgewerkt, waarna de renovatie en afbouw konden beginnen. Bij de bouw van het schip is uitgegaan het prin- cipe van ‘trias energetica’. Dat draait om drie principes: beperk het energieverbruik, gebruik energie uit reststromen en gebruik hernieuw- bare bronnen.


Bamboe Susan vertelt: “Bij letterlijk alles wat we aan boord hebben gedaan, hebben we de afwe- ging gemaakt: wat kost het aan energie om het te doen en hoe zorgen we ervoor dat we een zo klein mogelijke voetafdruk maken, ook tijdens het bouwproces?” Zo is heel veel staal dat van het schip is gehaald, terug naar de ijzerhandel gegaan en is er een vergelijkbare hoeveelheid terug op gezet. Voor het interi- eur is gekozen voor bamboe: een materiaal dat ongelooflijk snel groeit en zoveel CO2 op- neemt dat het als het verwerkt en getrans- porteerd wordt, CO2-negatief is. Voor alle ma- terialen en producten is zoveel mogelijk uit Nederland gehaald, en als het niet anders kon, uit Europa: ook met transport is tenslotte sprake van CO2-uitstoot.


Vooral rondom de verwarming van het schip is goed te merken dat van die drie principes


De Vooruitgang aan de wal: er kan ook varend worden vergaderd.


gebruik is gemaakt. Het schip is als eerste al bijzonder goed geïsoleerd, waardoor er weinig warmte nodig is óf verloren gaat. Daarnaast wordt het schip zelf gevoed door zonne- panelen. Het was een logische keuze om deze op de vaste luikenkap van het schip te laten installeren: “Als het er eenmaal op ligt, kost het niets en het levert gratis energie”. De rest- warmte die van de panelen af komt, wordt ge- bruikt om het schip te verwarmen. “Het rendement van onze panelen zit op 20 procent, de andere 80 procent is warmte: waarom zou je die niet opvangen? In de nacht schijnt de zon niet, dan gebruiken we de op- geslagen warmte”, legt Jorrit uit. “In onze vloer is een buffer gebouwd met zogeheten pace change-material. Dat kun je vergeleken met een waxinelichtje: dat gaat van gestold als het koud is naar vloeibaar als het wordt verwarmd. Die faseovergang, daar kun je heel veel energie in opslaan, en dat gebruiken we voor de warmte aan boord”.


Elektromotor Niet alleen rond de verwarming van het schip is nagedacht over duurzaamheid: ook op an- dere vlakken. Het schip heeſt een elektromo- tor aan boord. “De vraag is altijd hoe je de motor aandrijſt. Het kan ook dieselelektrisch: de meeste schepen hebben dat, en een paar accu’s erbij voor het leuke, of omdat ze dan kunnen zeggen dat ze heel goed bezig zijn.” De motor van De Vooruitgang wordt aange- dreven door accu’s aan boord. “Waterstof was ook nog een optie geweest, maar op dit mo- ment was het goedkoper het nog met accu’s te doen, legt Jorrit uit. Er zijn wel voorberei- dingen getroffen om op termijn te kunnen om- schakelen. De batterijen en accu’s aan boord gaan zo’n vijſtig tot zestig jaar mee. “Dat verg- de wel een hogere startinvestering, maar de initiële kosten kun je dan wel uitstellen”.


Bovendien is het een investering voor de lan- gere termijn en wordt er gekozen voor duur- zame producten. “Het hele schip verdient zichzelf in vijſtien jaar tijd terug. Bijna alle ma- terialen die erin zitten, gaan wel veertig tot vijſtig jaar mee. Dan is vijſtien jaar niet zoveel. En waar de meeste producten binnen 25 jaar vervangen moeten worden, hebben wij ervoor gekozen nu een beetje meer geld te investe- ren. Zo hebben we minder vervangingskosten en komen we per saldo beter uit.” Een extra voordeel van het elektrisch varen, wel zeer be- langrijk voor een vergaderschip, is het stille varen: “Als we varen, zetten we wel eens mu- ziek aan, omdat het zo stil is! Dat is te bizar voor woorden. En in de vergaderruimte hoor je helemaal niks”.


Jorrit vervolgt: “Eigenlijk is voor alles een duurzaam alternatief. Het nadeel is allen dat het meestal wel iets duurder is, maar daar ontkom je gewoon niet aan. De kwaliteit is over het algemeen wel beter. Juist om dat het kleiner geproduceerde producten zijn, doen de producenten veel meer voor hun pro- duct dan de massaleveranciers.” Susan be- aamt dat: “Je ziet vooral dat als mensen echt geloven in hun product, er veel meer moge- lijk is, ook qua servicegerichtheid: die is ge- woon vele malen beter en hoger dan bij de standaardgroothandel”.


Greenwashen Die service en aandacht willen zij ook bren- gen met hun duurzame vergaderschip. Belangstelling en aanvragen zijn er in ieder geval genoeg. “De meeste aanvragen zijn wel uit de groene hoek, of mensen die echt geïn- teresseerd zijn in de manier van bouwen die we hebben gebruikt”, erkent Susan. “Maar we krijgen ook de mensen aan boord die hier vergaderen en daarmee een beetje aan het


greenwashen zijn. Geen probleem: we willen heel graag een voorbeeldfunctie hebben. Het kan nooit kwaad om je erin te verdiepen”.


Uiteraard werkt het in de binnenvaart wel wat anders dan met een schip van 23 meter, erkent ook Susan: “Ik kan me wel voorstel- len dat als je een 110 meter lang vrachtschip hebt, je tegen andere zaken aanloopt dan wij”. Aandrijving van een groter schip, dat verder en langer moet varen, werkt anders.


Jorrit vult aan: “Sowieso is het hele duurzaam- heidsverhaal, net als de scheepvaart, echt maatwerk. Het is niet iets wat je zomaar van kant en klaar van de schappen kunt halen”.


Tips heeſt hij wel: “Kijk al eens bij het bou- wen van je schip of je kan opbouwen met zo min mogelijk energieverbruik, daarin kun je al veel winst behalen, zonder extra veel kos- ten. Kijk eens naar je elektrische verwarming, misschien kun je besparen op stookkosten of koelingskosten”.


Toch verwelkomen ze ieder die meer wil we- ten: het is hard nodig om meer informatie te geven. “Als we mensen enthousiasmeren, dan doen we het goed. Iedereen zeurt altijd maar over problemen, maar als je goed onderzoek doet, valt het wel mee. Je moet er alleen wel over nadenken voordat je iets doet. Een beet- je het ‘ja, het kan wel’, in plaats van ‘kan-niet, gaat-niet’”.


Jorrit gaat verder: “Ik durf wel te stellen dat de scheepvaart twintig of dertig jaar achter- loopt op de gebouwde omgeving. Dat is heel erg zonde, dat zouden we wel een impuls wil- len meegeven. Andere scheepsbouwers mo- gen gerust bij ons aankloppen voor advies en informatie, altijd welkom!”


51


De doop van het schip nadat de bouw compleet is afgerond.


De vergaderruimte aan boord.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64