58 Varend historisch erfgoed staat voor grote uitdagingen
897 | WEEK 44-45 31 OKTOBER 2018
Zoektocht naar nieuwe bestuursleden Vorig jaar december is de FVEN gestart met een nieuw bestuur van zes leden. Het oude bestuur telde nog maar twee leden en wilde ermee op- houden. Er zijn nu zes bestuursleden gekozen. Rolf van der Mark is voorzitter geworden en Olav Loeber vice-voorzitter op tijdelijke basis. De af- spraak was dat Loeber aan zou blijven tot janu- ari 2019. ”We zijn op zoek naar een kandidaat die deze boeiende functie wil vervullen”, zegt Van der Mark. Een belangrijke functie in deze tijden waar- in zo veel problemen zich aandienen. Toch blijſt Loeber nog wat langer betrokken bij de federa- tie om de nieuwe vice-voorzitter in te werken en ook omdat Van der Mark zelf met zijn vrouw in de maanden mei, juni, juli met een ander schip dan de zeetjalk het avontuur aangaat met een reis door België en Frankrijk. Loeber blijſt nog even aan tot dat Van der Mark weer terug is.
Rolf van der Mark in de gezellige keuken van de zeetjalk.
Nederland heeſt de grootste vloot varend historisch erfgoed ter wereld. En met de toenemende regelgeving en de afnemen- de financieringsmogelijkheden wordt het steeds moeilijker de prachtige schepen va- rende te houden. Het is mobiel en dat is het probleem. Onroerend goed geniet meer bescherming van overheidswege en ont- vangt aanmerkelijk meer en makkelijker subsidie. Het gaat erom spannen de komende jaren.
TRUUS DEN HARTOG
In de museumhaven van Leeuwarden ligt de zeetjalk ‘VIOD’, het schip van Rolf en Lia van der Mark. Rolf van der Mark, voorzit- ter van de LVBHB of kortweg het Historisch Bedrijfsvaartuig en tevens voorzitter van de overkoepelende organisatie FVEN (Federatie Varend Erfgoed Nederland), woont sinds 1994 op het schip met vrouw en in het verleden met de twee kinderen. Er was voor de zoveel- ste keer een verhuizing op handen en dat was het moment dat zijn vrouw voorstelde op het schip te gaan wonen dat zij al gekocht had- den. Zo gezegd, zo gedaan, maar dat is niet het hele verhaal. Toen begon de overgang van een prachtig, geriefelijk, mooi gelegen huis naar toch wel een beperkte woonruimte waar bo- vendien nog van alles aan gedaan moest wor- den. Het gezin stak de handen uit de mouwen en maakte er een ruim en bewoonbaar schip van dat je overal naar toe brengt. Kortom vrij- heid. In 2009 is Van der Mark gestopt met zijn werk en na wat interim klussen is hij nu full- time bezig met de LVBHB en de FVEN. Hij maakt zich zorgen.
Hypotheek op varende schepen In juli 2018 besloot de Rabobank, de groot- ste verstrekker van hypotheken op - vaak be- woond - varend erfgoed, de toekenning van hy- potheken af te schaffen. In 2017 had de ING al daartoe besloten. Uitsluitend schepen met een woonfunctie die ook daadwerkelijk aan een vaste ligplaats gebonden zijn, kwamen nog in aanmerking. “Het aantrekkelijke van histori- sche schepen is dat zij varend te zien zijn met alle daarbij horende dynamiek”, is de reactie van Van der Mark. Is de eigenaar wat ouder dan komt er een moment dat het schip in de ver- koop gaat en daarvoor zijn voldoende gegadig- den die het willen kopen, meestal idealisten
die er tijd in willen steken, maar vaak ‘zon- der liquide middelen’. De jonge generatie zou het moeten overnemen, opvolging mag niet stoppen.
Het voorstel is gedaan om met een Nationale Hypotheek Garantie (NHG) het schip te kunnen kopen. Het gaat om de waarde van het schip, niet om de waarde van de ligplaats. En dat is in vergelijking met een huis niet zo een groot risico. Een eerste gesprek met Binnenlandse Zaken waar de Stichting NHG onder valt, heeſt 4 oktober jongstleden plaatsgevonden. Zij staan er niet direct afwijzend tegenover, even- als het Ministerie van OCW, dat is het goede nieuws, maar helaas er zijn maar twee mo- menten in het jaar dat de bestuurders van de Stichting NHG bij elkaar komen en de voor- waarden gewijzigd mogen worden. Dat is op 1 januari en 1 juli. Met veel geluk en als NHG voor schepen wordt toegekend zou het door- gevoerd kunnen worden op 1 juli 2019, waar- schijnlijker is 1 januari 2020. Tot die tijd moeten alle zeilen bijgezet worden om op creatieve manieren aan middelen te ko- men om het behoud van historisch varend erf- goed voor Nederland te behouden en veilig te stellen. Vele schepen worden nu al naar het buitenland verkocht. Engeland onder andere waar de Dutch Barge Association is gevestigd met 1500 leden. Maar ook België en Frankrijk.
Certificaat van Onderzoek Schepen mogen vanaf 30 december 2018 al- leen nog zelfstandig varen als zij een veilig- heidscertificaat hebben. De wet stelt dat alle schepen langer dan 20 meter, of met een blok- inhoud van meer dan 100 m3, voorzien moe- ten zijn van een veiligheidscertificaat, het Communautair Binnenvaartcertificaat voor Binnenvaartschepen (CBB). Absoluut noodza- kelijk voor oude binnenvaartschepen die nu nog met vracht varen, voor de commerciële chartervaart en ook werkscheepjes, veerpon- ten etc.. Het gaat om veiligheidseisen die voor moderne schepen logisch zijn, maar die voor de vloot antiek varend erfgoed ingrijpende, dure en zelfs rampzalige consequenties kun- nen hebben.
Voor Nederlandse historische schepen is een overgangsregeling afgedwongen. Het is niet nodig dat zij aan alle strenge eisen voldoen, mits een Certificaat van Onderzoek (CvO) is
aangevraagd voor 1 november 2018. De aan- vragen worden in behandeling genomen en de aanvragers ontvangen een beschikking van ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport) tot de echte keuring heeſt plaats gevonden. De keu- ringsdiensten kampen met een tekort aan perso- neel en dus kan het wel meer dan een jaar duren voordat de certificering rond is. Kosten van de keuring minimaal 1.500 euro plus de eventuele aanpassingen die vereist zijn om het Certificaat te ontvangen. Het is als een APK keuring en komt iedere zeven jaar terug.
De regeling is al een aantal jaren bekend. Het is van harte te hopen dat alle bezitters van histo- risch varend erfgoed de aanvraag van het certi- ficaat hebben gedaan zodat zij gevrijwaard blij- ven van de strenge regels waaraan de nieuwe schepen moeten voldoen. Voor de historische va- rende schepen is een waslijst samengesteld met uitzonderingen die ‘geen direct gevaar opleve- ren’. De LVBHB heeſt er veel over gepubliceerd in de Bokkepoot onder andere - het lijfblad van het Historisch Bedrijfsvaartuig - en 5000 folders la- ten drukken die door actieve vrijwilligers zijn ver- spreid. Zonder certificaat mag niet meer gevaren worden en moet het schip op haar plaats blijven liggen en bij verplaatsing gesleept naar bijvoor- beeld de helling of een andere ligplaats. Zie ook
www.lvbhb.nl/cvo of
www.varendoejesamen.nl.
Hoe gaat het met de sector? Er zijn nogal wat complexe zaken die op de grootste vloot van varend erfgoed ter wereld af komen. De algemene regelgeving en het CvO in het bijzonder, de financiering is een potentiële tijdbom, opvolging vinden is moeilijk, de jeugd wil niet meer schuren en lakken in de vrije tijd, de behoudsverenigingen zijn afhankelijk van vrijwilligers. “Wat meer professionalisering zou wenselijk zijn zoals bijvoorbeeld de vereniging ‘De Hollandsche Molen’ die betaalde krachten in dienst heeſt en regelmatig gelden ontvangt uit legaten, Bank- en Giroloterij en andere sub- sidies. Een structurele subsidie zou erg mooi zijn”, is de wens van Van der Mark. De Bank- en Giroloterij wordt een moeilijke zaak omdat het om mobiel erfgoed gaat, zo ook van overheids- wege; uitsluitend voor onroerend goed. Er is een klein lichtpuntje: de Stichting Mondriaan Fonds heeſt 37 miljoen ontvangen om te verdelen, hier- van is 1 miljoen toegewezen aan mobiel erfgoed, dus oldtimers, treinen, vliegtuigen –Aviodrome- en … varend historisch erfgoed (zie
fven.nl). Wanneer dringt het besef door dat deze tak van sport de moeite waard is om te behouden!
Evenementen Gelukkig zijn er vele momenten in het jaar dat het historisch varend erfgoed bewonderd kan worden. Niet meer bij de Hiswa, zij zijn ge- stopt met de traditionele schepen toe te laten. Daarvoor in de plaats is de EOC-Traditionele Schepen Beurs gekomen Dit jaar in Den Helder op 9, 10 en 11 november waar ook buitenland- se partijen aanwezig zijn. Volgend jaar op 14, 15 en 16 juni stelt de gemeente Lelystad de Bataviahaven beschikbaar tijdens SuyderSail. Het wordt een combinatie van mobiel erfgoed: oldtimers, varend erfgoed, treinen en Aviodrome met de vliegtuigen. Cora van Nieuwenhuizen, Minister van OCW is uitgenodigd voor de ope- ning. Het congres is vrijdagochtend 14 juni en ’s middags volgt de opening. “En er komen geen Tall ships”, benadrukt van der Mark, “zodat alle aandacht naar de mooie Nederlandse histori- sche schepen gaat”. In Alkmaar is op 26, 27 en 28 juli het jaarlijkse evenement van de LVBHB. Op
www.scheepspost.info/
evenementen.html staan alle evenementen vermeld en dat zijn er heel wat! Het leeſt en we kunnen ervan genieten.
Het schip op de vaste ligplaats in de museumhaven Leeuwarden.
Foto’s Routard
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64
