search.noResults

search.searching

dataCollection.invalidEmail
note.createNoteMessage

search.noResults

search.searching

orderForm.title

orderForm.productCode
orderForm.description
orderForm.quantity
orderForm.itemPrice
orderForm.price
orderForm.totalPrice
orderForm.deliveryDetails.billingAddress
orderForm.deliveryDetails.deliveryAddress
orderForm.noItems
Reizen


A Lezersaanbieding


Voor Arts en Auto-lezers stelde stedentrips.nl een 3-daagse trip naar Berlijn samen. U verblijft in hotel Leonardo Royal Berlin Alexanderplatz ****+


in de


wijk Mitte. Inbegrepen is een tour in een nostalgische Trabant door het voormalige oosten van Berlijn. Tevens ontvangt u per boeking het stadsgidsje 100% Berlijn


vol leuke tips. Prijs vanaf € 143,- p.p. (deze prijs geldt in de maand januari) inclusief 2 nachten (o.b.v. 2-psk) met ontbijt en de Trabant-tour. Als 3-daagse vliegreis boekt u dit pakket vanaf€ 251,- p.p. Het hotel biedt privéparking (circa€ 18,- p.d.). Prijzen zijn exclusief€ 15,- boe- kingskosten en€ 2,50 Calamiteitenfonds. Voor alle (prijs)info en boekingen: stedentrips.nl/artsenauto (actiecode: artsenberlijn14)


Groepsreis Prefereert u een groeps- reis? VvAA QualityTime organiseert van 24 t/m 28 december een kerstreis naar Berlijn en Potsdam. vvaa.nl/qualitytime


l maanden hoor ik het lawaai van boormachines vanuit mijn woning in Prenzlauer Berg. De gaten die de bom- bardementen in de Tweede Wereldoorlog hebben gesla- gen, worden een voor een


opgevuld met luxe appartementen. Een oud café is een luxe ijssalon geworden en overal openen kinderdagverblijven hun deuren. Berlijn boomt, terwijl de rest van Europa in crisis is. Een paar straten verderop worden straks de


verlichte ballonnen opgehangen die moeten aangeven waar de Muur heeft gelopen. Op 9 november, als het precies een kwart eeuw geleden is dat deze viel, zal een kilometerslang lint van licht aangeven hoe de stad tot 1989 verdeeld was. Prenzlauer Berg ligt aan de oostkant, maar het verschil met het chique Charlottenburg in het westen – een andere wijk uit 1900 – is nauwelijks meer te zien. Investeer- ders uit het westen hebben de oude wijken in het oosten met veel subsidie opgeknapt. Zelfs de Todesstreifen van de Muur – het nie-


mandsland van de grenswachten – is niet meer heilig voor de nieuwbouw. De ballonnen bun- gelen straks in de voortuinen van stadsvilla’s, ze gaan langs het kantoor van Mercedes en een nieuw hotel dat uitkijkt op de laatste resten van de Muur, de East Side Gallery. De ballonnen lopen ook langs Yaam, een


pleisterplaats voor muziek en sport die steeds opdook op ongebruikte stukken land. De ini- tiatiefnemers wonnen de strijd voor het be- houd van het laatste stadstrand langs de rivier de Spree en kregen daar hun vaste plek. Dat heeft als voordeel dat ze ook in de winter in een naastgelegen fabriekshal een aangename mix van Caribische en Braziliaanse muziek kunnen organiseren.


Nieuwe scene Zo is de stad nu volwassen geworden. Toch klagen de feestvierders van weleer over het einde van de wilde jaren negentig – de jaren van ongeorganiseerde chaos op de lege plekken die de Muur naliet. Maar wie beter kijkt, ziet een nieuwe scene ontstaan van een volgende generatie kunstenaars, internet start-ups en clubgangers. Berlijn werkt als een magneet op jonge Spanjaarden, Fransen en Italianen die thuis weinig perspectief hebben. Je komt ze bijvoorbeeld tegen in Sameheads, een kleding- winkel annex nachtclub in Neukölln, een wijk waar hipsters en Turkse immigranten proberen


058 november 2014 ArtsenAuto


samen te leven. Of in ‘Zur wilden Renate’, een nachtclub in een slooppand langs de Spree. Overdag is de nieuwe dynamiek zichtbaar


in het Betahaus, een hotspot van app-ontwik- kelaars aan de rommelige rand van Kreuzberg, dicht bij het ballonnenlint, op een plek die lang het domein was van junkies. Nerds werken er met elkaar en vertellen tijdens de gemeen- schappelijke ontbijten inspirerende verhalen over hun projecten. Ernaast staat het nieuwe Aufbauhaus, een modern gebouw met galeries, cafés, een boekhandel en een prachtige papier- warensupermarkt.


Glas, staal en nostalgie De wisselingen van de geschiedenis zijn het best zichtbaar op de Schlossplatz aan het einde van Unter den Linden, de lange boulevard vol toeris- ten achter de Brandenburger Tor. Daar verrijst een betonnen replica van het keizerlijke slot dat de communisten in 1950 opbliezen om plaats te maken voor een nieuw parlementsgebouw. Mijn vrienden uit de DDR lieten me het ‘Palast der Republik’ in de jaren tachtig nog trots zien. Niet vanwege de schijndemocratie die zich daar af- speelde, maar vanwege de grote feestzalen waar mensen dansten, sekt dronken en kegelden. Na jarenlange actie is het volkspaleis op zijn


beurt nu ook afgebroken. Maar de geschiede- nis laat zich niet terugdraaien. Daarvoor zijn de wonden van de deling ook te diep. Als straks de ballonnen vrolijk bungelen op de plaats van de Muur, dan markeert dat ook een scheidslijn die nog steeds door de stad loopt. Ondanks alle nieuwe dynamiek hebben beide helften nog hun eigen leven en hun eigen problemen. Wie in december de stad bezoekt, merkt


deze verschillen goed op de ruim vijftig kerst- markten (berlin.de/weihnachtsmarkt) in alle buurten van de stad. De markten in het oosten zijn nog voor de Ossi’s (zoals de kermis bij de Jannowitzbrücke). Een burgerlijk-verfi jnde sfeer hangt als altijd in de tuinen van Schloss Charlottenburg in het westen. Maar Berlijn zou Berlijn niet zijn als ook aan die nostalgie wordt geknaagd. Op de Holy Shit Shopping, een kerstmarkt in Kreuzberg, koop je vernieuwende sieraden en handgemaakte kleding, onder het genot van glühwein en housemuziek.


<


Arts en Auto-medewerker Bram Vermeer woont deels in Berlijn en is medeauteur van Berlijn voor gevorderden, waarin acht Nederlandse journalisten vertellen hoe deze stad hen al jaren fascineert. Met plattegronden en 175 tips,€ 22,50. Via boekhandel of berlijnvoorgevorderden.nl


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100