et inmiddels ingeburgerde woord ‘led’ is oorspronkelijk de afkorting van Light Emitting
Diode. Nu het woord niet meer als afkor- ting wordt gevoeld, heeft de Nederlandse Taalunie besloten dat led zonder hoofd- letters geschreven wordt, net als radar. In het Engels schrijft men nog LED en spreekt men het uit als el-ie-die.
In 1927 publiceerde de Rus Oleg Losev dat diodes licht uitstralen als er een stroom doorheen wordt gestuurd. Deze publicatie had echter weinig tot geen gevolgen. Pas in 1962 ontwikkelde Nick Holonvak een wer- kende led en begon de opmars van de led. Een led is een diode of halfgeleider die licht ‘emitteert’, uitstraalt wanneer er stroom door vloeit. De hoeveelheid licht die gegenereerd wordt, is nagenoeg evenredig met de hoeveelheid stroom die door de diode gaat. Voor verlichtingsdoeleinden wordt daarom altijd gewerkt met ‘constant current’, stroomgeregelde voedingen. De golfl engte van het licht en daarmee de kleur wordt bepaald door het materiaal van de halfgeleider.
De led-component, een combinatie van de led of halfgeleider, de behuizing en de primaire optiek, beschermt de led en zorgt ervoor dat de intern gegenereerde warmte
Lastige start
Led-verlichting heeft een lastige start gekend met lampjes die weinig en blauw- achtig licht gaven en niet de beloofde levensduur haalden. De voortdurende verbeteringen in de prestaties hebben er voor gezorgd dat led’s hun potentieel heb- ben waargemaakt; dankzij de hoge licht- opbrengst bij laag stroomverbruik,lange levensduur( theoretisch 50.000 uur), schokbestendig, compact, gebruik van niet-giftige materialen, afwezigheid van stralingswarmte en UV, hogere kwaliteit van de lichtopbrengst en de aanpassings- fl exibiliteit voor een brede reeks armaturen en vormen. Led’s produceren licht dat intelligent digitaal geregeld kan worden.
Doorbraak
De doorbraak van led-verlichting in de jachtbouwindustrie is inmiddels een feit. Led speelt, zeker in de maritieme wereld, in op een mix van laag energieverbruik, lange levensduur en vooral bedrijfszekerheid. In maritieme omgevingen is het vervangen van lampen een belangrijke kostenfactor. Daarnaast is het vervangen vaak fysiek een
ook verspreid wordt. De primaire optiek, een kleine lens, verzamelt het gegenereer- de licht van de led en straalt dat uit in een gecontroleerd patroon.
lastig karwei, zoals het vervangen van een lamp in een gecorrodeerde masttoplampfi t- ting.
Naast deze aspecten heeft de led de voor- delen van een constante kleurtemperatuur en een goed optische bereik. Led-naviga- tieverlichting levert een enorme stroombe- sparing op minimaal 90% ten opzichte van conventionele verlichting. Wel is belangrijk dat er hoogwaardige power-led’s gebruikt worden voor voldoende zichtbaarheid.
Laag energieverbruik
De lange levensduur is al gunstig voor het milieu. Daarnaast wordt de CO2-emissie gereduceerd door het lagere energiever- bruik, een extra gunstig milieueffect. Wat betreft CO2-uitstoot scoren led-lampen beter dan conventionele lampen. Met een 2 Watt led-boordlicht wordt circa 1.150 kWh bespaard gedurende de levensduur ten opzichte van een 25 Watt gloeilamp, goed voor een vermindering van zo’n 630 kilogram in CO2-uitstoot. Laag energieverbruik geeft altijd een kostenvoordeel, maar op schepen, zeker aan boord van zeiljachten, heeft een laag energieverbruik extra gebruiksvoordelen. Er hoeft aan boord minder stroom opge- wekt en opgeslagen te worden. Dat levert belangrijke gewichtsbesparingen op. Ook zijn de lampen minder kwetsbaar doordat