COMMENTAAR Nieuwe werkelijkheid
DE BOER MOET IN DE TOEKOMST ZIJN BESTAANSRECHT VERDIENEN
Door Jan Vullings, hoofdredacteur B
lije reacties op Prinsjesdag. Koning Willem Alexander sprak in de troon- rede waardering uit voor boeren en tuinders ‘die soms onder moeilijke omstandigheden zorgen voor ons voedsel’. Eindelijk weer eens. In jaren kwam de sector niet, of slechts mondjesmaat in de troonrede voor. Pijnlijk, zo ervaart de beroepsgroep. Want trots zit er nog steeds.
Erkenning is een gevoel, en dan wordt het altijd ingewikkeld. In alle publieksenquêtes zit het eigenlijk wel snor met die beoorde- ling. Boeren krijgen een hoge waardering. Het zijn geen praters, wel harde werkers. Niks om zorgen over te maken, zou je zeggen. Tegelijkertijd geldt die andere werkelijkheid. In kranten, op social media en in campag- nes wordt de sector bont en blauw geslagen. Fraude, gesjoemel, gif, dierenleed; het zijn terugkerende hashtags op Twitter. De kritiek lijkt gericht op de sector als geheel, niet zozeer op de individuele onder- nemer. Want in de ogen van veel critici, ja zelfs van activisten, is ook hij een slachtoffer van het systeem. Het systeem van oneerlijke wereldhandel, focus op kostprijs en uitbui- ting door supermarkten.
Het is tegelijkertijd de nieuwe werkelijk- heid waarin de boeren anno nu moeten werken. Zij moeten laveren tussen publieke opinie, torenhoge eisen, idealistische wens-
beelden en economische wetten. Termen als kringlooplandbouw, ‘eerlijke’ prijs, gelijk speelveld, en het Engelse license to produce raken gewoon aan de keukentafel. De boer moet in de toekomst zijn bestaansrecht verdienen. De gunfactor gaat een grotere rol spelen. In Brabant kunnen de veehouders hierover al meepraten.
Stap nu nog maar eens in deze bedrijfstak. Ofwel, wie gaat het bedrijf overnemen? Het is een terechte zorg van veel ouders, en dit zou het ook maatschappelijk moeten zijn. Het is urgent ook, meer dan de helft van de boeren is inmiddels ouder dan 55 jaar.
Nu zegt leeftijd niets over de kwaliteit van bedrijfsvoering, maar algemeen geldt toch dat de innovatiekracht met het schrijden der jaren afneemt. Een jonge ondernemer zit nog boordevol plannen. Innovatie is nodig om alle doelen op het gebied van klimaat, bemesting, gewasbescherming, et cetera te halen. Dit kabinet heeft voor bedrijfsopvol- ging dan ook € 75 miljoen uitgetrokken. Geld is één, maar trots, passie en gedre- venheid zijn sterkere drijfveren. Dat blijkt uit de verhalen van negen jonge boerenzonen en -dochters. Boerderij zocht hen op, vijf jaar nadat zij in de rubriek De Opvolger over hun plannen vertelden. Zij zijn zich terdege bewust van hun ingewikkelde positie. De er- kenning wederzijds van boer en burger gaat een belangrijke rol in hun toekomst spelen. Het is de nieuwe werkelijkheid.
BOERDERIJ 104 — no. 12-13 (18 december 2018) 5
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100 |
Page 101 |
Page 102 |
Page 103 |
Page 104 |
Page 105 |
Page 106 |
Page 107 |
Page 108 |
Page 109 |
Page 110 |
Page 111 |
Page 112 |
Page 113 |
Page 114 |
Page 115 |
Page 116 |
Page 117 |
Page 118 |
Page 119 |
Page 120 |
Page 121 |
Page 122 |
Page 123 |
Page 124 |
Page 125 |
Page 126 |
Page 127 |
Page 128 |
Page 129 |
Page 130 |
Page 131 |
Page 132 |
Page 133 |
Page 134 |
Page 135 |
Page 136 |
Page 137 |
Page 138 |
Page 139 |
Page 140 |
Page 141 |
Page 142 |
Page 143 |
Page 144 |
Page 145 |
Page 146 |
Page 147 |
Page 148 |
Page 149 |
Page 150 |
Page 151 |
Page 152 |
Page 153 |
Page 154 |
Page 155 |
Page 156 |
Page 157 |
Page 158
