36 De anti-stikstoflijst van Sofie
“Wat doe jij nou?” Ik schrik van de stem van mijn moeder, die plotseling in de badkamer staat. Een beetje geïrriteerd zeg ik haar dat ik aan het douchen ben, zoals ze zelf kan zien. Ze vraag zich af waarom de kraan uit staat, terwijl mijn haren nog helemaal on- der het sop zitten. Een domme vraag vind ik. Ik zet de kraan namelijk altijd uit terwijl ik mijn haren sop; dat is toch veel beter voor het milieu? Mijn moeder haalt haar schou- ders op, ze wist helemaal niet dat ik zo be- zig ben met het milieu. “Je hebt helemaal gelijk meissie, goed van jou dat je daaraan denkt. Dat zouden veel meer mensen moe- ten doen”. Ik knik, dat vind ik nu ook. De laatste tijd maak ik mij best veel zorgen om de wereld om mij heen. In het Jeugdjournaal is er bijna elke dag wel nieuws over de stik- stofproblemen, ik word er soms een beetje bang van. Ik wil iets doen, iets groots, maar wat? Minder water verbruiken is een begin, maar dat heeſt denk ik niet veel met stikstof te maken.
SANNE VERHOEFF
Tien minuten later zit ik in pyjama op de bank, mama heeſt mijn lange haren gekamd en een handdoek over mijn schouders ge- legd. Dan wordt mijn pyjama niet zo nat. Ik leun lekker tegen mama aan en kijk naar het Jeugdjournaal, dat doe ik elke avond. Vandaag zijn de stakende boeren in het nieuws. Ze hebben met hun tractoren voor ki- lometers file gezorgd op de snelwegen, terwijl ze op weg waren naar het Malieveld in Den Haag. Ze zijn het niet eens met de plannen van de regering om de Nederlandse veestapel te halveren om zo te uitstoot van stikstof te verminderen.
Wat is stikstof nu eigenlijk? Een tijdje geleden vond ik dit maar een las- tig verhaal, ik wist eigenlijk niet eens wat stik- stof nu precies was en al helemaal niet wat het ‘halveren van de veestapel’ betekende. Gelukkig is er internet en mocht ik mama’s lap- top lenen. Na een middagje googelen wist ik al veel meer. Ik weet nu bijvoorbeeld dat stik- stof een gas is zonder kleur, geur en smaak. Als mensen en dieren in een ruimte zijn met alleen deze stof, stikken ze. Vandaar de naam.
Toch bestaat 78 procent van de lucht uit stik- stof, dankzij 20 procent zuurstof en waterstof kan iedereen gewoon ademen. In een digitaal krantenartikel las ik dat er dankzij de mens steeds meer stikstof in de natuur komt. Vooral auto’s die rijden op diesel zorgen voor veel stikstof en ook in de landbouw ontstaat veel stikstof. Het probleem is dat deze stikstof reac- tief is. ‘Reactief, wat is dat nu weer’, dacht ik en ik zocht verder.
‘Reactief stikstof is een belangrijke stof in de na- tuur, omdat het de groei van planten bevordert. Daar zit ook direct het probleem. Als er veel stikstof in de bodem zit, groeien planten zoals bramenstruiken en brandnetels in hoog tempo door en verdrukken zo andere planten’.
‘Eigenlijk is er dus teveel stikstof en dat is slecht voor de natuur, en vooral voor natuur- gebieden waarin bepaalde dieren en planten extra beschermd worden’, dacht ik. Ik hou van dieren, dus ik maakte me gelijk zorgen. Zij kun- nen er natuurlijk niks aan doen. Mensen wel. Mijn hoofd zat vol met informatie en ik klapte mijn laptop dicht. Sindsdien kon ik niet meer stoppen met nadenken over de natuur en het milieu.
Maak je niet druk Terwijl we naar het Jeugdjournaal kijken, vraag ik mama of zij nooit bang is dat het hele- maal fout gaat met de wereld. “Ach, Soof daar moet jij je niet zo druk om maken. Je bent nog maar tien jaar oud. Kijk nu maar lekker verder”. Voor ik het weet heb ik mijn moeder ‘dom’ genoemd, het floepte er gewoon uit. Het is toch zo; als iedereen vindt dat we ons niet druk hoeven te maken, verandert er nooit iets? Het is gelijk niet gezellig meer. “Zo praat je
niet tegen mij, jongedame”, zegt mam streng. Haar wenkbrauwen staan naar beneden en ze ziet er opeens heel chagrijnig uit. “Als jij alleen maar bang wordt van dat Jeugdjournaal, dan stoppen we met kijken. Straks krijg je er nog nachtmerries van”.
Ik word nog bozer; mama begrijpt er hele- maal niets van. Ik maak mij gewoon zorgen en ik wil iets doen. Daar mag ik toch best over nadenken? Dat betekent echt niet dat ik ge- lijk nachtmerries krijg. Ik ben geen baby meer, doe eens normaal. Als ik ook dit hardop tegen mama zeg, gebeurt waar ik eigenlijk al bang voor was: ik moet naar bed. “Een grote mond dulden we niet in dit huis”, zegt mama streng. Een zinnetje dat ik al iets te vaak gehoord heb, helaas. Braaf loop ik naar boven, ik ben in een spannend boek bezig dus zo erg is het niet. Ze hebben het toch niet door als ik nog een uur- tje ga lezen…
Stikstofcrisis? We’ve got this Weekend! Dat betekent lekker lang met mijn onesie op de bank televisie kijken. Papa en mama en mijn zus Nienke slapen op zaterdag altijd uit. Daar heb helemaal geen zin in, ik word meestal om halfacht al wakker. Pas als pap rond negen uur roept dat ik de tafel mag gaan dekken, kom ik van de bank. De krant leg ik bij mama neer, die bladert ze tijdens het ontbijt altijd door. Ik bekijk alvast wat foto’s, de stukken tekst sla ik over - want daar begrijp ik meestal maar de helſt van.
Plotseling zie ik een bijzondere advertentie met een foto van een paar boten en daarbo- ven de zin ‘Stikstofcrisis? We’ve got this!’ Wat bedoelen ze daar nu mee? Hoe dan? Straks eens aan pap vragen, of na het ontbijt even googelen. Als ik tenminste op de laptop mag. Nu eerst ontbijten, eindelijk is iedereen be- neden. Ik heb inmiddels flinke trek gekregen. “Pap, wat weet jij van boten?”, vraag ik na mijn eerste cracker met kaas. Verbaasd kijkt hij me aan? “Wat voor een boten bedoel je Soof”, vraagt hij. Ik zoek de advertentie op en wijs hem aan.
“Oh, die binnenvaartschepen bedoel je? Dat weet je toch wel, dat zijn die schepen die je langs ziet varen als we bij opa en oma in Boskoop zijn. Dat heb ik toch weleens verteld? Vanwege die schepen staan we soms zo lang voor die brug te wachten. Nou ja, behalve de afgelopen weken dan want toen konden we er helemaal niet overheen omdat de brug gere- pareerd moest worden. Wat een ellende was dat zeg”.
Dat is waar ook, opa en oma wonen aan de Gouwe. Daar varen die grote schepen altijd langs, ik heb er eigenlijk nooit zo op gelet. Ik vind het alleen maar grappig als pap weer eens aan het mopperen is omdat de brug open staat vanwege zo’n schip. Maar wat heb- ben die schepen nu met stikstof te maken? Gelukkig mag ik na het ontbijt even op de lap- top, ik ben zo benieuwd naar die schepen. ‘Koninklijke BLN-Schuttevaer’ tik ik in. Die naam zag ik staat bij de advertentie. De web- site staat bovenaan en ik klik op de link.
‘Toonaangevende sectorvertegenwoordi- ging’, zie ik staan. Hmm, wat is dat nu weer? Bovenin het menu zie ik ‘nieuws’ staan, mis- schien kan ik daar iets vinden. Ja, het derde bericht heeſt dezelfde kop als de adverten- tie in de krant. Daar moet ik zijn. Ik klik op het bericht en lees. ‘Meer vervoer over wa- ter… vervoert een derde van alle goederen in Nederland... één schip haalt tot 250 vracht- wagens van de weg…’ Waarom wist ik dat al- lemaal niet? En waarom staat dit niet in de Kidsweek ofzo? Als er meer gebruik wordt ge- maakt van deze schepen, zorgt dat voor min- der stikstofproblemen?
“Mam”, roep ik. Wist jij dat binnenvaartsche- pen een heleboel vrachtwagens van de weg kunnen halen? “Ben je nu weer bezig met dat stikstofgedoe”, zegt ze met een zucht. Daar heeſt ze duidelijk wel genoeg over gehoord.
“Het zorgt wel voor minder files op de weg hoor”, probeer ik nog. “Die heb je nog niet op het water”. Nog steeds is mam niet onder de indruk. Volgens mij ben ik de enige in dit gezin die iets over heeſt voor een beter milieu. Mijn zus Nienke is er al helemaal niet mee bezig. Zij verbruikt kilo’s plastic met haar verzame- ling L.O.L-poppetjes. Waar ze naar mijn idee trouwens veel te oud voor is. En als ze straks zestien is, wil ze het liefst direct een scooter rijden. Wat is er mis met een fiets? Ik zou mijn familie wel door elkaar willen schudden.
De lijst
Die binnenvaartschepen, daar wil ik meer over weten. Ze vervoeren dus spullen over het water, maar wat dan allemaal en waar laten ze die spullen? Vervoeren ze bijvoorbeeld ook speelgoed? En als het zo’n ‘schone’ manier van vervoer is, waarom maken er niet veel meer bedrijven gebruik van? Waarom hoor en
lees ik er zo weinig over? ‘Meer weten over de binnenvaart’, typ ik de zoekbalk van Google.
“Genoeg achter de laptop gezeten Sofie”, roept mam. Voor ik het weet heeſt ze het scherm naar beneden geklapt en staar ik in haar blauwe ogen. “Ga lekker buiten spelen, als je tenminste niet bang bent voor schadelij- ke stoffen”, grapt ze. Grommend ren ik de trap op, naar mijn kamer. Ik zoek het zelf wel uit. Een beter milieu begint bij jezelf, zeggen ze toch altijd? Dat weet Ík zelfs. Dat zinnetje heb- ben mijn ouders zeker nog nooit gehoord? Ik wil zo graag ook iets doen, maar wat?
Dan heb ik een idee, ik ga een lijst maken. Zo’n lijst die ik ook altijd maak in de vakantie, met leuke dingen om te doen; zwemmen, naar de bioscoop, logeren bij een vriendin. Steeds als ik iets gedaan heb, kruis ik iets door. Ik pak een wit papier uit mijn la en schrijf er in mijn
927 | WEEK 51 - 1 18 DECEMBER 2019
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92
