MARKT ▶▶▶ KETEN ▶▶▶ PRIJSVORMING
Tomatenmarkt mist transparantie
Onderzoekers doken diep in de tomatenmarkt voor de vraag of duurzaam telen beloond wordt. Dat leverde een interessant beeld op van de brede handelspraktijk voor veel telers.
ACHTERGROND | door Jeroen Verheul I
n opdracht van minister van landbouw Carola Schouten beoordeelden onder- zoekers van Wageningen Economic Research dat duurzaam telen beloond
wordt. Voor biologische tomaten zijn de prijzen voldoende om de meerkosten te betalen. Voor gangbare tomatentelers waren de winsten in het onderzoeksjaar 2017-2018 zo hoog dat meerkosten zijn betaald voor bijvoorbeeld PlanetProof. Een vaste ver- goeding was er niet.
Telers weten prijs afnemer niet Naast de hoofdconclusie schetste het rap-
port een aantal interessante beelden van de tomatenmarkt. Eén van de uitkomsten van het onderzoek is dat telers de prijs transparantie in de ke- ten laag noemen. Zo weet een grote meerderheid van de telers niet welke prijs zijn afnemer realiseert met zijn producten. Bovendien kunnen prijzen tussen telers sterk wisselen en zijn deze slecht voor- spelbaar. In het biologische segment is het iets dui- delijker. Marktleider Nautilus Organics ver- koopt vooraf 25% van de tomaten voor een vaste prijs. De overige 75% gaat in vo- lumecontracten naar vaste afnemers waarvoor gedurende het jaar nog over de prijs onderhandeld wordt.
Nog 181 gespecialiseerde tomatenbedrijven
In Nederland waren in 2019 in totaal 247 bedrijven actief met tomatenteelt, waarvan 196 in gangbare tomaten. Daarvan worden er 181 gerekend tot de gespecialiseerde tomatenbedrijven. Er waren 50 biologische bedrijven met tomaten, waarvan er 26 als gespeciali- seerd in tomaten te boek stonden. Het tomatenareaal nam in 2019 af naar 1.614 hectare, 131 hectare minder dan in 2018, wat met virusdruk verband houdt. Het biologische tomatenareaal is met 39 hectare veel kleiner dan gangbaar en licht gedaald. 40% bedrijven groter dan 15 hectare Zo’n 60% van de gangbare tomatenbe-
42
drijven heeft een areaal van meer dan 10 hectare. 40% van de bedrijven heeft een areaal van minimaal 15 hectare. De daling van het aantal tomatenbe- drijven zet door. In de afgelopen vier jaar nam het aantal gangbare bedrij- ven met tomatenteelt af van 229 in 2016 naar 196 in 2019, een afname van 14%.
Het aantal gangbare bedrijven met On the way to PlanetProof nam toe. In 2017 waren er 22 tomatenbedrijven met 210 hectare gecertificeerde teelt. In 2019 was dat verdrievoudigd naar 73 bedrijven met 613 hectare. Dat is 37% van het areaal.
▶GROENTEN & FRUIT | 20 november 2020
De prijsverschillen tussen biologische te- lers zijn niet zo groot als bij gangbaar.
Annulering van contract Relatief veel telers vinden hun positieve in de keten bovendien zeer zwak. Meer dan de helft van hen heeft weleens (soms of vaker) te maken gehad met een plotselin- ge of ongerechtvaardigde annulering van een bestelling of opzegging van contrac- ten. Circa een derde van de telers heeft ‘soms tot vaker’ te maken met oneerlijke handelsprakrijken. Toch lag de nettomar- ge voor telers van gangbare tomaten ge- middeld op 22% in 2017-2018. Dat handel op 0% uitkomt is ook deels te verklaren uit de coöperatieve vorm van veel tussenhan- del.
De onderzoekers keken ook welk deel van de winkelprijs voor tomaten bestond uit inkoopprijs. De inkoopwaarde als percen- tage liep daar uiteen van 30% tot 90%. Het assortiment in de winkels is breed met tomaten in het basispakket (voor lage prijzen) en luxere segment en hogere prij- zen en marges.
Arealen tomatenteelt
Gangbare teelt PlanetProof Biologisch
2017 2018 2019 1.705 1.745 1.614 210 300 613 30 42 39
In Nederland areaal (hectare) gangbare teelt, PlanetProof en biologische teelt. PlanetProof is in areaal in deze tabel onder- deel van gangbaar.
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48
