879 | WEEK 08-09 21 FEBRUARI 2018


‘HET GAAT ONS OM ERVAREN: ER-VAREN’ Internaat Schulschiff Rhein in nieuw jasje


DUISBURG Het binnenschippersvak leer je in Duitsland, Oostenrijk of Zwitserland in een zogenoemd duaal systeem. Je wordt tegen betaling leerling op een schip en drie maan- den per jaar krijg je onderwijs. Dat vindt voor de meesten in Duisburg plaats, aan het Schiffer-Berufskolleg Rhein. Wonen doen de leerlingen dan tijdelijk op het Schulschiff Rhein, een drijvend internaat in een haven- bekken langs de Rijn, waar ook de werksche- pen van het Wasser- und Schifffahrtsamt liggen. Het Schulschiff heeſt net een grote re- novatie achter de rug.


49


Het is een beetje moeilijk te vinden, Rheinanlage 12A. Op nummer 12 huist de Homberger roeivereniging Germania, naast een prachtig bakstenen industriemonument: de 160 jaar oude Hebeturm (liſttoren) waar- mee treinwagons op een veerpont werden ge- zet om aan de overkant van de Rijn in Krefeld weer omhoog en op het spoor verder te gaan (en omgekeerd natuurlijk ook: wagons om- hoog hijsen).


In een grote boog door het park lopend ont- dek ik heuvel af en half verstopt achter bo- men het schoolschip (zie foto). Prachtig wit blinkend, keurig schoon, een glimmende mes- sing scheepsbel en op de achtergrond de ha- venhorizon. Een hoffelijke jongeman bege- leidt me naar het kantoor van Volker Müßig. Afgelopen jaar heeſt Müßig de leiding over het Schulschiff overgenomen. Het schip is eigen- dom van het Bundesverband der Deutschen Binnenschifffahrt (BDB), de belangrijkste Duitse branchevereniging.


“We zijn een internaat en daarnaast verdienen we nog een beetje geld”, begint het gesprek dat een moeizame start heeſt. Om de haver- klap rinkelt de telefoon. Als kokkin Galina, ‘de medewerker met de meeste dienstjaren op het schip’, de koffie heeſt gebracht, komt er rust in het gesprek. Müßig spreekt graag over zijn nieuwe taken en over het hectische eer- ste jaar, waarin de verbouwing van het schip plaatsvond.


Die viel groter uit, vanwege een niet ontdekt waterlek met bijbehorende schimmelvlekken op het schip. De renovatie en het extra bud- get dat plotseling nodig was, kon dankzij de zeer hulpvaardige steun van het BDB en sub- sidie van het verkeersministerie financieel worden gedekt. Eigenlijk wilde Müßig meer: een tweede schip voor meer slaapplaatsen aanschaffen. Want zoals nu, met een onder- wijsblok voor 129 schippersleerlingen, kan hij maar 95 leerlingen onderbrengen. Voor de rest moet hij hotelkamers inhuren. “Dat is niet ideaal. Een groot deel van het leerproces en van het sociale leven vindt namelijk op het schip plaats”.


Volker Müssig, zelf schipperszoon.


Praktijklessen De leerlingen krijgen er allerlei praktijklessen, zoals knopen leggen, veiligheidsmaatregelen, reddingszwemmen, roeien (de bootjes liggen direct naast het schoolschip), tot een schip schrobben en opknappen. Müßig hecht daar veel waarde aan: de leerlingen worden bege- leid in de juiste omgang met elkaar en met de buitenwereld. “Pet af en joggingbroek uit”. De jongens moeten weten dat ze aan het werk zijn, betaald worden en zich dus ordelijk moe- ten kleden en gedragen. “Niemand heeſt ze ooit verteld dat je binnenshuis je hoofddek- sel afdoet”.


Sociale competentie is enorm belangrijk, vindt Müßig, want niet alleen hier, ook op een binnenvaartschip zit je dagen achtereen op kleine ruimtes bij elkaar. Zo kan Müßig tallo- ze anekdotes vertellen over hoe hij dan weer streng en dan weer aanmoedigend de jon- gens en steeds meer meisjes assisteert om professionele binnenschippers te worden. Het aantal vrouwen onder de leerlingen neemt toe, dankzij de groei van de passagiersvaart. Sowieso constateert het BDB een lichte groei van het aantal leerlingen – na jaren van krimp - met meer jonge volwassenen die uit een an- der beroep komen en willen omscholen.


Woonboot “Ik zeg altijd, we zijn een hotel met


95 bedden, dat door vijf mensen wordt ge- rund.” ‘Hotel’ is wel een heel deſtig woord voor de 110 meter lange woonboot, zoals wij Nederlanders het zouden noemen. Het schip zonder machineruimte werd in 1984 ge- bouwd, speciaal als internaat voor de leerlin- gen van de scheepvaartschool. In de loop der jaren is het vaker gerenoveerd. Dit keer dras- tischer. De vensters zijn van het modernste soort. De keuken is kleiner en efficiënter in- gericht. De nu grotere mensa / examenruimte maakt een vriendelijke indruk met grote ven- sters, goede led-verlichting en lichte, houten meubels.


Er zijn twee afgescheiden vrijetijdskamertjes bij gekomen, waar groepjes zich kunnen te- rugtrekken. Alle tweepersoonsslaapkamers zijn nieuw ingericht, met elk een wc/wasta- fel-douchecabine en met airconditioning. Gemeenschappelijke toiletten en douches zijn afgeschaſt. Het interieur, dat wil zeggen: de twee bedden, de smalle kasten en de werkta- fel met twee stoelen, is ook hier in hout uitge- voerd. De kamers zijn met hun acht vierkante meter vooral functioneel. En inderdaad, met zijn tweeën op zo’n kleine ruimte is een goede omgang met elkaar bittere noodzaak.


Om in zijn hoteltaal te blijven, legt Müßig ver- der uit: “Housekeeping en facility manage- ment hebben we geoutsourced”. Klinkt ook


mooi, maar het gaat vooral om kostenbespa- ring. Het zijn de leerlingen die de boel schoon en het schip in een mooi jasje houden. Niet alleen zijn ze verantwoordelijk voor de hygië- ne op hun eigen kamers (‘Iedere ochtend bed gedekt, prullenbakken leeg’). Om toerbeurt moeten ze ook de algemene ruimten (gangen, gastentoiletten, eetzaal en dergelijke) schoon- maken. Het personeel, en Müßig in het bijzon- der, waakt nauwlettend over de discipline, vastgelegd in de ‘regels aan boord’ en her en der met foto’s nogmaals uitgelegd.


Onderwijsblokken De school in Duisburg heeſt als voordeel dat er drie maal per jaar onderwijsblokken met exa- mens plaats vinden, voor alle drie leerjaren. Het opleidingsbedrijf en de leerling kunnen zo flexibel beslissen of ze rond Pasen, in de zo- mer of rond Kerstmis aan een blok mee wil- len doen. De kerstcursus zit meestal het volst, want dan hebben de leerlingen na hun school eerst drie maanden op het schip praktijk op- gedaan. Maar de opleiding staat voor veran- deringen. Dat ligt aan de nieuwe Europese richtlijnen.


Schulshiff Rhein is verbouwd.


De Duitse binnenvaart wil zo veel moge- lijk vasthouden aan zijn eigen, zwaar op de praktijk gerichte en relatief lange ‘en dus de- gelijke’ methode. Müßig heeſt niets tegen simulatoren. In Duisburg staat immers met SANDRA de beste binnenvaartsimulator, met werkelijkheidsgetrouwe waterstromingen op de Rijn. “Maar het gaat ons om ervaren, er-varen. Daar zit het woord ‘varen’ in”, zegt Müßig met veel nadruk en grote overtuiging. “Het gaat om het met handen, hoofd en al- les erom heen meemaken. Fouten maken en ter plekke gecorrigeerd worden. Dat leer je niet met een simulator. En om het geza- menlijke gesprek tussen veteraan en bin- nenschipper-in-opleiding in de stuurhut”. Ja, dat gemeenschappelijk gesprek. Dat be- vordert Müßig eveneens op zijn Schulschiff. Er is geen wifi aan boord. Zou op het stalen schip ook heel duur zijn in de aanleg. Het grote voordeel: de jongelui duiken niet met- een met hun laptop of smartphone in hun kamer, maar blijven na het eten langer met elkaar praten.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68