1066 | WEEK 18-19 30 APRIL 2025


Oorlogsjournaal van zeegaand motorjacht Tjerk Hiddes


13


Hoogbouw rond vroegere binnenvaarthaven op Zuid


ROTTERDAM De Raad van State heeſt op 16 april alle ingediende bezwaren tegen het bestemmingsplan voor de Rijnhaven in Rotterdam ongegrond verklaard. Daarmee is het bestemmingsplan definitief vastge- steld en kan de ambitieuze gebiedsont- wikkeling met veel hoogbouw op Zuid uit de startblokken.


Het plan, dat eerder is goedgekeurd door de gemeenteraad, maakt de weg vrij voor grootschalige transformatie en dem- ping van het voormalige binnenhavenge- bied naar een levendig stadsdeel met veel groen, woningen en voorzieningen zoals een strandje. De ontwikkeling omvat onder meer het Rijnhavenpark en de bouw van circa 3.000 woningen in verschillende prijs- klassen – van sociale huur tot vrije sector.


Provisorische naamsverandering op de helling. Foto’s Museumwerf Vreeswijk


NIEUWEGEIN Sinds kort staat bij Museumwerf Vreeswijk de historische bakdeksalonkruiser Tjerk Hiddes uit 1929 op de helling voor een om- vangrijk restauratieproject. Gestript, delen van de huidplaten verwij- derd, het ziet er niet meer uit als de luxekruiser die het ooit was. Maar wie oog heeſt voor de fraaie lijnen, ziet toch de zeegaande motorkruiser alweer in volle glorie liggen.


De Tjerk Hiddes (17,45 x 3,43 m) is een schip met een rijke geschiedenis. Zo is het bin- nenkort, eind mei, 85 jaar geleden dat de eerste bladzijde werd beschreven van haar oorlogsjournaal. Over dat zwarte verleden gaat dit verhaal.


Het stalen motorjacht Tjerk Hiddes is in1929 (werf H. Haring te Boskoop) ge- bouwd voor een welgestelde Amsterdamse houthandelaar die het de naam ‘Narwal’ geeſt. Hij laat - hoe kan het ook anders voor een houthandelaar - het interieur betimme- ren met prachtig mahonie- en wortelnoten- hout. Het ontwerp van het schip is van de befaamde Henri de Voogt, die ook het exte- rieur heeſt ontworpen van motorjacht Piet Hein van koningin Juliana.


In 1936 wordt het schip verkocht aan een Engelsman en in 1939 staat het ingeschre- ven in het Lloyds Register of Ships. Het scheepje heet dan ‘Narwale’, heeſt een Engelse eigenaar en Londen als thuishaven.


Duinkerke


En dan…? De Tweede Wereldoorlog. Op 10 mei 1940 worden Nederland, België en Frankrijk door Duitse legers onder de voet gelopen. Al snel beginnen de Duitse troe- pen door te stoten richting Het Kanaal. Het Britse Expeditieleger dat in septem- ber 1939 in Frankrijk was gestationeerd om de Fransen te steunen, wordt samen met Franse legers naar de kust gedreven. Zo’n 400.000 manschappen raken bij Duinkerke vast op het strand. Hun enige uitweg is de zee!


Engeland stuurt een grote vloot, beschermd door de Royal Air Force, naar Duinkerke om hen op te halen. Duinkerke wordt intussen zwaar verdedigd en Franse eenheden dek- ken de evacuatie.


Vanwege de ondiepe kustwateren kun- nen grotere schepen alleen soldaten aan


boord nemen aan de Oostelijke havendam van Duinkerke óf ze met hun boten opha- len vanaf het strand. De Britse Admiraliteit vraagt daarom de eigenaars van kleinere boten om hulp. In totaal 400 kleinere sche- pen zoals vissersschepen, werkvaartuigen en plezierjachten geven gehoor aan die op- roep, waaronder de Narwale. Vermoedelijk wordt de Narwale ingezet om de uitgeputte manschappen op te pikken nabij het strand om hen naar de grotere transportschepen te brengen. En dat alles onder vijandelijk vuur.


Door de grote gezamenlijke inzet lukt het om van 26 mei tot en met 3 juni ongeveer 340.000 manschappen naar Engeland te evacueren, waarvan 2/3 Brits. De Duitsers maken 40.000 krijgsgevangenen en er wordt door de geallieerden heel veel materieel achtergelaten. Van de totale vloot van 860 schepen gaat ook een deel verloren. 240 vaartuigen worden tot zinken gebracht, andere worden door de Duitsers buitge- maakt. Ook de Narwale valt daarbij in Duitse handen.


Aan flarden Het schip wordt door de Duitsers omge- bouwd tot een patrouillevaartuig. Het krijgt een nieuwe naam: ‘Cor-Hilde’ en doet lange tijd zonder problemen dienst in de Eemsmonding. Tót de dag dat een Spitfire van de RAF haar in de peiling krijgt. Het schip wordt beschoten en de boeg ligt vol- ledig aan flarden. Mogelijk is het schip on- der de waterlijn niet opengereten, omdat de huid daar uit 10 mm dik staalplaat is ver- vaardigd. Hoe dan ook, de bemanning weet door veel pompen het schip te behouden en naar een veilige haven te loodsen. Op een werf wordt de schade gerepareerd en aan dek worden dubbelloops mitrailleurs gemonteerd. Ook komt er een andere mo- tor in, een Каemer-Demag die op benzine wordt gestart en eenmaal warm, op ruwe stookolie loopt.


Een onderscheidingsteken voor het scheepje.


De Cor-Hilde dient de oorlog uit en wordt later teruggevonden in Gdansk door Nederlandse marineofficieren, die door heel Europa naar voormalige Nederlandse schepen speuren. Mogelijk herkennen ze in de fraaie lijnen van de zeegaande bakdek- kruiser een Nederlands ontwerp. In 1946 komt de Cor-Hilde in konvooi met tal van andere gestolen vaartuigen vanuit Gdansk terug naar Nederland. Daar wordt het door de Rijksdomeinen geveild. Waarschijnlijk wist men niet dat het schip formeel aan een Engelsman behoorde en wordt de Cor-Hilde als ‘Wiedergutmachung’ beschouwd.


Weer thuis Het schip wordt gekocht door Johan de Jong, directeur en mede-eigenaar van Douwe Egberts, die de kruiser ‘Tjerk Hiddes’ noemt, naar de Friese zeeheld. Na zijn oorlogsavonturen is het schip dus weer terug in Nederland. De Jong is lange tijd ei- genaar geweest, tot circa 1980. Daarna zijn er nog diverse eigenaren gekomen. Nu is de Tjerk Hiddes weer terug in handen van de familie De Jong, met als doel het schip weer in haar oude glorie terug te brengen.


De restauratie mag een weg zijn van de lan- ge adem. Familie De Jong en Museumwerf Vreeswijk hebben namelijk afgesproken dat de restauratiewerkzaamheden onder de noemer ‘stopwerk’ mogen vallen. Er wordt daarom alleen in stille perioden aan het schip gewerkt, zodat de Tjerk Hiddes geruime tijd op de helling van het binnen- vaartmuseum te bewonderen zal zijn. Bron: Museumwerf Vreeswijk/ Hendrik Bijnsdorp


Scan de QR-code voor meer informatie.


250 meter hoog Ook is er ruimte voor horeca, maatschap- pelijke voorzieningen en winkels in de ‘plin- ten’ van de gebouwen. De hoogste woonto- ren, vlakbij het Nieuwe Luxor Theater, mag wel 250 meter hoog worden. De aanbeste- dingsprocedure voor het eerste bouwblok – aan de kant van metrostation Rijnhaven – start naar verwachting medio 2025.


Pompinstallatie bij gemaal Eefde verzekert watertoevoer


EEFDE Rijkswaterstaat en de regionale wa- terbeheerders nemen komende vrijdag 18 april een tijdelijke pompinstallatie in ge- bruik bij gemaal Eefde.


De installatie pompt water uit de IJssel naar de Twentekanalen, waardoor de waterstand op de kanalen op peil blijſt. Zo blijſt er vol- doende water beschikbaar voor de scheep- vaart, natuur en landbouw, de stedelijke gebieden en de drinkwatervoorziening en wordt droogteschade voorkomen aan dijken en kades.


Sluis Eefde is voorzien van twee gemalen die een onmisbare schakel vormen in het wa- tersysteem van Twente, de Achterhoek, het noordoostelijk deel van Overijssel en het zui- delijke deel van Drenthe. De gemalen pom- pen water vanuit de Gelderse IJssel in de Twentekanalen, als dat nodig is.


Beperkingen Bij een waterstand onder 3,00 meter +NAP op de IJssel treden er vanzelf beperkingen op bij de wateraanvoer voor beide gemalen. Daarom kan er - afhankelijk van de weers- en waterstandsverwachting en de watervraag - op dat moment een tijdelijke pompinstalla- tie worden bijgeplaatst. Zodra de waterstand op de IJssel weer vol- doende hoog is, pompen de gemalen van Eefde weer als gebruikelijk zoetwater vanuit de IJssel naar de Twentekanalen. De tijde- lijke pompinstallatie wordt weggehaald als de weers- en waterstandsverwachting gun- stig zijn.


volg ons op @De Scheepvaartkrant volg ons op @De Scheepvaartkrant


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72