Personen- en familierecht fiscaal
Duidelijk is dat het hanteren van meerdere, ogenschijnlijk inwisselbare begrippen en het ontbreken van goede definities leidt tot onduidelijkheid. Uit het rapport blijkt voorts nog dat aanpassingen tegemoet zouden komen aan een maatschappelijke wens om in beleid ook rekening te houden met samengestelde gezinnen.
Casus
Hierna worden de hiervoor geconstateerde gebreken inzichtelijk gemaakt aan de hand van de volgende casuspositie:
Albert en Bianca zijn in 1998 gehuwd in gemeenschap van goederen. In 2002 krijgen zij samen een zoon, Xavier. In 2011 loopt het huwelijk tussen Albert en Bianca op de klippen en vragen ze een echtscheiding aan. Albert besteedt na de echtscheiding weinig aandacht aan zijn zoon Xavier en raakt steeds meer uit beeld.
Bianca ontmoet in 2014 een nieuwe man, Charles, waarmee ze al snel gaat samenwonen. Door de gecompliceerde echtscheiding met Albert en de financiële afwikkeling daarvan, wil Bianca nooit meer trouwen. Bianca en Charles besluiten in 2014, om fiscale redenen, een notarieel samenlevingscontract met elkaar aan te gaan. Vanaf ditzelfde jaar woont Xavier permanent bij Bianca en Charles in huis, net als Yvonne en Zach, twee kinderen van Charles uit zijn eerdere huwelijk met Dominique.
In 2018 komt Bianca te overlijden na een kort ziekbed. Xavier blijft na het overlijden van Bianca bij Charles en diens twee kinderen wonen. Xavier ziet Charles als zijn enige ‘echte’ vader.
Schematisch ziet het er als volgt uit:
Charles, Xavier, Yvonne en Zach vormen samen een huishouden. In 2022 doet Charles aan Xavier, Yvonne en Zach ieder een schenking van € 10.000.
Nu is de vraag: hoe wordt de schenking door Charles aan Xavier belast met schenkbelasting?
Verschillende familiebegrippen in de schenk- en erfbelasting
Allereerst moet een onderscheid worden gemaakt tussen de civielrechtelijke en de fiscale familiebegrippen. Duidelijk is dat Charles en Xavier geen ouder en kind van elkaar zijn in juridische of biologische zin. Niet Charles, maar Albert is de juridische vader van Xavier (art. 1:199 sub a BW). Evenmin zijn Charles en Xavier bloed- of aanverwanten van elkaar (art. 1:3 BW). Aanverwantschap tussen Charles en Xavier zou alleen zijn ontstaan als Bianca en Charles een huwelijk of geregistreerd partnerschap met elkaar zouden zijn aangegaan in plaats van alleen een notarieel samenlevingscontract. Oftewel, tussen Charles en Xavier bestaat geen familierechtelijke betrekking.
Voor het fiscale recht is het anders. In art. 24 lid 1 SW is bepaald dat tariefgroep I (10-20%) mag worden toegepast op verkrijgingen door partners en afstammelingen in de rechte lijn. Bijzonder is dat de term ‘afstammeling’ niet is gedefinieerd in de wet. De Hoge Raad heeft dit ook geconstateerd en heeft onder andere in een arrest van 15 oktober 2010 (ECLI:NL:HR:2010:BO0407) overwogen dat onder het begrip ‘afstammelingen’ overeenkomstig het spraakgebruik slechts bloedverwanten in de rechte neergaande lijn kunnen worden begrepen.
Albert
Bianca
samenlevings- overeenkomst
Charles Dominique
Xavier
Yvonne
Zach
8
PE Notariaat 2022/4
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52
