Verwantschap in de Successiewet: weet u zeker dat u (geen) kinderen heeft?


Het rapport ‘Bouwstenen voor een beter belastingstelsel’, dat in mei 2020 is aangeboden aan de Tweede Kamer, bevat 169 bouwstenen om het belastingstelsel te verbeteren en/of te vereenvoudigen. Eén van deze bouwstenen is het voorstel om bepaalde familiebegrippen in de Successiewet aan te passen dan wel eenduidig te definiëren. Het voorstel is onder andere gericht op de familiebegrippen ‘kind’, ‘afstammeling’, ‘bloedverwant’, ‘aanverwant’, ‘stiefkind’ en ‘pleegkind’. Tot op heden is geen opvolging gegeven aan dit voorstel, waardoor de vraag opkomt: is dat wegens een gebrek aan noodzaak, tijd of aandacht? Aan de hand van een casuspositie wordt in dit artikel beschreven waarom de betreffende aanpassingen zijn voorgesteld en waarom actie nog altijd gewenst is.


PEN e-learning 2022, nr. 25 Personen-en familierecht fiscaal


Algemeen


Het belang van het vaststellen van de verwantschap voor toepassing van de Successiewet is evident. De schenk- en erfbelasting wordt geheven bij de verkrijger over de waarde van zijn verkrijging op het tijdstip van de schenking of ten tijde van het overlijden van de erflater. De tarieven voor de schenk- en erfbelasting zijn in Nederland gelijk. Er zijn twee tariefgroepen: tariefgroep I (10-20%) voor de partner en afstammelingen in de rechte lijn van de erflater of schenker, en tariefgroep II (20-40%) voor alle overige verkrijgers (art. 24 lid 1 SW). Daarnaast is er nog een afgeleide tariefgroep IA (18-36%) voor kleinkinderen. Elke tariefgroep bestaat uit twee tariefschijven. Deze dubbele progressie is dus afhankelijk van de familieverwantschap met de erflater of de schenker en de grootte van de verkrijging.


Ook een aantal van de vrijstellingen voor de erfbelasting (art. 32 SW) en schenkbelasting (art. 33 SW) is afhankelijk van de verwantschap of relatie tussen de verkrijger en de persoon van wie wordt verkregen.


Geconstateerde gebreken


Het voorstel in het deelrapport Vereenvoudiging belastingstelsel van het rapport Bouwstenen voor een beter belastingstelsel luidt als volgt:


‘[…] het eenduidig definiëren van het begrip kind, ((ex-)stiefkind en (ex)schoonkind) en het begrip ouder in de SW. Daarnaast wordt


mr. R.D. (Roel) de Jong is na zijn afstuderen werkzaam geweest in de belastingadviespraktijk en het notariaat. Sinds 2019 is hij werkzaam bij FBN Juristen als notarieel en fiscaal jurist, docent en adviseur. Hij is onderdeel van de redactie van Via Juridica en schrijft regelmatig artikelen voor en namens FBN Juristen.


geadviseerd de term “afstammeling” in artikel 24 SW aan te passen of te definiëren. Duidelijkheid van de wetteksten en gehanteerde begrippen leidt tot meer duidelijkheid over de wetstoepassing en minder discussies met belastingplichtigen en verzoeken hardheidsclausule.’


In het rapport wordt duidelijk gemaakt welke problemen zijn geconstateerd en waarom definiëring en verduidelijking is gewenst. Het gaat onder andere om het volgende: • De verschillende familiebegrippen in de schenk- en erfbelasting sluiten niet goed op elkaar aan en roepen vragen op bij toepassing, omdat de reikwijdte niet altijd duidelijk is;


• Voor de schenkbelasting geldt een (verhoogde) vrijstelling indien een schenking wordt verkregen ‘door een kind van de ouders’. Voor de vrijstelling erfbelasting geldt dat moet worden verkregen door ‘(klein-)kinderen’. Voor het lage tarief van de schenk- en erfbelasting moet de verkrijger een ‘afstammeling’ zijn. Vanwege de verschillende gehanteerde begrippen kan het voorkomen dat wel het verlaagde tarief geldt, maar niet de hogere vrijstelling;


• Voor het begrip ‘ouders’ bestaat noch een fiscale noch een civiele definitie;


•


In art. 19 SW is onder meer bepaald dat aanverwanten worden gelijkgesteld met bloedverwanten. Maar hoever reikt deze gelijkstelling voor wat betreft stiefkinderen en schoonkinderen (en hun afstammelingen);


• Het pleegkindbegrip is niet ‘partner-proof’.


fbn.nl/pe-notariaat


7


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52