De erfovereenkomst in Nederland; wat is verboden en wat is mogelijk?


Er zijn wel strenge vormvereisten verbonden aan de globale erfovereenkomst, aangezien het ingrijpende gevolgen kan hebben. De belangrijkste eis betreft de medewerking van alle erfgenamen. Iedere globale erfovereenkomst dient ook te worden vastgelegd in een notariële akte. De notaris speelt een grote rol bij het proces van het sluiten van deze overeenkomst.


Europese Erfrechtverordening: onder voorwaarden toch mogelijk om in Nederland een erfovereenkomst te sluiten


Ondanks het verbod dat Nederland kent op de erfovereenkomst als zodanig (art. 4:4 BW), bestaat op grond van de Europese Erfrechtverordening (hierna: Erfvo) wel een beperkte mogelijkheid tot het sluiten van een erfovereenkomst in Nederland.


In de Erfvo is in art. 3 lid 1 sub d bepaald dat onder ‘uiterste wilsbeschikking’ wordt verstaan een testament, een gemeenschappelijk testament of een erfovereenkomst. Op grond van art. 3 lid 1 sub b Erfvo wordt met de erfovereenkomst bedoeld een overeenkomst, met inbegrip van een uit wederkerige testamentaire beschikkingen voortvloeiende overeenkomst die, met of zonder tegenprestatie, rechten op de toekomstige nalatenschap of nalatenschappen van een of meer partijen bij de overeenkomst in het leven roept, wijzigt of doet vervallen. Dit begrip dient verordeningsautonoom te worden uitgelegd.


‘‘Personen die in Nederland hun gewone verblijfplaats hebben, kunnen in Nederland onder omstandigheden toch rechtsgeldig een erfovereenkomst sluiten.’’


Toelaatbaarheid erfovereenkomst met betrekking tot erfopvolging van één persoon Art. 25 Erfvo bevat de regeling over het sluiten van een erfovereenkomst. Wanneer een erfovereenkomst betrekking heeft op de erfopvolging van één persoon, worden de toelaatbaarheid, materiële geldigheid en de rechtsgevolgen tussen de partijen, daaronder begrepen de voorwaarden voor ontbinding, bepaald door het recht van de staat van de gewone verblijfplaats van deze persoon, te weten de gewone verblijfplaats op de dag waarop de overeenkomst is gesloten (art. 25 lid 1 Erfvo). Dit wordt ook wel een


eenzijdige erfovereenkomst genoemd. Een voorbeeld hiervan is een Nederlander met gewone verblijfplaats in Duitsland die naar Duits recht rechtsgeldig een erfovereenkomst sluit met zijn kind (bijvoorbeeld de overeenkomst waarbij het kind afstand doet van zijn legitieme portie, ook wel genoemd het Pflichtteilsverzichtsvertrag § 2346 e.v. BGB). Deze erfovereenkomst is dan ook geldig in Nederland, omdat het naar Duits materieel recht mogelijk is om zo’n erfovereenkomst te sluiten. De erfovereenkomst blijft geldig, ook indien de erflater enige tijd later een testament maakt met daarin een rechtskeuze voor Nederlands erfrecht.


Toelaatbaarheid erfovereenkomst met betrekking tot erfopvolging van meerdere persoon Een erfovereenkomst die betrekking heeft op de erfopvolging van meerdere personen (meerzijdige overeenkomst) is alleen rechtsgeldig indien deze toelaatbaar is onder het recht van de staten waar de desbetreffende personen hun gewone verblijfplaats hadden, indien de personen zouden zijn overleden op de dag waarop de overeenkomst is gesloten (art. 25 lid 2 Erfvo). Als twee Nederlanders met hun gewone verblijfplaats in Duitsland een erfovereenkomst sluiten waarin over en weer wordt overeengekomen om een derde bepaalde goederen na te laten, dan is deze erfovereenkomst geldig in Nederland.


Erfovereenkomst sluiten in Nederland? Rechtskeuze Personen die in Nederland hun gewone verblijfplaats hebben, kunnen in Nederland onder omstandigheden toch rechtsgeldig een erfovereenkomst sluiten. Indien een van hen de nationaliteit heeft van een staat waar een erfovereenkomst is toegelaten, kan namelijk een rechtskeuze worden uitgebracht voor het recht van die staat. De rechtskeuze kan worden gemaakt op grond van art. 22 Erfvo of art. 25 lid 3 Erfvo. Hierbij moet onderscheid worden gemaakt tussen eenzijdige en meerzijdige erfovereenkomsten. De toelaatbaarheid van een eenzijdige overeenkomst wordt bepaald door het rechtsstelsel dat toepasselijk is op de erflater die de bindende beslissingen neemt in de erfovereenkomst. De toelaatbaarheid van een meerzijdige overeenkomst heeft betrekking op alle toepasselijke rechtsstelsels van de betrokken partijen.


De eerste mogelijkheid voor een rechtskeuze is neergelegd in art. 22 lid 1 Erfvo: ‘1. Een persoon kan als het recht dat zijn erfopvolging in het geheel beheerst, het recht van de staat kiezen, waarvan hij op het tijdstip van de rechtskeuze of op het tijdstip van overlijden de nationaliteit bezit.


www.pe-notariaat.nl 7


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44