PERSONEN- EN FAMILIERECHT FISCAAL


De erfovereenkomst in Nederland; wat is verboden en wat is mogelijk?


In Nederland geldt een verbod op de erfovereenkomst, een overeenkomst met de strekking te beschikken over een nog niet opengevallen nalatenschap in haar geheel of een evenredig deel daarvan (art. 4:4 lid 2 BW). Dat geldt niet voor onze buurlanden. België kent bijvoorbeeld de ‘globale erfovereenkomst’ en Duitsland het ‘Erbvertrag’. In internationale gevallen kan het soms, vanwege de toepasselijkheid van bijvoorbeeld Belgisch of Duits recht, toch mogelijk zijn om in Nederland een erfovereenkomst te sluiten. In dit artikel wordt op deze mogelijkheid nader ingegaan.


mr. J.M.M. (Judith) Kluitman heeft haar master Notarieel recht afgerond aan de Universiteit van Leiden (2021). Sinds juni 2020 is zij werkzaam bij FBN Juristen. Als notarieel en fiscaal jurist houdt ze zich voornamelijk bezig met juridische werkzaamheden voor de databank Via Juridica. Ook is zij verantwoordelijk voor de Via- Juridica Nieuwsbrief die elke twee weken wordt verstuurd.


ONTLEEND AAN: ELN 2021, NR 20 | PERSONEN- EN FAMILIERECHT FISCAAL


Erfovereenkomst als zodanig in Nederland verboden


Art. 4:4 lid 2 BW luidt als volgt: ‘Overeenkomsten strekkende tot beschikking over nog niet opengevallen nalatenschappen in hun geheel of over een evenredig deel daarvan, zijn nietig.’


Op grond van art. 4:4 lid 2 BW is de erfovereenkomst als zodanig in Nederland verboden. Een overeenkomst met werking na overlijden, is wel toegestaan als deze niet strekt tot beschikking over een nog niet opengevallen nalatenschap in haar geheel of een evenredig deel daarvan (art. 4:4 lid 2 BW). Een voorbeeld hiervan is de schenking ter zake des doods (art. 7:177 BW).


In enkele andere landen, onder meer in België en Duitsland, is het wel mogelijk om een erfovereenkomst te sluiten. België kent bijvoorbeeld, naast de punctuele erfovereenkomst, de globale erfovereenkomst, waarin erflaters met hun


6


kinderen gezamenlijk afspraken kunnen maken over hun nalatenschap. Hiervoor gelden strikte vormvereisten. Duitsland kent onder meer het zogenoemde Erbvertrag (§ 1941 BGB) en het Pflichtteilsverzichtsvertrag (§ 2346 e.v. BGB). Hierna wordt kort ingegaan op de Belgische globale erfovereenkomst.


Globale erfovereenkomst in België


België kent in principe ook een verbod op de erfovereenkomst als zodanig. De lijst van uitzonderingen op dit verbod is echter groter dan in Nederland. Een belangrijke uitzondering op het verbod is de globale erfovereenkomst, die sinds 1 september 2018 in de Belgische wet is opgenomen (art. 1100/1 e.v. Belgisch Burgerlijk Wetboek). Deze erfovereenkomst biedt de mogelijkheid voor erflaters om samen met (al) hun kinderen (bindende) afspraken maken over de nalatenschap. Zo kan vooraf evenwicht worden gecreëerd tussen de erfgenamen en kunnen eventuele conflicten na het overlijden worden voorkomen.


PE Notariaat 2021/3


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44