072 Cultuur


Rondleiding & presentatie Wilt u eens een kijkje nemen in de KB en met


eigen ogen de medische schatten bewonderen? Donderdagochtend 6 november vindt er, speciaal voor VvAA-leden, een rondleiding plaats. Na een algemene introductie over de KB wordt vervolgens in een presentatie nader


ingegaan op de in dit artikel genoemde werken. Voor meer info en aanmelden: vvaa.nl/ledenvoordeel.


De rijk geïllustreerde 18e-eeuwse boeken van de Amsterdamse apotheker Albertus Seba bevatten zorgvuldig ingekleurde platen en laten de nieuws- gierigheid van die tijd zien naar de natuurlijke wereld en haar mogelijke medische toepassingen.


kingen in druk verspreid en bereikten ze de internationale wetenschappelij ke wereld.”


Amsterdamse apotheker Medische kennis was in de vroegmoderne tij d nauw verbonden met kennis van plan- ten. De KB bezit fraaie kruidboeken uit de 16e en 17e eeuw, van auteurs als Rembert Dodoens, met zij n Cruydeboeck (1554), en Carolus Clusius, met minutieuze illustra- ties en toepassingen. Daarnaast bewaart de KB de rij k geïllustreerde boeken die de Amsterdamse apotheker Albertus Seba in de 18e eeuw liet uitgeven over zij n beroemde rariteitenkabinet. In dat kabinet bracht Seba een enorme


verzameling van exotische dieren, plan- ten en fossielen bij een. De gedrukte delen, getiteld Locupletissimi rerum naturalium thesauri (1725 – 1735, met een postuum deel in 1759), bevatten zorg- vuldig ingekleurde platen, variërend van kikkers tot olifanten. “Het toont de nieuwsgierigheid van die tij d naar de natuurlij ke wereld en haar mogelij ke medische toepassingen”, legt Geleij ns uit. De 18e eeuw bracht verfij ning in ana-


tomisch onderzoek. De KB bezit boeken met gedetailleerde en kleurrij ke platen van het menselij k lichaam, soms met primitieve kleurendruk, soms met de hand ingekleurd. Ze tonen de toenemende precisie waarmee het lichaam in beeld werd gebracht. Onder de anatomische


werken bevinden zich ook gedrukte uit- gaven van Frederik Ruysch, de Amster- damse arts die internationale roem verwierf met zij n ingenieuze preparaten. In zij n Thesaurus anatomicus (1701 – 1716) liet hij met kopergravures zien hoe hij lichamen conserveerde door bloedvaten met een gekleurd wasmengsel te vullen en weefsels op kunstzinnige wij ze te rangschikken. Deze werken behoren tot de anatomische hoogtepunten in de KB.


Medisch werk in oorlogstijd Niet alleen oude drukken zij n van belang. De KB bezit ook fotoboeken van Arius van Tienhoven, een Nederlandse arts die tij dens de Eerste Wereldoorlog op de Balkan werkte. Hij legde in woord en beeld het werk in veldhospitalen vast: primitieve operatiekamers in tenten,


Illustratie uit Frederik Ruysch’ Thesaurus animalium primus / Het eerste cabinet der dieren. Amsterdam, 1710.


gewondenverzorging, en het dagelij kse medische werk in oorlogstij d. “Het resul- taat is een indringend document dat nu, vanwege privacyregels, waarschij nlij k niet meer gepubliceerd zou kunnen worden”, aldus Geleij ns. “Maar juist dat soort egodocumenten maken de collectie waardevol.” De KB kij kt inmiddels ook naar de


Foto van Arius van Tienhoven, een Nederlandse arts die tijdens de Eerste Wereldoorlog op de Balkan werkte en die in woord en beeld het werk in veldhospitalen vastlegde.


actualiteit en zoekt manieren om de collectie inclusiever te maken. Daarbij wordt ook gekeken naar bronnen uit Suriname, voormalig Nederlands-Indië en naar werken vanuit de LHBTI-gemeen- schap. Het idee is om zo een bredere weerspiegeling van de samenleving vast te leggen: niet alleen de dominante stem- men van westerse mannelij ke onder- zoekers, maar ook perspectieven van vrouwen, koloniale gemeenschappen en minderheden. “Het is nog pril”, zegt Geleij ns, “maar het is een belangrij ke stap om ook deze stemmen en ervaringen in de nationale collectie een plek te geven.”


<


<


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92