Colofon Jaargang 91, nummer 10, 10 oktober 2025


Hoofdredacteur Martijn Reinink Eindredacteur Marcel van Dijk Redacteuren Monique Bowman, Andrea Linschoten, Marte van Santen Vormgever Conny Lubbersen Redactieassistent en Ledemaatjes Martine de Paauw-Rolf Ledenvoordeel Laura van Neerbos Arts en Auto online Frederieke van Velzen, Rani Ramjatan


Verantwoordelijk uitgever Marijn Houwert Directeur Vereniging VvAA Hans van der Schoot


Redactieadres Orteliuslaan 750, 3528 BB Utrecht. Postbus 8153, 3503 RD Utrecht, 030 247 43 41 (alleen voor vragen m.b.t. tijdschrift en/of redactie), mail: redactie@artsenauto.nl website: artsenauto.nl


Advertentieverkoop Voor al uw wensen rondom adverteren kunt u contact opnemen met Klaas Jan Rosenberg van Dock35 Media: klaasjan@dock35media.nl, 0314 35 58 40. Voor coördinatie van advertentiemateriaal: Heidi Reparon, traffic@dock35media.nl, 0314 35 58 39. Mocht u de mogelijkheden van een bredere samenwerking willen bespreken, dan helpt Benno Aalders u graag verder: benno.aalders@artsenauto.nl, 06 53 92 13 97. Ledemaatjes voor leden? zie ledemaatjes.nl.


Bestuur Vereniging VvAA Jacqueline Joppe, verpleegkundige niet praktiserend (voorzitter); Marijn Houwert, traumachirurg (voorzitter); Conny van Velden, verpleegkundige (secretaris); Daniëlle Boonzaaijer, tandarts- endodontoloog niet praktiserend (penningmeester); Brigitte Cornelissen, dierenarts; Nathan Hutting, fysiotherapeut; Raymonda Romberg, anesthesioloog; Danka Stuijver, huisarts


Humorenleer


De patiënt is glashelder. Hij wil geen homoseksueel, geen hoofddoek en niemand van kleur aan zijn bed. En dus sturen de collega’s verpleeg- kundige Khadija Sabriye (zie cover en pagina 46) op hem af. Ze vertelt meneer dat ze op de hoogte is van zijn voorkeuren. “Het goede nieuws voor u is”, zegt ze, “ik ben geen homoseksueel. Het slechte nieuws: ik ben een vluchteling uit Somalië. Maar volgens uw dossier bent u hoog- opgeleid, volgens de psycholoog bent u helder, dus mijn conclusie is dat u niet moet zeiken.” Eeuwenlang draaide het in de geneeskunde om de humorenleer.


Medici zochten de oorzaak van aandoeningen in de balans van de vier lichaamsvochten (humores): bloed, slijm, zwarte gal en gele gal (zie pagina 70). Door de eeuwen heen evolueerde de geneeskunde, net als het woord ‘humor’. Dat associëren we in het Nederlands allang niet meer met vocht, maar met een grap en een lach. Misschien doen we er goed aan om die humorenleer terug te halen


in de zorg, maar dan in de betekenis van nu. Humor als interventie. Als toon, timing en context kloppen, kan een grap of kwinkslag patiënt en zorgprofessional helpen. Humor breekt spanning, maakt contact lichter én kan een schild of wapen zijn in een tijd waarin zorgverleners steeds vaker te maken krijgen met verbale agressie en discriminatie. De patiënt die geen zorgprofessional van kleur aan zijn bed wilde


Arts en Auto is het in 1935 opgerichte verenigingstijdschrift van VvAA en wordt gemaakt door een onafhankelijke redactie. Arts en Auto is tegenwoordig veel meer dan alleen een tijdschrift en het is ook al lang niet meer bestemd voor artsen alléén. Wilt u weten waarom de titel al die jaren toch ongewijzigd is gebleven? Zie artsenauto.nl/titel.


Arts en Auto verschijnt 10 x per jaar en Arts en Auto Student verschijnt 3 x per jaar.


VvAA telt 138.517 leden onder wie 21.739 studentleden.


Contributie: leden tot 30 jaar gratis, leden tot 67 jaar € 46,-, leden boven 67 jaar € 29,-. (Betaalt u via automatische incasso? Dan krijgt u € 1,50 korting.)


Ledenservice 030 247 47 89 U kunt al uw wijzigingen ook doorgeven via vvaa.nl/mijngegevens.


Advertenties staan onder controle van de redactie en kunnen worden geweigerd zonder opgaaf van redenen. Advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen, gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland. Daarnaast zijn de Algemene Advertentie Voorwaarden van Dock35 Media van toepassing. Op verzoek wordt een exemplaar toegezonden.


(c) Copyright 2025. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie of uitgever. Dock35 Media en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. Van werken van beeldende kunstenaars, aangesloten bij een Cisac-organisatie zijn de auteursrechten geregeld met Pictoright te Amsterdam.


PEFC-gecertificeerd


ISSN 0004-3966 Verschijnt:


10 maal per jaar Druk: Senefelder PEFC/30-31-151 MissetDoetinchem


gecontroleerde bronnen


pefc.nl


Dit product komt uit duurzaam beheerde bossen en


Martijn Reinink, hoofdredacteur martijn.reinink@artsenauto.nl


hebben, weet even niet hoe te reageren op de woorden van de ver- pleegkundige. Maar uiteindelijk lachen ze allebei. Het ijs is gebroken. Zo laat Khadija Sabriye zien wat je met zelfspot en lef kunt bereiken. Maar bovenal: dat menselijkheid het wint van uitsluiting. En dat we, hoe ver standpunten ook uiteenlopen, altijd kunnen kiezen voor verbinding. Met de verkiezingen voor de deur een boodschap die het verdient gehoord te worden.


Redactioneel 003


Khadija Sabriye laat zien wat je met zelfspot en lef kunt bereiken


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92