044 Reizen I


n het hoge noorden van Europa broeden kraanvogels in stille venen. Zodra de zomer langzaam plaatsmaakt voor de herfst, groeperen de kraanvogels zich. Ze maken zich op voor de trek naar het zuiden, aangezien er in het koude noorden niets te eten overblij ft.


Geleidelij k trekken de groepen steeds verder zuidwaarts. Dat doen ze op ‘vaste’ halteplaatsen. Na Zuid-Zweden is in oktober/begin november het Duitse Diepholz aan de beurt. Diepholz ligt ongeveer 140 kilometer ten


oosten van Enschede en is (via de snelwegen) gemakkelij k en snel te bereiken. De stad werd ‘groot’ door de aanwezigheid van een militaire luchtmachtbasis en telt tegenwoordig bij na 18.000 inwoners. Het meest prominente gebouw is het kasteel van Diepholz, dat uit de 10e eeuw stamt. Rond het kasteel ligt een aantrekkelij k park. Vlakbij het kasteel ligt de Munt, waar vanaf de 13e eeuw munten werden geslagen. Daarnaast kent de stad enkele vakwerk- gebouwen. De naam Diepholz komt vermoedelij k van


‘deveren’, wat trillen betekent, een directe verwij zing naar trilveen. Hoewel het landschap in de loop van de eeuwen fl ink op de schop is gegaan, ligt er nog steeds een ring van prach- tige hoogveengebieden rond Diepholz, die ‘Mooren’ worden genoemd. Hoogveen kent een interessante ontstaans-


geschiedenis. Het ontstond na de laatste ij stij d, vanaf 11.700 jaar geleden, in gebieden met een gebrekkige waterafvoer. In dergelij ke natte milieus groeien veenmossen. Dit plantje groeit boven het grondwater gewoon verder, waardoor er een lens van water onder het oppervlak ontstaat en het veen onder de voeten trilt. Veenmossen groeien tergend langzaam:


ongeveer één millimeter per jaar. In de loop van duizenden jaren kan zo echter toch een dik pakket van afgestorven veenmossen ontstaan, het eigenlij ke hoogveen. Het resultaat is een moeras, waarbij het landschap eigenlij k uit water noch land bestaat. De slappe bodem is verraderlij k; voor je het weet zak je metersdiep weg. Op deze slappe grond groeien dan ook geen bomen; zij waaien direct om of zouden uiteindelij k overwoekerd worden door het veenmos. In dit extreme landschap komen diverse


Lezersvoordeel


Birding Breaks organiseert dit najaar en komend


voorjaar enkele weekenden naar Diepholz. Voor meer informatie, zie pagina 47.


bij zondere soorten voor, zoals de heikikker (die in maart smurfenblauw kleurt), lavendel- heide, ronde zonnedauw, kleine veenbes, eenarig wollegras en vele libellensoorten. Ook de kraanvogel prefereert hoogvenen, omdat natuurlij ke vij anden nauwelij ks bij de nesten komen. Kraanvogels zij n zeer schuw en broeden dan ook alleen in hoogvenen waar


geen mensen komen. Dit doen ze vooral in het hoge noorden, maar in toenemende mate ook in Duitsland en zelfs in Nederland, zoals in het Fochteloërveen.


Nieuwe natuur Hoogvenen kwamen vroeger op uitgestrekte schaal voor in grote delen van Drenthe, Noord- Brabant en ook de omgeving van Diepholz. De natte grond was onbruikbaar; de hoogvenen bleven lang onaangeroerd. Gedroogd hoogveen – turf – vormt echter een prima brandstof. Toen de bevolking vanaf de middeleeuwen sterk begon te groeien, kon hout niet meer in de behoefte aan brandstof voorzien en werd het lucratief hoogveengebieden af te graven. Dit stopte met de komst van steenkool, een veel effi ciënter alternatief. Toch ging het winnen van turf gewoon verder,


nu onder andere voor de potgrondindustrie. En hoewel de natuurwaarde van het gebied al een eeuw onderkend wordt, is rond Diepholz nog tot afgelopen decennium turf gewonnen. Ironisch, aangezien meteen daarna met veel Europees subsidiegeld aan natuurherstel werd gedaan. Waar in het voorjaar het aantal broedende


kraanvogels rond Diepholz beperkt is, worden de hoogvenen in het najaar overspoeld door tienduizenden kraanvogels. Dat heeft twee redenen: in de eerste plaats kunnen ze veilig in de venen overnachten, en daarnaast is er overdag op de akkers rond de venen voldoende voer vinden. Sterker nog, de kraanvogels krij gen hier extra voer (maïs) aangeboden. Pas als al het voedsel op is en het weer omslaat, trekken ze verder naar Frankrij k. Overdag loont het de moeite met de auto


rond de hoogvenen te rij den. De kraanvogels genieten dan op de akkers van de maïs. Ook andere vogels doen dat, zoals (grauwe) ganzen en houtduiven. Kleine zoogdieren, die ook op de maïs afkomen, trekken weer torenvalken aan. In de avond verzamelen zich op de akkers steeds grotere groepen kraanvogels die tegen zonsondergang koers zetten naar de venen. Het is bij zonder indrukwekkend om duizenden kraanvogels tegelij k over te zien vliegen, maar vooral ook te horen. Ze maken een opvallend trompetterend geluid. De beste plek om dit spektakel te mee te


maken, is het Rehdener Moor. Er staat zelfs een speciale uitkij ktoren, maar eigenlij k is het beter om op de weg naast de toren te gaan staan, omdat je dan beter rond kunt kij ken. Ook aan de oostzij de van het Neustäder Moor staat een uitkij ktoren (Großen Turm). Tot het laatste schemerlicht gaat het schouwspel door, wanneer ook groepen van verder weg zich melden. Kippenvel! <


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84