Tekst: Marte van Santen Fotografie: De Beeldredaktie/Guido Benschop


037


Iedere donderdagmiddag helpt straattandarts Didi Landman daklozen, illegalen en andere mensen die geen geld of verzekering hebben voor tandheelkundige zorg. Dat doet ze gratis. “De meeste gebitten zijn niet te redden.”


I


n de negen jaar dat ze als straat- tandarts actief is, heeft Didi Landman (53) van alles voorbij zien komen. Een man met klop- pende kiespijn die het probleem probeerde te verhelpen door zelf met een schroevendraaier de


wortel te verwijderen. Een meisje van 23 met een rottend gebit als gevolg van een Redbullverslaving. Een dakloze zonder tanden die uit schaamte een nepgebit had geknutseld van acryl. Hoe erg haar patiënten er ook aan toe zijn, Landman behandelt ze allemaal met evenveel res- pect. “Zoals ik ook behandeld zou willen worden als ik in hun schoenen stond”, vat ze haar drijfveer krachtig samen. De van oorsprong Zuid-Afrikaanse


tandarts werkte al jaren in Nederland, toen ze in 2015 de Rotterdamse straat- tandarts Frans Rooijakkers ontmoette. Omdat hij met pensioen ging, zocht hij iemand om zijn taken over te nemen. Dat ga ik doen, dacht Landman meteen. “Ik woon en werk in Kralingen, een rijke buurt waar je zelden ellende ziet. Het leek me heel waardevol om ook patiënten te kunnen helpen die minder fortuinlijk zijn.” Dus besloot ze om, naast haar reguliere


tandartswerk, een middag in de week mensen van de straat te gaan helpen. “Eerst deed ik dat in mijn eigen praktijk. Dat vonden mijn eigen patiënten echter niet zo prettig. Bovendien kon ik mijn veiligheid en die van mijn medewerkers er niet garanderen. Daarom zijn we met de straatpraktijk naar Spoedpost365 in het Erasmus MC verhuisd. Dat bedrijf doet ’s avonds en in het weekend nood- behandelingen. Op donderdag mag ik er gratis een tandartsstoel gebruiken. Ik neem alleen mijn eigen spullen en een assistente mee.”


Al tijdens haar studie aan de Universiteit van Stellenbosch besteedde de tandarts- in-spe een deel van haar tijd aan wel- zijnswerk. “In onze opleiding kregen we het vak gemeenschapskunde. Daarvoor werden we er met busjes op uitgestuurd om mensen in arme wijken gratis te behandelen. Onze praktijk was een uit- klapbare stoel, de zon onze lamp.” Eenmaal hier (ze kwam en bleef voor


haar grote liefde, met wie ze inmiddels 26 jaar is getrouwd) had ze geen idee dat er ook in het welvarende Nederland men-


is vaak de eerste stap naar een nieuw leven’


sen zijn met verrotte gebitten. Dat besef kwam pas toen ze als straattandarts aan de slag ging. “In het begin zag ik vooral daklozen en illegalen. In de loop van de tijd kwamen er echter steeds meer patiënten bij die wel een dak boven hun hoofd hebben, maar geen geld om naar de tandarts te gaan. Laatst zag ik een man die zo veel pijnstillers had gebruikt, dat hij met een maagbloeding op de intensive care was beland. Belachelijk natuurlijk, zijn verrotte kies had gewoon gratis getrokken moeten worden.” Als het aan haar ligt, komt de basale


tandzorg liever vandaag dan morgen terug in het basispakket. Met voorbeel- den uit haar straatpraktijk probeert ze politici en zorgverzekeraars van het belang te overtuigen. “De consequenties van een slecht gebit zijn enorm. Het beïnvloedt je zelfvertrouwen, je sociale


‘Een nieuw gebit


contacten, je liefdesleven en je kans op een baan. Bovendien vergroten ontste- kingen in de mond de kans op allerlei andere gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten en kanker. Basale tandzorg is dus geen luxe, maar bittere noodzaak.”


Netwerk Wekelijks ziet Landman zo’n vijftien patiënten in haar straatpraktijk. De meeste tijd gaat op aan het plaatsen van gedeeltelijke en volledige kunstgebitten. Samen met het trekken van tanden en kiezen, doet ze dat het meest. Inmiddels weten mensen uit heel Nederland haar te vinden, waardoor haar wachttijd is opgelopen tot zes maanden. “De verha- len zijn zo schrijnend dat ik ze niet eens meer durf te lezen. Daar lig ik alleen maar wakker van.” Waarom lijft ze dan niet meer tand-


artsen in bij haar straatpraktijk? “Dat lijkt me fantastisch, maar in negen jaar heb ik niet één andere Rotterdamse tandarts gevonden die dit werk ook wil doen. Je verdient er natuurlijk niets aan. Aan de andere kant: de dankbaarheid van patiënten is niet in geld uit te druk- ken. Een nieuw gebit is voor veel mensen de eerste stap op weg naar een ander leven. Het is een voorrecht om daaraan te mogen bijdragen.” Door publiciteit over haar werk — de


KNMT nomineerde Landman dit voor- jaar als tandarts van het jaar — werden in ieder geval twee collega’s in Den Hoorn en Breda geënthousiasmeerd. “Fantastisch dat zij daar nu hetzelfde werk doen als ik. Hopelijk is dit pas het begin. Mijn droom is dat we over een paar jaar een netwerk hebben met straattandartsen in heel Nederland.”


Hulp


Voor haar werk als straattandarts is Didi Landman bijna volledig afhankelijk van giften en donaties. Ze heeft daarvoor de stichting Dental Care for Homeless People Foundation opgericht. Het ingezamelde geld gebruikt ze voor de bekostiging van materialen en een assistente. Meer informatie: straattandarts010.nl.


<


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84