Tekst: Rineke Wisman Beeld: Shutterstock
dokter verzuipt T
Een op de acht medisch specialisten ervaart aan burn-out gerelateerde klachten. Dat heeft directe gevolgen voor de patiëntveiligheid. Hoe komt het en is er wat aan te doen? “Als je zegt dat het niet goed met je gaat, vinden collega’s je dan nog wel een goede dokter?”
ien tot vijftien procent van de medisch specia- listen in Nederland loopt rond met een verhoogd burn-outrisico. Een op de acht medisch specialis- ten (12,4 procent) ervaart aan burn-out gerelateer-
de klachten. Dat bleek uit het Nationaal Welzijnsonderzoek Zorg uit 2014 (onder 1241 VvAA-leden) en een daaropvolgende quickscan van VvAA en Triple i (onder 2810 VvAA-leden) in 2015. Het welzijnsonderzoek focuste op de be-
zieling van zorgverleners. Die is er volop, maar er is ook een andere kant aan deze medaille. Erik Drenth, tot afgelopen jaar werkzaam als directeur Risicomanage- ment voor de gezondheidszorg bij VvAA, schrok van de cijfers en vertaalde ze door naar de ziekenhuispraktijk. Drenth: “Een op de acht medisch specialisten; dat zijn er gemiddeld 25 per ziekenhuis. Aange- zien het merendeel van die artsen gewoon aan het werk is, heeft dat gevolgen voor de zorg en voor de patiëntveiligheid.” Drenth werkte deze gedachte uit in
een onderzoek. Voor zijn master risico- management aan de Universiteit Twente onderzocht hij de relatie tussen burn-out bij jonge medisch specialisten en patiënt- veiligheid en welke interventies mogelijk kunnen bijdragen aan risicobeheersing. Zijn hypothese: “Als je de klachten vroeg
herkent en bespreekbaar maakt, voorkom je langdurige uitval en kun je potentiële risico’s voor de patiënt beter beheersen.” Een zoekopdracht in de database
Pubmed met de termen ‘burn-out’ en ‘healthcare’ leverde meer dan 3000 hits op. Drenth vond tien onderzoeken met een specifi eke relatie met patiëntveilig- heid. “Uit al deze onderzoeken bleek: hoe hoger de burn-out-scores, dus hoe slechter iemand zich voelt, hoe meer zelf gerapporteerde medische fouten en hoe lager de artsen zelf de kwaliteit en de veiligheid voor patiënten beoor- deelden.” De artsen noemden daarbij als voorbeelden het onvoldoende bespreken van behandelopties, het onvoldoende beantwoorden van vragen van patiënten, ontslag uit het ziekenhuis zonder goede diagnose, maar ook ‘ernstige fouten’ met consequenties voor de patiënt. Drenth: “Een Zwitsers onderzoek onder ic-teams laat zien dat een hoge score op de vermoeidheidsdimensie van burn-out samengaat met een hoger sterftecijfer op de intensive care.”
Vicieuze cirkel Wat wordt onder een burn-out verstaan? Het is een conditie die zich kenmerkt door extreme vermoeidheid of uitput- ting, een cynische houding of afstand ten aanzien van het werk en een vermin- derde persoonlijke bekwaamheid om
het werk uit te voeren. “Een burn-out ontstaat stapsgewijs”, benadrukt Drenth. “De klachten nemen steeds verder toe, waardoor iemand steeds minder in staat is om optimaal te functioneren. Het is een vicieuze cirkel. Je verliest energie door de klachten, waardoor je nog meer klachten krijgt en nog meer energie verliest. Dat proces is lastig om zelfstan- dig te doorbreken en houdt zichzelf in stand, vaak tot het moment dat iemand omvalt. Soms letterlijk.” Een burn-out wordt meestal pas onder-
kend als het te laat is. Dat heeft verschil- lende oorzaken. Drenth: “Een arts is niet ziek. De patiënt is ziek. Punt. Vanuit die gangbare mentale attitude loop je gemakkelijk aan jezelf voorbij.” Maar het kan ook zijn dat iemand zijn klachten uit angst probeert te verbergen. Als je zegt dat het niet goed met je gaat, vinden je collega’s je dan nog wel een goede dok- ter? “Het is een gevoelig onderwerp, een taboe. Als arts mag je de patiënt immers niet in gevaar brengen. Het is moeilijk om jezelf uit die neerwaartse spiraal te trekken”, stelt Drenth.
Verpakte hulpvraag “Het lastige met een burn-out is dat de hulpvraag vaak verpakt zit in een andere boodschap”, zegt Loes van der Linden, operationeel directeur bij CarrièreCentrum Zorg van VvAA. Dage- lijks melden artsen en paramedici zich bij het centrum met persoonlijke vraag- stukken. “Niemand zegt: ‘Ik zit tegen een burn-out aan. Kun je mij helpen?’ Daar kom je altijd pas in een persoonlijk gesprek achter.” Aan burn-out gerela- teerde klachten kunnen bijvoorbeeld ontstaan als iemand confl ictmijdend is en daardoor te veel diensten aanneemt. Of als iemand perfectionistisch is, en daardoor een chronisch gebrek aan tijd – en een teveel aan stress – ervaart.
ArtsenAuto mei 2016 017
<
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100
