Juridisch
‘Niet elke tekortkoming in de vervulling van de bestuurstaak leidt tot aansprakelijkheid. Daar is meer voor nodig’
sprakelijk is, maar de bestuurder omdat zijn systeem verwijtbaar heeft gefaald? Is straks een van beiden altijd de klos?” Volgens Theo Schraven, partner van
de Governance University Advisory dat zorginstellingen adviseert over bestuur- lijke aangelegenheden, valt het op dit moment allemaal nog wel mee met de persoonlijke aansprakelijkheid van zorgbestuurders. Hij constateert vooral dat de huidige aansprakelijkheidsmoge- lijkheden van zorgbestuurders onvol- doende in lijn liggen met de grootte en de risico’s van de zorgsector. “Veel ziekenhuizen kennen een stichtings- structuur, waardoor de mogelijkheden om bestuurders aansprakelijk te stellen beperkt zijn. Ik vergelijk het altijd met de handelsvennootschap bij mij om de hoek met een omzet van 1 miljoen die striktere aansprakelijkheidsregels kent dan een ziekenhuis waar honderden miljoenen omzet in omgaan.”
Oplopende druk Volgens Schraven moet de oplopende maatschappelijke druk op zorgbestuur- ders niet verward worden met de feite- lijke juridische aansprakelijkheidsmo- gelijkheden. Want deze zijn nog niet aan de ruime kant. “Het is bizar maar waar: de aansprakelijkheid voor stichtingen, waaronder dus de meeste ziekenhuizen, is gebaseerd op de aansprakelijkheid van het niveau voetbal- of bridgeclub. Het juridische regime is hierdoor veel
020 april 2014 ArtsenAuto
te licht voor de grootte en de risico’s van zorginstellingen.” Hoewel Schraven ver- wacht dat de maatschappelijke druk op bestuurders zal toenemen, wil dit niets zeggen over de vraag of de juridische aansprakelijkheid van bestuurders in hetzelfde tempo zal meegroeien. “Bij het beantwoorden van de vraag of er sprake is van juridische aansprakelijkheid heb je de categorisering dom, dommer, domst. Het aansprakelijkheidsvraagstuk komt pas om de hoek kijken als je als bestuurder een handeling hebt verricht of nagelaten die onder die laatste cate- gorie valt. Dus alleen bij echt wanbeleid en grove nalatigheid. Maar een zorgbe- stuurder die fouten maakt, is niet per se direct aansprakelijk.” Annemieke Hendrikse, partner bij Van
Doorne Advocaten, deelt die conclusie in haar artikel Compliance in de zorg en aansprakelijkheid van bestuurders en leden van de raad van toezicht. Ze stelt dat pas bij hoge uitzondering de rechter tot de conclusie zal komen dat er sprake is van aansprakelijkheid. “Niet elke tekortkoming in de vervulling van de bestuurstaak leidt tot aansprakelijkheid. Daar is meer voor nodig. Uitsluitend een ernstig verwijt van onbehoorlijk bestuur kan tot aansprakelijkheid leiden. De rechter staat niet voor de vraag of de bestuurder de best denkbare beslissing heeft genomen; de rechter dient meer marginaal te toetsen of de bestuurder in redelijkheid tot zijn beslissing heeft kunnen komen.” Uit vaste jurisprudentie – gebaseerd
op uitspraken van de Hoge Raad – volgt dat bestuurdersaansprakelijkheid de uitzondering op de regel is en moet blij- ven. Dit dient volgens Hendrikse ook een specifiek doel: om hun werk goed te kun- nen doen, moeten zorgbestuurders de ruimte hebben om verantwoorde risico’s te kunnen nemen. “Daarbij moet worden
aangetekend dat er loyaal en zorgvuldig is gehandeld”, aldus Hendrikse. Theo Schraven sluit niet uit dat de
aansprakelijkheid van zorgbestuurders vanaf 1 januari 2015 een nieuwe dimen- sie krijgt door de verdere integratie van ziekenhuis en medisch specialisten en daarmee een toenemende verantwoorde- lijkheid van bestuurders op de medisch- specialistische zorg. “De vraag kan dan actueel worden of een zorgbestuurder informatie over kwalitatief ondermaatse zorg heeft achtergehouden. Dat hij dus op de hoogte was van het feit dat bepaalde zorg onder de maat was, maar hier vervolgens geen consequenties aan verbond, terwijl er wel schade is opgetre- den. Of dat de bestuurder daadwerkelijk niet op de hoogte was, maar dit wel had kúnnen of móeten zijn.” Het grijze gebied over de vraag of een bestuurder wel of niet aansprakelijk kan worden gesteld, kan volgens Schraven dan verder toenemen. “Maar ik verwacht niet dat individuele patiënten met succes een bestuurder aansprakelijk gesteld krijgen voor een individuele medische fout.”
Vervolging Wat de mogelijke vervolging van de voormalige bestuurders van ziekenhuis Medisch Spectrum Twente betreft: het Openbaar Ministerie heeft in maart 2014 besloten af te zien van strafrechtelijke vervolging voor hun aandeel in de affaire rond ex-neuroloog Ernst Jansen Steur. Ondertussen heeft minister Opstelten
van Justitie verregaande plannen om bestuurders en toezichthouders van stichtingen en verenigingen in geval van onbehoorlijk bestuur bij wet aan- sprakelijk te kunnen stellen. Het is een teken aan de wand dat ook in de zorg bestuurders meer dan in het verleden onder het vergrootglas van vrouwe Justi- tia komen te liggen.
<
<
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100 |
Page 101 |
Page 102 |
Page 103 |
Page 104 |
Page 105 |
Page 106 |
Page 107 |
Page 108
