Beeld: De Beeldredaktie/Dingena Mol; William Koopman


Discussieer mee www.artsenauto.nl


Annemarie Smilde is senior jurist gezondheidsrecht/ teammanager bij VvAA rechtsbijstand. Zij schreef twee jaar lang columns voor Arts en Auto.


leners – weliswaar in opdracht van de arts. Maar ook aan de arts worden eisen gesteld; communicatie hoort daarbij. Het is niet genoeg om slechts een – van het protocol afwij- kende – opdracht te geven. Zeker niet als blijkt dat die op- dracht voor verpleegkundigen niet duidelijk of overtuigend is. Dan moet de arts haar opdracht uitleggen. Een ‘snauw’ met de opmerking ‘geen tijd om erover te debatteren’ is onprofessio- nele communicatie. Een ethische analyse van


deze casus kan zich in mijn ogen dus niet beperken tot alleen het confl ict tussen verpleegkundi- gen en de arts. De vraag moet worden gesteld: waarom doet dit confl ict zich voor? Om die vraag te kunnen beantwoorden, moet het hele zorgproces in ogenschouw worden genomen. Zo bekeken blijken zich in deze casus verschillende knelpunten voor te doen. Diverse hulp- en zorgverleners laten steken val- len. Optimalisering van dat pro- ces is een verantwoordelijkheid van elke zorgverlener en van de organisatie als geheel.


S


inds de inwerkingtreding van de Wet BIG is de verpleegkundige een be-


roepsbeoefenaar met een eigen verantwoordelijkheid. Maar hoe verhoudt deze zich tot de verant- woordelijkheid van de arts? De Wet BIG bepaalt dat


verpleegkundigen niet alleen deskundig zijn op het gebied van de klassieke verpleegkundige taken: observatie, begeleiding, verpleging en verzorging van de patiënt, maar ook ten aanzien van het in opdracht van een beroepsbeoefenaar verrichten van handelingen ‘in aansluiting op diens therapeutische en diagnostische werkzaamheden’. Bijvoorbeeld het verrichten van handelingen in opdracht van een arts, zoals het geven van een injectie. Welke ruimte hebben de ver-


pleegkundigen A en B om af te wijken van de beslissing van de arts, door niet (direct) een CT- scan te laten maken, maar eerst het ATLS-protocol te volgen? Beslissingen over het laten


maken van een CT-scan en over het volgen van het ATLS- protocol behoren niet tot het deskundigheidsgebied van een verpleegkundige, maar zijn voor- behouden aan een arts. Dit was in 2011 ook het uitgangspunt van het Regionaal Tuchtcollege in Groningen in een soortgelijk geval. Toch heeft het tuchtcolle- ge geoordeeld dat de verpleeg- kundigen, gelet op hun eigen verantwoordelijkheid, in afwij-


king van de opdracht van de arts mochten beslissen tot het afwer- ken van het protocol, omdat zij vreesden dat de gezondheid van de patiënt anders zou worden geschaad. Relevante feiten en omstandigheden hierbij waren: communicatie met de arts bleek niet mogelijk, afwijking van het ATLS-protocol bij een mogelijk trauma is in beginsel een kunst- fout en de volgens het protocol verrichte handelingen behoor- den tot de deskundigheid van een verpleegkundige. Kijken we naar het onderhavi-


ge geval, dan kunnen we consta- teren dat de verpleegkundigen reden hebben de juistheid van de opdracht van de arts in twijfel te trekken, omdat er aanwijzin- gen zijn voor een trauma. De arts is niet bereid tot overleg. En de risico’s voor de patiënt bij het niet volgen van het protocol zijn groot. Ook in dit geval lijkt dus de eigen verantwoordelijkheid van de verpleegkundigen het opvolgen van de opdracht van de arts in de weg te staan. De casus en de behandelde


tuchtzaak zijn uitzonderlijk waar het gaat om de communica- tie. De hoofdregel is dat een verpleegkundige bij twijfel over een beslissing van een arts niet een eigen koers vaart, maar de arts om uitleg en eventueel nadere instructies vraagt. Zo volgt ook uit de Handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg van de KNMG.


ArtsenAuto augustus 2012 025


Jurist Annemarie Smilde


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84