ZATERDAG 13NOVEMBER2010
Dino-eitjesgevonden van190miljoenjaaroud
Geleerden hebben in Zuid-Afrikade oudstegefossiliseerde dinosaurus- eierengevonden, 190miljoen jaar oud.Deembryo’s stondenoppunt vanuitbreken.Hunvoorpootjes zijn relatief langenhunkopis groot.Devondst toontwellicht ook de oudste vormvanouderlijkezorg: deembryo’skunnen zichzelf na ge- boorte niet meteenredden. (BBC)
Biodiversiteit in AmazonedankzijAndes
Desoortenrijkdomin hetAmazone- gebied stamt al van23miljoen jaar geleden, toen deAndes zichbegon te vormen. Totnutoe kekengeleer- den niet verder dan de ijstijdvan 2,6miljoen jaar geleden; zij dach- tendat de ijscycli achter de soort- vormingzaten.UvA-geleerden den- kennudat de gebergtevormingde motor achter de biodiversiteit is.
wetenschap
Elegantdrinkendekat nietlangereenraadsel
Elegant, zonder spetteren.
In tegenstellingtot eenslurpende en spetterendehond hijst eenkat zijn drinken elegant en spatvrij uit zijn drinkbak. Geleerden vanCam- bridgewetennuopgrondvanhigh- speed-video’s dat de katzijn tong in eenj-vormkrult,hemrazendsnel intrekt en zo eendunkolommetje vochtmeehijst. Zijn kinwordt niet eens nat. (Science)
Vlees (slot) Warcraft
Toen zijn moeder ingreep,mepte hij
monkaarten, gekkepoppetjes of spelletjes op zijnGameboy.In groep5kreeg hij eenlaptopom te oefenen met educatieve pro- gramma’svoor zijn dyslexie. Maar al snelkwamhij in aan-
L
rakingmet de online-gameRu- nescape.Een spel met ridders. Opvakantie wildehij er zelfs voor naar huis,omdat hij zijn hoge plekopderanglijst zou kwijtraken. OpschoolwasLarseen beetje
een Einzelgänger.Hijwerd soms gepest.Hij voelde zichdom, on- dankszijn havo/vwo-advies. Zijn ouderswaren dan ook blij voorhemdat hij ergens goed in was.Delaptopwerd al snel in- geruildvoor eendesktop.Dan had hij eenbetereverbinding. “Wehadden thuis de snelsteen besteverbinding. Voor hem. Maarwasereveneen storing, dan stormdehijdekamer bin- nen. ‘Godverdomme,watisons internetlangzaam. Ik ga een klacht indienen bijdeprovider,’ schreeuwdehij dan,” vertelt zijnmoeder Rita. Lars gingindebrugklas de on-
linegameWorldofWarcraft spelen. Hijwasalsnel guild- master en ‘clanleider’ en had de verantwoordelijkheid over veel mensen.“Aantafel zeihij dan: ‘Het isnuzo laat in Amerika. Ik moet dingengaan doen.” Uitschool ginghij meteen
FOTO JEAN-PIERRE JANS
Alsof je een junk zijn dope afpakt.” Verbieden heeft waarschijnlijk
geen zin,zegtLemmens.“Dan krijg je nogmeer conflicten. Je moet de jongens laten inzien dat ze een pro- bleemhebben. Probeer te achterha- lenwaarom eenkind poogt te ont- snappen naar die fantasiewereld. Geef ze ooklieveroffline games als Fifa, Mario Kart of Mario Party.Die speeljevaker met zijn tweeën thuis op de bank.” Hetprobleem houdtniet op na de puberteit.“Hetkan groter worden als ze het huisuit gaan en op zich- zelf wonen. Dezemensen maken hunstudie niet af of rakenhunbaan
kwijt.Hun relaties gaan uit en ze houdenweinigvrienden over.” Degameproducentenzoudenaan-
dacht moeten besteden aan dit fenomeen.“Zezoudeneenpersona- ge in eengamenavieruurmoekun- nen maken. Na vijfuur zou hijin slaapmoeten vallen. Maar een waarschuwingofalarmwil zo’n producent niet.Dat doorbreekt de fantasie.” WorldofWarcraft speelt Lemmens
zelf bewust niet meer. “Datmoet ik niet meeraanraken. Ik hoorde laatst in de trein eenjongentegen zijnvriend zeggen: ‘Dat spel, begin er niet aan. Je raakt je ziel kwijt.”
naar boven, achter zijn compu- ter. Totminstens eenuur of elf. Sportendeed hijnietmeer, want dat kostteteveel tijd. “Toen ik een keer op eenmooie dagzei: ‘Nustopjeengajenaar buiten,’ schreeuwde hij: ‘Ik ga je doodmaken.’ Hij hadmeal eens eenpor gegevenenmeuit- gescholden voor kankerwijf.” NazijniPodkreeg hij ook een smartphone. “Hijwasvoortdu- rendonline.Ikging’snachts kijken en dan zat hij totéén of tweeuurtespelen. Ik ontdekte voorradenenergiedrankjesin zijnkledingkast.” Opschool ginghet steeds slechter.Tochginghij naar de
ars(16)had als kind al een sterkefantasie. Hijwerd meegezogendoor Poké-
tweede klas.Maar aan het einde vanhet jaar zagzijn school het vanwegealle problemen niet meer zitten. Lars,die uit een welgesteldmilieuinAmster- damkomt,gingnaar eenparti- culiereschool buiten de stad. Maar ook daar gaat het niet goed. Hijgamet de heledag doorenspijbelt.Hetziet ernaar uit dat het hier ook niet lukt. “Toen ik zijntoetsenbordeen
keer afpakte,washij eenwild dier. Hij traptemeen gafmeeen mep.Toen hebiknaar hetMeld- puntHuiselijkGeweld gebeld en stonden er twee agentes voor de deur.” Rita heeft ook al eens de firma BlizzardinAmerikagebeldom
Eenzame gamerLars vanschool getrapt
Lars geen toegangmeer te ge- ventot dewebsitevanWorldof Warcraft.Het bedrijfgaf aan het verzoekgehoor,maar Larswerd toen zo hysterisch, dat Rita’s manhet verzoekweer onge- daanheeft gemaakt. Rita heeft al twee psychiaters
in dearmgenomen. Maar zij constateren dat er geen sprake vangameverslavingis. “Lars zegt gewoon: ‘Ik ben niet ver- slaafd.’ Ik vind daaromnergens steun. Achteraf denk ik:we haddenhemnooit eeneigen computer op zijn kamer moeten gevenenvanaf het begin veel strengermoeten zijn.” “Alswezeggen datwehet net-
werk gaan uitschakelen, lacht hij zichrot.Dan gaat hij gewoon op het netwerk vandeburen. Daaromwillenwenuop zijn etage de stroomuitschakelen. Maar dan zullenwe,vrees ik, weleen politieman in huismoe- tenhebben.”
‘Het is een gezagsprobleem,geen verslaving’
Lars is beslist geen uitzondering. VerslavingsdeskundigeKeithBakker ziet veel vandit soort gevallen.Maar vaneen verslavingsprobleemwil hij niet spreken.“Het is een gezagsprobleemvandeouders. Ze geven hun kinde- ren alles.Diegameszijn altijd als elektronischeoppas gebruikt.” Oudersmoetenveel eerder ingrijpeneninzien datzeeen tijdbominhuis hebben.“Een jongeredie een Einzelgänger is en veel gepest wordt,komt bijWorld ofWarcraft in eenwereldterechtwaar hij aanzien heeft. Hij is iemand,heefteen surrogaatfamilie. Zo’ngamekan dan heel gevaarlijk zijn.Neemje zo’n jongenzijngameaf,dan neemje zijn wereld af.”
gevraagd:ben jenuvegetariër geworden? Niet zo gek. Ik hebhier beschre-
I
venhoe zieligvlees eten is voor dieren.Endat het voor het milieu beter isomhet voer vanbeesten te eten dan die beestenzelf: veel efficiënter. Enthousiaststuurdenverstokte
vegetariërsmij mails met nog meerredenenommet vlees te kappen. Iets met eiwitten,wat heelwetenschappelijk klonk maarwatikniet goed konvol- gen, en de gezondheid. Uittestszou blijken dat vegeta-
riërserfysiek veel beter aantoe zijn dan vleeseters. Redenen ge- noegomderibeye,degehaktbal en de kippendij vaarwel te zeg- gen. Toch?Waaromkanikhet dan niet?Ben ik verslaafd aande smaak? Vlees is lekker.Eén vandeve-
getariërsdie mij mailden, een sympathiekeheer vanindeze- ventigdie in zijn levennog nooit vlees hadgegeten,meende dat het nergens naar smaakte. Hij had gehoorddat alleen
kruidenenspecerijen ervoor zor- gendatmensenhet lekker vin- den. Ik wildeman niet graaguit de droomhelpen, maar het is nietwaar. Natuurlijkmaken eenpaar tak-
jesrozemarijn enwatknoflook eenlamsbout lekkerder, maar dat zegt niets.Probeerzonder
Probeerhetmaar eenszonderlamte maken:datgaatniet
lam, maar met dezelfdesmaak- makersmaar eens hetzelfde god- delijke gerechttemaken. Dat gaat niet.Vlees is lekker. Toch zou ik zonder kunnen. In
de schuilkerk vanmijn eigen huis ben ik vegetariër.Daarbui- tendurf ik het niet aan. Inmijn vriendenkring kunje makkelijk uit de kast komenals homo,maar met vegetarisme hoef je niet aan te komen. Veel vanmijn vriendschappen
zijn gebaseerd op eten, op genot, op restaurantbezoek.Oppraten over eten en recepten uitwisse- len.Ophet experiment,alles proevenenniets schuwen. Als ik het vlees opgeef,moet ik
dit ookopgeven.Duszwijg ik over dierenleed enomgekapte oerbosseneneet ik gezelligmet hen mee. Heel af en toedenk ik dan aan
het krijsende varken dat in Por- tugalvoor mijn ogenwerd ge- slacht.
t.vandekeuken@
parool.nl
kkan het niet.Sinds ik een paarwekengeleden met deze miniserie over vlees ben be- gonnen is het mij geregeld
37
Teun van de Keuken
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100 |
Page 101 |
Page 102 |
Page 103 |
Page 104 |
Page 105 |
Page 106 |
Page 107 |
Page 108 |
Page 109 |
Page 110 |
Page 111 |
Page 112 |
Page 113 |
Page 114 |
Page 115 |
Page 116 |
Page 117 |
Page 118 |
Page 119 |
Page 120 |
Page 121 |
Page 122 |
Page 123 |
Page 124 |
Page 125 |
Page 126 |
Page 127 |
Page 128 |
Page 129 |
Page 130 |
Page 131 |
Page 132 |
Page 133 |
Page 134 |
Page 135 |
Page 136